Les 2: Kaartelementen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• schrift en pen op tafel  
• laptop dicht op tafel

Wat gaan we doen?

Programma

• actualiteit & voorkennis
• Uitleg nieuwe stof
• Aantekeningen maken
• Opdrachten maken
• Doelencheck 
• Begrippen of topo oefenen

Regels

• Als de docent aan het woord is, ben je stil.
• Vinger opsteken als je wat wil vragen / zeggen.
• Docent wijst leerlingen aan om vragen te beantwoorden
• Spullen niet in orde = nablijven en strafwerk

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Terugblik

Wat hebben we vorige week besproken?

Test jezelf! Maak de opdrachten alleen 

Pak je pen en papier voor de opdracht

Terugblik

1

2

3

Thematische kaart, overzichtskaart of plattegrond?

Terugblik

Vorige les

Terugblik

A                B                D                B        

      Lesdoel 

Vandaag gaan we leren over de belangrijkste onderdelen van een kaart en hoe je ze kunt gebruiken om informatie te begrijpen. 

We zullen ook ontdekken dat kaarten op verschillende niveaus gemaakt kunnen worden, van een kleine buurt tot de hele wereld.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

      Lesdoel

Welke onderdelen zie je altijd terug op kaarten?

Waarom denk je dat ze belangrijk zijn?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat een kaart is.

2. De leerlingen weten wat schaal is.

3. De leerlingen weten wat de windrichtingen zijn.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Voorkennis

Kaart met schaal

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Voorkennis

Windrichting =
waar komt de wind vandaan

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Kaartelementen

1. Noordpijl	2. Legenda	3. Schaal	4. Titel
De pijl op een kaart die aangeeft waar het noorden is.	Een lijst op een kaart die de betekenis van symbolen en kleuren uitlegt.	De verhouding tussen afstanden op de kaart en de werkelijke afstanden.	De naam of beschrijving van de inhoud van de kaart.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Goede kaart?

Afstand en schaal

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Hoe groot is 1 cm in werkelijkheid?

Hoe groot is 1 cm in werkelijkheid?

De schaal van 1:20.000.000 betekent dat 1 cm op de kaart gelijk staat aan 20.000.000 cm in de werkelijkheid. Om dit om te rekenen naar kilometers:

Eerst omrekenen naar meters:

20.000.000 cm = 200.000 meter (aangezien 1 meter = 100 cm).

Dan omrekenen naar kilometers:

200.000 meter = 200 kilometer (aangezien 1 kilometer = 1.000 meter).

Dus, 1 cm op de kaart is gelijk aan 200 kilometer in de werkelijkheid.

Afstand en schaal

Absolute afstand = afstand in km 

Relatieve afstand = afstand in tijd, geld en moeite 

Door moderne technologie is de relatieve afstand kleiner geworden, terwijl de absolute afstand hetzelfde blijft. 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Schaalniveau

Uitzoomen

                                                                                      Inzoomen

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Afstand en schaal

Lokaal

Regionaal

Nationaal

Continentaal

Mondiaal 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Vul de tabel in!

Voorbeeld	Soort kaart	Schaalniveau
Een kaart die de bevolkingsdichtheid in heel Europa toont
Een kaart van een stad die de ligging van scholen en parken weergeeft
Een kaart die de temperatuurverschillen over de hele wereld toont
Een kaart van een provincie die de belangrijkste wegen en rivieren toont

Controle van begrip:
Welke 4 kaartelementen moet je controleren wanneer je een kaart bekijkt?

Controle van begrip:
Hoe beïnvloedt de schaal van een kaart de hoeveelheid detail die je kunt zien?

Controle van begrip:
Je ziet een kaart zonder een noordpijl. Hoe
kun je nog steeds bepalen waar het noorden is?

 In de meeste gevallen wordt op kaarten aangenomen dat de bovenkant van de kaart naar het noorden wijst

Controle van begrip:
Geef een voorbeeld van een kaart
op nationaal schaalniveau

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

     Kleine afsluiting

Noordpijl

Legenda

Schaal

Titel

Lokaal

Mondiaal

Nationaal

Continentaal

Regionaal

Absolute afstand

Relatieve afstand

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Aan het werk!

• We gaan zelf kaarten tekenen op verschillende schaalniveau's 
• Iedereen maakt 4 kaarten op het werkblad
• Let op: elke kaart heeft een andere schaal
  
  

Luister goed naar mijn instructies 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Hokje 1

Schaal 1:1 (zo groot tekenen zoals het ook in het echt is!)

Leg je hand gedeeltelijk op het vierkant en traceer je vingers

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Hokje 2

Schaal 1:10

Ongeveer je hele tafeltje 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Hokje 3 en 4 ??

Vul hokje 3 en 4 zelf in!

Schaal 1:100 en 1:100.000

1 : 1

1 : 10

1 : 100

1 : 100.000

1 : 1

1 : 10

1 : 100

1 : 100.000

Traceer je hand op ware grootte

Teken je tafeltje

Teken het klaslokaal.Dit betekent dat de contouren van het lokaal duidelijk zichtbaar zijn, maar meubels en details zoals tafels en stoelen zullen heel klein zijn.

De omgeving van hun school of wijk. Op deze schaal wordt het gebied rond de school sterk verkleind. Grote objecten zoals gebouwen en wegen worden kleine punten of lijnen, en het klaslokaal zelf is niet meer herkenbaar.

     Grote afsluiting

Vandaag gaan we leren over de belangrijkste onderdelen van een kaart en hoe je ze kunt gebruiken om informatie te begrijpen. 

We zullen ook ontdekken dat kaarten op verschillende niveaus gemaakt kunnen worden, van een kleine buurt tot de hele wereld.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Laatste 10 minuten oefenen!

Begrippen of topografie

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

retrieval practice

https://quizlet.com/join/Rgu8QEZ9z?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

      Topografie

Deze periode leer je het onderstaande:

De continenten en de oceanen 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Zelf oefenen

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

www.topomania.net

Zelf aan de slag

De __________ geeft aan waar het noorden ligt op een kaart.

De __________ helpt je de betekenis van symbolen en kleuren op een kaart te begrijpen.

Een __________ toont de verhouding tussen afstanden op de kaart en werkelijke afstanden.

Noordpijl

Legenda

Schaal

Zelf aan de slag

Het __________ van een kaart beschrijft waar de kaart over gaat.

Een kaart op __________ schaal toont veel detail van een klein gebied.

Een kaart op __________ schaal geeft een overzicht van een groot gebied, zoals een continent of de wereld.

Titel

lokale

mondiale

Zelf aan de slag

Voor een stadsplattegrond gebruik je een __________ schaalniveau.

Voor het weergeven van wereldwijde klimaatpatronen zou je een kaart op __________ schaalniveau gebruiken.

De __________ van een kaart is essentieel om de kaart correct te kunnen oriënteren.

lokaal

mondiaal

noordpijl

 Vraag 1

(R) 1 punt

Een kaart bevat verschillende elementen die belangrijk zijn om de kaart te kunnen lezen. Geef de vier belangrijkste kaartelementen die je altijd moet controleren.

Noordpijl, Legenda, Schaal, Titel

Vraag 2 

(T1) 2 punten

Kaarten kunnen op verschillende schaalniveaus worden gemaakt, afhankelijk van de hoeveelheid detail die nodig is. Leg uit waarom een lokale schaal meer detail toont dan een mondiale schaal.

Een lokale schaal toont meer detail omdat het een kleiner gebied in beeld brengt, waardoor kleinere objecten beter zichtbaar zijn. Een mondiale schaal toont een veel groter gebied, waardoor details verloren gaan om een overzicht te bieden van een groot geheel.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

De schaal van een kaart bepaalt hoe je de afstanden en gebieden op de kaart interpreteert. Beschrijf een situatie waarin je een regionale schaal zou gebruiken en leg uit waarom dit passend is.

Een regionale schaal zou passend zijn voor het bestuderen van de geografie van een provincie of regio, omdat het meer detail biedt dan een nationale schaal, maar toch een breder overzicht geeft dan een lokale schaal. Dit is nuttig voor het plannen van regionale infrastructuur of milieubeheer.

Vraag 4 

(T1) 3 punten

Schaalniveaus zijn belangrijk voor het begrijpen van kaarten. Een kaart op lokaal niveau toont veel __________, terwijl een kaart op mondiaal niveau een groot __________ bestrijkt. Een nationale kaart toont een heel __________, en een regionale kaart toont een __________ van een land.

Een kaart op lokaal niveau toont veel detail, terwijl een kaart op mondiaal niveau een groot gebied bestrijkt. Een nationale kaart toont een heel land, en een regionale kaart toont een deel van een land.