Examentraining aardrijkskunde _ vmbo-tl _ NL en Spanje vergeleken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Wat gaan we doen?

• Start H2: Hoofdvraag: Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het weer, het klimaat en de gevolgen van klimaatverandering in Nederland en Spanje?
  
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

Weer in Spanje en Nederland: 3 verschillende verschijnselen als oorzaak:

1. depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan 
2. Azoren-Hoog: altijd hogedrukgebied op 30 °NB 
3. tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven continent 
   

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

1: depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
occlusiefront	occlusiefront

Occlusiefront 

- hoge luchtdruk beweegt naar koude luchtdruk

- beweegt van warm naar koud

- lage luchtdruk beweegt naar linksom (tekening wet Buys Ballot)

- ze gaan een spiraal vormen,

 dus koude lucht en warme lucht gaan om elkaar

 heel draaien en er ontstaan een spiraal.

- De koude lucht (van beide kanten) haalt de warme lucht in,

 waardoor de warme lucht omhoog wordt geduwd.

- Warme lucht koelt af

- Er ontstaat aan allebei de kanten regen.

Welke verschillen en overeenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

2: Azoren-Hoog: altijd hogedrukgebied op 30 NB

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
Zomer: droog en zonnig Winter: frontale neerslag	Zomer: frontale neerslag Winter: nauwelijks van invloed

zomer: hogedrukgordel ligt 

noordelijker: depressies worden naar het noorden gedwongen. 

- meer frontale neerslag in Nederland

- droog en zonnig weer in Spanje

 winter: hogedrukgordel ligt zuidelijker.

- meer frontale neerslag in Spanje

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

3: tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven Europees continent

+ in de winter binnenland Europa:
--> koude, dalende lucht
--> oostenwind
--> koud in Nederland

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
koude oostenwind	koude, dalende oostenwind (in winter)

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Lesdoelen: herhaling

Welke verschillen en overeenkomsten zijn er tussen het weer en het klimaat in Spanje en Nederland?

Verschijnsel	Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
Depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan	occlusiefront	occlusiefront
Azoren Hoog : Zomer	droog en zonnig	frontale neerslag
Azoren Hoog : Winter	frontale neerslag	nauwelijks van invloed
Tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven Europa	koude oostenwind	koude, dalende oostenwind (in winter)

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§2: Beschikbaarheid van water

Is er voldoende water beschikbaar in Spanje en Nederland, bijv. voor landbouw en toerisme?

Waterbalans wordt beïnvloed door:

• neerslag
• gebruik: landbouw en toerisme

Het gebruik kent bepaalde gevolgen, voornamelijk in Spanje:

• verzilting
• verdroging --> ook in NL = gevolg klimaatverandering!
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§2: Beschikbaarheid van water

Is er voldoende water beschikbaar in Spanje en Nederland, bijv. voor landbouw en toerisme?

Oorsprong drinkwater: neerslag.

De hoeveelheid bruikbaar water is afhankelijk van:

• neerslagverdeling: verdeling van neerslag in een gebied
• neerslagintensiteit: hoeveelheid neerslag per tijdseenheid
• klimaat in een gebied --> nuttige neerslag: verschil tussen hoeveelheid neerslag en verdamping
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Oorzaak klimaatverandering: versterkt broeikaseffect

• Broeikasgassen zijn goed, want zij houden weerkaatste UV-stralen (=warmte) vast
• Teveel broeikasgassen in atmosfeer --> teveel warmte vasthouden --> gemiddelde temperatuur op aarde stijgt
• Versterkte uitstoot van broeikasgassen die opgeslagen zitten in de grond
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen versterkt broeikaseffect en stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde:

Extreem weer

Klimaat-verandering

Zeespiegelstijging

Smelten landijs   en gletsjers

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen versterkt broeikaseffect en stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde:

De zeespiegel stijgt, doordat:

• warm zeewater uitzet
• landijs op de polen en gletsjerijs smelt, en niet meer aangroeit in winter

Temperatuurstijging en veranderende gesteldheid van het aardoppervlak:

• Hoe minder wit, hoe minder reflectie, hoe warmer.

• Hoe donkerder, hoe meer opname van warmte, hoe warmer.

Zeespiegelstijging

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Klimaatverandering is een feit; het klimaat zal dus veranderen.

De snelheid waarmee het klimaat verandert is lastig in te schatten, omdat we niet kunnen inschatten hoeveel broeikasgassen we de komende jaren zullen uitstoten. Er zijn afspraken gemaakt op Europees en mondiaal niveau, maar wie houdt zich eraan..?

Tijdschaal gevolgen klimaatverandering:

• Nederland grotendeels onder water: tussen 2050 - 2100
• Grootschalig watertekort in Nederland in de zomer: tussen 2030 - 2050
• Temperatuur in Nederland boven de 40 °C: 2019!
  
• Bosbranden en droogte in Spanje: nu!
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen voor het weer en klimaat in: ...

Heel Europa

Nederland

Spanje

• Gemiddelde jaartemperatuur stijgt tussen de 2 en 8 °C t.o.v. nu
  
• Elke 20-30 jaar zeer extreme zomer
  
• Temperatuur in winter hoger
  
  
  

• Zeer natte winters door warme, natte lucht
• Zeer droge zomers met hoosbuien
  

• Onzekere voorspelling

• Zeer droge zomers (branden)
  
• Veel verdamping (watertekort)
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§4: Bronnen: Gevolgen

Verdroging en verzilting -> vooral in landbouwgebieden met irrigatie + wanneer men grondwater oppompt .

Verwoestijning -> gebieden worden heel droog -> erosie, bosbranden, etc.

Gezondheid -> hart- en vaatziektes, allergieën, besmettelijke ziektes (Aziatische Tijgermug)

Landbouw -> hogere landbouwopbrengsten, verlening van het groeiseizoen, MAAR water is wel belangrijk. Is dat er voldoende?

Bosbranden -> voedselpiramide 

Welke gevolgen zien we?

Verdroging en verzilting: foto E

Verwoestijning: foto D

Gezondheid: foto A + F

Droogte: foto C

Verandering landbouw: foto B + E

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Hoe proberen Spanje en Nederland klimaatproblemen te voorkomen en te verhelpen?

Klimaatverandering is een feit!

Je kunt twee dingen doen om de gevolgen te beperken:

1. klimaatverandering tegengaan
2. aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering
   

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering

Helaas is klimaatverandering al een feit, waardoor klimaatverandering niet meer te stoppen is.
Snelheid van de gevolgen kan wel beperkt worden = meer tijd om aanpassingen door te voeren.

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Hoe proberen Spanje en Nederland klimaatproblemen te voorkomen en te verhelpen?

2. Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering

Helaas is klimaatverandering al een feit, waardoor klimaatverandering niet meer te stoppen is. Snelheid van de gevolgen kan wel beperkt worden = meer tijd om aanpassingen door te voeren.

Maatregelen in Nederland

Maatregelen in Spanje

Aanpassingen voor gevolgen stijgende water:

• Ruimte voor de rivieren
• Rivierdijken verstevigen
• Kades en duinen aan zee ophogen
• Stranden verbreden
  

Aanpassingen voor gevolgen watertekort:

• Betere irrigatie in landbouw toepassen
• Kleinere veestapels
• Ontziltingsinstallaties
• Watervoorraad vergroten: stuwmeren