Les 8 §14 betr. vnw

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesplanning

* stillezen in je leesboek

* bespreken huiswerk

* theorie §14 betr.vnw

* oefeningen

Lesdoel

Aan het eind van de 

les kan/weet ik:

* een betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw) in een zin herkennen en benoemen.

Opdracht in tweetallen

> Overleg in tweetallen.

> Noteer van deze zinnen het woord dat betrekking heeft op een ander woord / woordgroep.

> Noteer ook op welk woord/ welke woorden dat woord betrekking heeft.

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

Bespreken

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

die = betr. vnw en heeft betrekking op de sollicitant

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

dat = betr. vnw en heeft betrekking op het boek

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

wat = betr. vnw en heeft betrekking op de hele zin ervoor

Keuzemoment

1. Lees zelf nogmaals de theorie en maak daarna opdrachten 2 t/m 4.

2. Doe mee met de uitleg en maak daarna de opdrachten.

Betrekkelijk voornaamwoord

• Betrekkelijke voornaamwoorden verwijzen naar een voorafgaand zinsdeel: het antecedent. 
• Zij hebben dus betrekking op een ander in de zin genoemd zinsdeel. 
• Betrekkelijke voornaamwoorden: die, dat, wie en wat
• Het antecedent staat meestal vlak voor het betr. vnw.

Betrekkelijk voornaamwoorden:

• Die (tenzij je 'die' kunt vervangen door 'deze' - > aanw. vnw)
• Dat (tenzij je 'dat' kunt vervangen door 'dit' - > aanw. vnw)
• Wie (let op: wie, wat, welke kunnen ook vr.vnw zijn)
• Wat  (let op: wie, wat, welke kunnen ook vr.vnw zijn)
• (welke, hetgeen, waarmee: komen ook af en toe voor als betr. vnw)

Het betr.vnw DIE/ DAT gebruiken

• Met die verwijs je naar de-woorden.

• Met dat verwijs je naar het-woorden.

betr.vnw. DIE

De fiets die ik heb gekocht fietst heerlijk!

Die - heeft betrekking op 'de fiets'

De fiets is het antecedent.

Betr.vnw DAT

Het kind dat bij de tandarts was, was blij.

Dat - heeft betrekking op het kind.

Het kind is het antecedent.

Het betr.vnw WAT gebruiken

'Wat' gebruik je:

- als je naar de woorden iets, niets, alles of het enige verwijst;

- na een voornaamwoord dat of datgene;

- na een overtreffende trap of na een (rang)telwoord;

- als het terugslaat op een hele zin;

- als het antecedent niet genoemd is.

Betr. vnw. WAT

Een dagje naar Disney gaan, is het leukste wat ik ooit gedaan heb.

Wat - heeft betrekking op een dagje naar Disney gaan.

een dagje naar Disney gaan is antecedent

Het betr.vnw WIE gebruiken

• Wie gebruik je als je naar een persoon verwijst. 
• Wie is het meewerkend voorwerp in de bijzin. Meestal wordt hier die of aan wie gebruikt.

vb. De rechters wie de vraag was voorgelegd, spraken zich duidelijk uit.

Betr. vnw. WIE

De jongen van wie zijn laptop is gevallen, is erg geschrokken.

Wie - heeft betrekking op de jongen

De jongen is antecedent

Betr.vnw met ingesloten antecedent (betr.vnw m.i.a.)

= als er geen antecedent is in de zin

Betreft alleen de woorden wie en wat

Tip:

Wie moet je kunnen vervangen door degene die

Wat moet je kunnen vervangen door datgene wat

Betr.vnw m.i.a. WIE

Wie de bal daar neer heeft gelegd, blijft een raadsel.

Wie - kun je vervangen door 'degene die' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

Betr.vnw m.i.a. WAT

Wat daar is gebeurd, kan ik niet navertellen.

Wat - kun je vervangen door 'datgene wat' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn...

1. die, dat, zus, zo
2. zijn, haar, ons
3. die, dat, wie , wat
4. hij, zij, wij

Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

Hij zei iets ... ik niet begreep.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Wat is een zin met een betrekkelijk voornaamwoord?

1. Die jongen daar is mijn neefje.
2. De jongen, die daar loopt, is mijn neefje
3. Hoe heet die jongen?
4. Dat jongetje is mijn neefje.

Wat zijn / doen betrekkelijke voornaamwoorden?

1. Verwijzen naar een eerder genoemd woord in de zin.
2. Woorden waar je de, het of een voor kan zetten.
3. Alle werkwoorden in een zin.
4. Ze geven informatie over het zelfstandig naamwoord.

Welke vragen heb je nog?

Ik kan het betrekkelijk voornaamwoord herkennen en benoemen.
0 = echt (nog) niet / 10 = absoluut wel

-110

Hoe vind je zelf dat je gewerkt hebt?

😒🙁😐🙂😃