17 argo sigmatische aoristus

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Sigmatische aoristus

Wat weet je nog over de verleden tijd in het Grieks?

 Verleden tijd in het Grieks

- het Grieks heeft twee verleden tijden : imperfectum en aoristus

- Het imperfectum wordt gevormd door een augment voor de praesensstam + uitgang erachter : ἐ-λαμβαν-ον

Thematisch en sigmatische aoristus

Sommige woorden hebben zogenaamde thematische aoristi, waarbij de stam verandert ( bijv. λάμβαν-ω wordt  ἔ-λαβ-ον : ik greep)

Andere woorden hebben een  sigmatische aoristus. Die herken je aan de σ(igma),meestal gevolgd door een α (dus: σα) 

(bijv. ἐ-λυ-σα: ik maakte los)

oefenen...

je hebt de sigmatische aoristus vandaag al geleerd

hoeveel weet je al...

1e ev

2e ev

3e ev

1e mv

2e mv

3e mv

inf

imp. ev

ἐλυσαμεν

ἐλυσα

ἐλυσατε

ἐλυσε(ν)

ἐλυσας

λυσον

ἐλυσαν

λυσαι

Vorming van de sigmatische aoristus

Een sigmatische aoristus bestaat uit: 

1. augment (ἐ)

2. de stam + σ

3. de uitgang: 

α ας ε(ν) αμεν ατε αν

Het rijtje van de sigmatische aoristus

ἐ-λυσ-α

ἐ-λυσ-ας

ἐ-λυσ-ε(ν)

ἐ-λυσ-αμεν

ἐ-λυσ-ατε

ἐ-λυσ-αν

Noteer hieronder de uitgangen van de sigmatische aoristus incl. de sigma

Hoe vertaal je een sigmatische aoristus?

Je vertaalt het gewoon als een verleden tijd.
ἐλυσας betekent dus 'jij maakte los' of soms 'jij hebt losgemaakt'

Er zit qua betekenis dan ook geen verschil tussen een thematische en sigmatische aoristus. 

Je mag een imperfectum zelfs ook hetzelfde vertalen!

In de volgende slide komt het verschil weer even aan bod.

Welke drie dingen horen bij elk van de werkwoordsaspecten?

Imperfectum

Aoristus

Gebeurtenis

Toestand

Achtergrond

Voorgrond

eenmalige handeling

herhaalde handeling

Vertaal: ἐλυσαμεν

Het werkwoord κωλυω betekent 'verhinderen'. Vorm in de aoristus-vorm het Griekse woord: wij verhinderden (sigmatische aor)

Het werkwoord θυω betekent 'offeren'. Vorm in de aoristus-vorm het Griekse woord: ik offerde (sigmatische aor)

Maak van het werkwoord ἀκουω een (sigmatische) aor 3 mv. Denk goed na over het augment!

Weet je het nog?

Het augment bij een imperfectum en een aor: 

- meestal een ἐ ervoor

- bij woorden die beginnen met een α, η of ε => η

- bij woorden die beginnen met een ο of ω => ω

- bij samengestelde woorden ertussen: ἀπεβαλλον 

(van ἀπο-βαλλω)

Let op: soms is er een 'chemische reactie' met de σ

π(τ) / β / φ     + σ =>  ψ

κ / γ / χ / ττ    + σ =>  ξ

δ /  ζ / θ           + σ =>  de slotletter van de praesensstam verdwijnt

πεμπω => ἐ- πεμπ-σα => ἐπεμψα

διωκω => ἐ-διωκ-σα => ἐδιωξα

ψευδω => ἐ-ψευδ-σα => ἐψευσα

bespreken hw

ἐργον 5

bespreken ἐργον 5

ἐζήτησα           ik zocht 

κωλυσαι          (te) verhinderen 

ἔβλεψαν          zij keken 

θαυμασον      bewonder! 

ἠρώτησε(ν)    hij/zij vroeg 

bespreken ἐργον 5

ἐζήτησα           ik zocht 

κωλυσαι          (te) verhinderen 

ἔβλεψαν          zij keken 

θαυμασον      bewonder! 

ἠρώτησε(ν)    hij/zij vroeg 

πραξατε           doet/jullie                                              moeten doen! 

ἠκουσας           jij hoorde 

ἐδιωξαμεν      wij achtervolgden 

ἐπεθυμησε(ν) hij/zij verlangde 

ἐκρυψατε        jullie verborgen  

Maak van γραφω een sigmatische aor, 1 mv

Thematische aoristus

Sigmatische aoristus

εἰπον

ἐλυσας

ἐδιωξα

ἐβαλε

ἐφυλαξε

ἐνομισαμεν

ἐλαβομεν

ἠκουσα

εἰδες

Wat gebeurt er dus bij verba contracta?

1. er komt een -η- in de aor
2. augment en σ
3. de slotklinker wordt verlengd + sigm aor
4. ziet er net uit als impf

Op de schaal van 1 tot 10, hoe moeilijk vind je de sigmatische aoristus?

010

huiswerk 15 mei

maken ergon 6

leren woorden 17 t/m διοτι (p.67 tekstboek)

leren tabel p.132 (hulpboek) minus de betekenissen van de werkwoorden