4M 3.2 De bloedsomloop en de bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Startopdracht - Zelfstandig stil

De vorige les hebben we de bestanddelen van bloed besproken. Schrijf alles op wat je nog weet --> 3 minuten Zs.

Na 3 minuten vergelijk je je antwoorden met de buurman of buurvrouw en vul je jouw antwoorden aan --> 3 minuten

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je boek, schrift + pen
5. Maak de startopdracht alleen en in stilte. 
   

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 2 --> bloedsomloop en bloedvaten
• Afsluiting --> leerdoelen checken

De bloedsomloop

13.1 Bloed
13.2 De bloedsomloop en de bloedvaten
13.3 Het hart
13.4 Hart- en vaatziekten

13.5 Weefselvloeistof en lymfe

13.6 Afweer

13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

Leerdoelen 13.3

• Je kunt in de dubbele bloedsomloop van de mens de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.
• Je kunt de drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
• Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen en je kunt de samenstelling van bloed daarin aangeven. 

Het bloedvatenstelsel

Al je bloedvaten samen vormen je bloedvatenstelsel. In de afbeelding zijn de haarvaten niet te zien. 

Bloedvaten vervoeren stoffen en warmte. Deze warmte ontstaat bij de verbranding in je cellen. 

Meer verbranding = meer warmte = bloedvaten wijder. En andersom!

Als je b.v. sport  wordt de verbranding hoger. Je ziet dan ook dat de bloedvaten wijder worden --> je huis wordt roder en de warmte wordt afgegeven via je huid.

Als je het koud hebt, worden je bloedvaten nauwer. Ze geven dan weinig warmte af aan je huid en zo zorgen ze dat de warmte in je lichaam blijft. 

Het bloedvatenstelsel

Meestal hebben de slagaders en de aders de naam van het orgaan waarnaar ze toegaan of waar ze vandaan komen. 

Uitzonderingen namen bloedvaten

De poortader brengt zuurstofarm en voedingsstofrijk bloed van de darmen naar de lever.

De aders die naar het hart toegaan noemen we de bovenste- en onderste holle ader.

De aorta is de lichaamsslagader en gaat van het hart af. 

De 

De lever

De lever ontvangt zuurstofrijk bloed via de leverslagader. Het bloed stroomt uit de lever weg via de leverader --> naar de onderste holle ader --> hart (rechter boezem)

Glucosegehalte in het bloed laag? --> glycogeen uit de lever wordt omgezet in glucose --> via leverader het lichaam in. 

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop
+
Grote bloedsomloop

=

dubbele bloedsomloop

bloedsomloop (bloedvaten)

Slagaders

• Bloed stroomt vanaf het hart naar de organen toe. 
• Grootste slagader = aorta.
• Bestaan uit dekweefsel een dikke gespierde wand en bindweefsel (buitenkant). 
• De meeste slagaders zijn vernoemd naar het orgaan waar ze heen gaan.

Slagaders vervoeren zuurstof rijk bloed, behalve de longslagader.

Haarvaten

• In de organen vertakken de slagaders zich in kleine dunne bloedvaatjes (haarvaten).

• Vervoeren bloed door de organen.

• Afgifte en opname van stoffen.

• Bloed stroomt langzaam.

Aders

• De haarvaten komen bij elkaar in aders.
• Aders vervoeren het bloed vanaf de organen terug naar het hart.
• Bevatten kleppen  en hebben een dunne wand--> dekweefsel, spierweefsel, bindweefsel
• Meestal vernoemd naar het orgaan waar ze vanaf komen.

Aders vervoeren zuurstofarm bloed, behalve de longader.

Aders

• Het bloed in de aders is glucose arm en koolstofdioxide rijk.

Waarom? 

Uitzondering --> in de leverader is het glucose gehalte hoger dan in andere aders. Waarom? 

Aders vervoeren zuurstofarm bloed, behalve de longader = uitzondering

Door de verbranding in de organen. 

Verbranding --> glucose + zuurstof = energie + koolstofdioxide + water

Als het glucosegehalte in het bloed laag is wordt glycogeen uit de lever door het hormoon glucagon uit de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier omgezet in glucose --> via leverader gaat het dan verder het lichaam in.

Aders

Werking van de kleppen

De formule van verbranding is:
glucose + zuurstof --> koolstofdioxide + water (+ energie).
Verbranding vindt plaats in al je cellen.
Welke rol speelt de bloedsomloop bij de verbranding? Overleg in tweetallen.

Huiswerk

Lezen: 13.2

Maken opdracht 1 t/m 3 en

5 t/m 8

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Leerdoelen 13.3

• Je kunt in de dubbele bloedsomloop van de mens de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.
• Je kunt de drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
• Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen en je kunt de samenstelling van bloed daarin aangeven. 

1) Kleine bloedsomloop =

Hart -                           - hart

2) Grote bloedsomloop =

Hart -                           - hart

hele lichaam

longen

Sleep de namen naar de juiste bloedvaten 

Nierslagader

Longader

Leverader

Poortader

Aorta

Longslagader

Slagader

Ader

Naar het hart toe

Van het hart af

Dikke gespierde wand

Dunne slappe wand

Kleppen over de gehele lengte

Kleppen alleen bij het hart

Bloed stroomt snel

Bloed stroomt langzaam

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Liggen vaak dieper