H4.3 "In en om het kasteel"

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Bidden, vechten, werken

In en om het kasteel

4.3 deel 2

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen horige en standen. 

...weet je hoe mensen in en om het kasteel leefden.

...welke standen er in de vroege middeleeuwen waren. 

...kan je vertellen wat het drieslagstelsel is en waarom dat een grote verandering was.

Deelvraag

Hoe leefden mensen in en om het kasteel?

Een veilig thuis

De eerste kastelen waren van hout en moesten bescherming bieden tegen aanvallen. 

Vaak werd een kasteel op een heuvel gebouwd, omdat je dan de vijand goed in de gaten kon houden. 

Het kasteel

In de vroege middeleeuwen moest een kasteel:

• een veilige plek zijn

Kastelen waren eenvoudig ingericht. Er waren nog geen glazen ramen, dus in de winter was het er erg koud. 

Er woonden en werkten veel mensen in en om het kasteel.

Is de video een voorbeeld van een directe of indirecte bron?
Leg je antwoord uit.

Het is een indirecte bron, omdat de video nu gemaakt is. Het komt dus niet uit de tijd zelf. 

Wat was het doel van een kasteel?

1. Zorgen dat de graaf genoeg te eten had.
2. Zodat koeien een goede droge plek hadden.
3. Zorgen dat rovers een schuilplek hadden.
4. Zorgen dat mensen een veilige plek hadden.

Waarom was een kasteel eenvoudig ingericht?

1. Omdat decoratie niet mocht van de christelijke kerk.
2. Omdat leuke inrichting voor mietjes is, kou lijden is voor echte ridders.
3. Omdat het kasteel je moest beschermen, leuk inrichten was geen topprioriteit.
4. Omdat mensen niet wisten hoe ze een kasteel leuk moesten inrichten.

Vul aan:
Een kasteel werd vaak op een heuvel gebouwd omdat ...

1. ...je dan van ver vijanden aan kon zien komen. Dan kon je je makkelijker beschermen.
2. ...je dan van ver vrienden aan kon zien komen. Dan kon je je makkelijker beschermen.
3. ...je dan van dichtbij vijanden aan kon zien komen. Je kon je dan makkelijker overgeven.
4. ...je dan van dichtbij vrienden aan kon zien komen. Je kon je dan sneller voorbereiden op hun komst.

Wie woonden er allemaal bij een kasteel?

Hier zijn alle mensen van toepassing die in en om een kasteel werkten. De graaf, de ridders, de horigen, de keukenmeiden en alle andere mensen die in en om het kasteel leefden. 

Werken voor de graaf

Alles en iedereen op het land van de graaf, was van hem. Dus ook de mensen, die noemen we horigen. 

• werken als boer op het land van de heer.
• deel van de oogst betalen (belasting) aan de heer. 
• voor de heer vechten als hij ruzie had.
• een paar dagen per jaar herendiensten doen.

De graaf was de baas over deze horigen én hun leven. Ze waren dus niet vrij. 

horige

Boer die bij de een leenman en het gebied hoorde. Hij was een soort slaaf, want hij was niet vrij. 

herendiensten

Een paar dagen in het jaar moesten de horigen klusjes doen voor de heer (de leenman). Dat was bijvoorbeeld een weg of brug maken, werken op de akkers van de graaf of andere dingen. Dit deden de horigen gratis en hoorde bij hun taak. Deze diensten noemen we herendiensten.

Rechten van horigen

Horigen hadden niet alleen plichten, maar hadden ook rechten. 

• de graaf moest zijn horigen beschermen bij gevaar.
• de graaf moest zorgen voor de horigen (aan een dode horige had je niets).
• rechtspreken. 

horige

Boer die bij de een leenman en het gebied hoorde. Hij was een soort slaaf, want hij was niet vrij. 

plicht

Dingen die je moet doen.

recht

Dingen die je mag.

Welke woorden passen het beste bij de tekst?

"Het is de gewoonte van de Engelse adel, net zoals alle andere landen, om grote macht te hebben over het gewone volk, die horigen zijn. Dit betekend dat ze door de wet gebonden zijn om het veld te verbouwen voor hun meesters, deze gewassen te oogsten en te verzamelen en te verwerken. Ze moeten het hooi maaien en verzamelen, hout hakken en nog veel meer taken zoals deze uitvoeren."

Bron: tekst van Jean Froissart, een Franse Middeleeuwse schrijver.

Past bij de tekst

horige

koning

ridder

adel

plicht

recht

leenheer

leenman

Bronnen

Directe bron --> Uit een bepaalde tijd
Indirecte bron --> Later geschreven over die tijd

Is deze bron een voorbeeld van een directe of een indirecte bron?

1. directe bron
2. indirecte bron

Is de afbeelding en directe of een indirecte bron?

1. Direct
2. indirect