Hfst3 - DoD ET22 Rousseau

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hfst3 - DoD ET22 Rousseau

Nozick

Nee, democratie is slavernij!

Rousseau

Alleen directe democratie bevrijdt de mens van slavernij.

Schumpeter

Democratie is de markt. Vrijheid betekent vrije competitie.

Gutmann / Habermas

Ja, door gesprek en debat zijn we vrij in een democratie.

Kan democratie de belofte van vrijheid inlossen?

Rousseau

Alleen directe democratie bevrijdt de mens van slavernij.

Wat weet je nog over Rousseau...?

Rousseau stelde zich de mens in de natuurtoestand voor als een wezen gericht op zelfbehoud met medeleven voor zijn medemens. In de natuurtoestand was de mens vrij, hij bepaalde zijn eigen wetten en regels. De samenleving bracht daar verandering in: hij werd een wezen gericht op status, macht en eer. Zelfliefde veranderde in eigenliefde. Het effect van samenleven op de mens is dus het verlies van zijn natuurlijke vrijheid.

 

Rousseau heeft als oplossing hiervoor de directe democratie. Dat geeft je weer macht over de regels waar je naar moet leven. Wie zijn eigenbelang gelijk stelt aan de algemene wil, wint zijn verloren vrijheid terug.

ET 22
Ik kan uitleggen en evalueren dat directe democratie volgens Rousseau de juiste manier is om vrij en autonoom te zijn in een samenleving.

Daarbij kan je betrekken:

• Rousseaus idee van de natuurtoestand en van het sociaal contract;
• de verhouding tussen gelijkheid, vrijheid en de algemene wil bij Rousseau;
• Rousseaus gebruik van de begrippen unanimiteit en uniformiteit in antwoord op de anarchistische uitdaging.

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

In de natuurtoestand waren we vrij.
Samenleving leidde tot concurrentie, strijd, jaloezie 

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

In de natuurtoestand waren we vrij
Samenleving leidde tot concurrentie, strijd, jaloezie 

verloren vrijheid

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

In de natuurtoestand waren we vrij
Samenleving leidde tot concurrentie, strijd, jaloezie 

verloren vrijheid

Sociaal contract: (ongeschreven) afspraak tussen burgers en staat in een samenleving.

Invulling Rousseau: directe democratie

herwonnen vrijheid!

Sociaal contract bij Rousseau

Geeft vrijheid terug want:

1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..
   
   

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

Algemene wil = uitdrukking van het algemeen belang, dus datgene wat goed is voor iedereen. 

Vrijheid bij Rousseau = de Algemene Wil volgen.

Aan de slag

• Lees 3.2 t/m 3.2.2 p. 84-87
• Maak werkboek 3.2             vraag 3 & 4

Aan de slag

Aan de slag

• Lees 3.2.3 p.87-89
• Maak werkboek 3.2             vraag 5 & 6
• Begrippenlijst t/m Rousseau
• Leerdoelensamenvatting:      ET 22 uitwerken 

Aan de slag

ET 22
Ik kan uitleggen en evalueren dat directe democratie volgens Rousseau de juiste manier is om vrij en autonoom te zijn in een samenleving.

unanimiteit

uniformiteit

ET 22
Ik kan uitleggen en evalueren dat directe democratie volgens Rousseau de juiste manier is om vrij en autonoom te zijn in een samenleving.

Aan de slag: oefenvraag!

Sociaal contract bij Rousseau

Geeft vrijheid terug want:

1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..
   
   

1. de mogelijkheid geeft zelf mee te beslissen*
2. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen
3. bescherming tegen eigen grillen/lusten/emoties...

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

Directe democratie zorgt via de algemene wil vrijheid voor vrijheid en gelijkheid doordat dit:

Voorbeeld

Dit is hoe leerplicht je vrijheid kan vergroten (ook al wil je liever in je bed blijven)

Sociaal contract bij Rousseau

Geeft vrijheid terug want:

1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..
   
   

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

Verplichting aan wetten te houden =

als geld uitgeven aan een winnend lot.

Geen verlies van vrijheid, maar een investering.

Voorwaarden werkende democratie

• Mensen moeten goed geïnformeerd zijn
• geen overleg
• persoonlijke voorkeuren moeten aan de kant geschoven.
• geen unanimiteit, wel uniformiteit

welke is het meest problematisch? waarom?

Directe democratie werkt alleen als:

• Mensen goed geïnformeerd zijn
  
• mensen denken in algemeen belang, niet in persoonlijk belang
• geen unanimiteit nodig, wel uniformiteit

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

Voorwaarden werkende democratie

• Mensen moeten goed geïnformeerd zijn
• geen overleg
• persoonlijke voorkeuren moeten aan de kant geschoven.
• geen unanimiteit, wel uniformiteit

welke is het meest problematisch? waarom?

Unanimiteit: als iedereen hetzelfde stemt

> niet nodig volgens Rousseau

Uniformiteit: niet al te grote verschillen in een samenleving

> wel nodig volgens Rousseau

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract

Stel dat jij tegen de leerplicht stemt, maar de meerderheid stemt voor. Hoe zou Rousseau jouw stem verklaren? En hoe zou hij uitleggen dat de leerplicht toch je vrijheid vergroot?

Welke voorwaarde is het meest problematisch? Waarom?

ET 22
Ik kan uitleggen en evalueren dat directe democratie volgens Rousseau de juiste manier is om vrij en autonoom te zijn in een samenleving.

Daarbij kan je betrekken:

• Rousseaus idee van de natuurtoestand en van het sociaal contract;
• de verhouding tussen gelijkheid, vrijheid en de algemene wil bij Rousseau;
• Rousseaus gebruik van de begrippen unanimiteit en uniformiteit in antwoord op de anarchistische uitdaging.