1.2 Extreem weer

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1.2 Extreem weer

Beschrijving:

In de VS komen er veel orkanen en tornado's voor. Hier in beeld een orkaan die over het land raasde.

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto:

Je ziet een satelliet opname van het orkaan Katrina (bron: knmi.nl). Op 29 augustus 2005 ging Katrina in de omgeving van New Orleans (VS) als een orkaan in de hoogste klasse. Katrina groeide boven het extreem warme water van de Golf van Mexico conform de verwachtingen van het National Hurricane Center uit tot een orkaan van categorie 5, de hoogste klasse op de schaal voor orkanen. De gemiddelde windsnelheden lopen in een klasse vijf orkaan op tot meer dan 250 km/uur; in windstoten liggen de snelheden nog enkele tientallen kilometers hoger. 

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
H1 §1	H1 §2	H1 §3 SO	H2 §1	H2 §2	SO	Herhalingsweek

Lesdoelen

(3) De opbouw van de Amerikaanse stad beschrijven;

(4) De bevolkingssamenstelling van de VS verklaren;

Lesdoelen

(5) De bevolkingsontwikkeling van de VS beschrijven.

Lesdoelen

(6) De inrichting van de stad in 2050 bepalen;

(7) De inrichting van het platteland in 2050 bepalen;

Lesdoelen

(8) Duurzaam mobiliteit beschrijven;

(9) Ruimtegebruik van de stad als Amsterdam in 2050 verklaren;

Lesdoelen

(10) De circulaire economie van de toekomst beschrijven.

Lesdoelen

Herhaling lesdoelen 1 t/m 10

Passende afbeelding

Passende afbeelding

Passende afbeelding

Passende afbeelding

Passende afbeelding

Passende afbeelding

Lesdoelen

(1) De temperatuur- en neerslagfactoren die het klimaat en het landschap in de VS bepalen;

(2) De extreme weersituaties in de VS verklaren;

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(2) De extreme weersituaties in de VS verklaren;

Benodigde voorkennis 

Je weet wat wind is;
Je weet wat een hoog- en laagdrukgebied is;
Je weet wat tornado's en orkanen zijn;
Je weet wat Hazard Mangement is;

Voorkennis test

Geef aan in de bron:

- Het hogedruk gebied

- Het lagedruk gebeid

- De Isobaar

Voor de helden: De windrichting boven Nederland

Uittesten hoe witeboard.fi werkt

Voorkennis test:
Wat is een isobaar?

1. Een lijn die punten van gelijke neerslagintensiteit verbindt.
2. Een lijn die punten van gelijke luchtdruk verbindt.
3. Een lijn die punten van gelijke windkracht verbindt.
4. Een lijn die punten van gelijke temperatuur verbindt.

Het grote plaatje

Steeds vaker, steeds erger;

Orkanen, wat valt op?

Beschrijving:

In de meteorologie is een luchtmassa of luchtsoort een groot volume lucht (aardatmosfeer) met een bepaalde temperatuur en vochtigheid. Boven de zee is de lucht vochtig, boven land droog. In het zuiden is de lucht warm en in het noorden koel of koud. 

Luchtdrukverschillen

Beschrijving:

Hogedrukgebieden gaan gepaard met dalende luchtbewegingen, terwijl bij lagedrukgebieden de lucht stijgt. Hierdoor ontstaat er respectievelijk een overschot en tekort aan lucht. Bij lagedrukgebieden is sprake van stijgende lucht en daarmee vorming van wolken, buien en regengebieden. Onbestendig weer dus. Bij hogedrukgebieden is sprake van dalende luchtbeweging, uitdroging van lucht en vaak weinig wolken.

Luchtcirculatie

Beschrijving:

Hogedrukgebieden gaan gepaard met dalende luchtbewegingen, terwijl bij lagedrukgebieden de lucht stijgt. Hierdoor ontstaat er respectievelijk een overschot en tekort aan lucht. Bij lagedrukgebieden is sprake van stijgende lucht en daarmee vorming van wolken, buien en regengebieden. Onbestendig weer dus. Bij hogedrukgebieden is sprake van dalende luchtbeweging, uitdroging van lucht en vaak weinig wolken.

Luchtcirculatie

Beschrijving:

Hogedrukgebieden gaan gepaard met dalende luchtbewegingen, terwijl bij lagedrukgebieden de lucht stijgt. Hierdoor ontstaat er respectievelijk een overschot en tekort aan lucht. Bij lagedrukgebieden is sprake van stijgende lucht en daarmee vorming van wolken, buien en regengebieden. Onbestendig weer dus. Bij hogedrukgebieden is sprake van dalende luchtbeweging, uitdroging van lucht en vaak weinig wolken.

Wet van Buys Ballot

Beschrijving: Wet van Buys Ballot - Coriolliseffect

Je zou verwachten dat de lucht in een rechte lijn van een hoge- naar een lagedrukgebied stroomt. Maar alles wat op de aarde beweegt, krijgt een afwijking. Op het noordelijk halfrond naar rechts, op het zuidelijk halfrond naar links. Dit heet het Corioliseffect, vernoemd naar Gaspard de Coriolis.

De wet van Buys Ballot is een wet uit de meteorologie, genoemd naar de Nederlandse meteoroloog Christophorus Buys Ballot.

Op het noordelijk halfrond waait de wind van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied met een afwijking naar rechts, door de draaiing van de aarde om zijn as.

Door de algemene luchtcirculatie rondom de aarde kennen we gebieden met permanente hogedruk bij de subtropen en bij de polen. Globaal gezien ziet dat eruit zoals op de afbeelding is weergegeven maar o.a. door de wisseling van de seizoenen verschuiven deze zones en zo kennen we:

• gebieden met hogedruk die vrijwel het hele jaar droog zijn zoals bij de polen en de subtropen,
• gebieden waar het het hele jaar door geregeld regent zoals de gebieden bij de middelste breedtegraden,
• gebieden waar het zomers overwegend droog is en 's winters nat
• gebieden waar het zomers geregeld regent en 's winters overwegend droog blijft. 

Hogedrukgebieden

Beschrijving:

Een hogedrukgebied is een gebied waar de druk hoog is vergeleken met de omgeving. In zo'n hogedrukgebied stroomt lucht van boven naar beneden. De lucht op grote hoogte is veel kouder dan de lucht om ons heen. Daarom warmt de lucht op tijdens het dalen.

Bij de 30ste breedtegraad daalt de lucht. De lucht wordt tijdens het dalen 1°C per 100 m warmer en kan veel waterdamp bevatten. Daar ontstaat een permanent hogedrukgebied met een subtropisch klimaat. In de Sahara en landen zoals Egypte regent het soms jaren achterelkaar niet.

Windkracht

Beschrijving:

De Ierse schout-bij-nacht Sir Francis Beaufort (1774-1857) is bekend om zijn windschaal. 

Beaufort bedacht de schaal in 1805. Hij baseerde de windkracht op de hoeveelheid zeil die een groot schip kon voeren bij een zwakke bries, storm of orkaan. De winddruk werd uitgedrukt in kilogram per vierkante meter. De schaal geldt dus voor de druk van de wind. 

Tegenwoordig is de schaal van Beaufort een uitgebreide 13-delige schaal met de gevolgen van wind op zee en boven land. 

Orkanen

Beschrijving:

We spreken van orkanen als ze ontstaan op de Atlantische Oceaan of boven de oostelijke helft van de noordelijke Grote Oceaan. Een tyfoon is feitelijk hetzelfde als een orkaan alleen is de storm dan ontstaan in de westelijke helft van de Grote Oceaan. Op de Indische Oceaan spreken we van cyclonen. 

Voordat een orkaan kan ontstaan moet er eerst aan een aantal voorwaarden worden voldaan:

De temperatuur van het zeewater moet ruim 26 ºC zijn.

De bovenlucht moet een stuk kouder zijn waardoor de atmosfeer onstabiel wordt en de warme lucht kan opstijgen.

De Corioliskracht moet merkbaar zijn zodat er daadwerkelijk een circulatie en een lagedrukgebied ontstaat. Net rond de evenaar is de corioliskracht niet sterk genoeg. De beste ontstaansgebieden zijn zo’n 500 km noord of zuid van de evenaar.

Tornado

Beschrijving:

Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's. Tornado Alley is de benaming voor een gebied in centraal Noord-Amerika waar relatief veel tornado's voorkomen, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Voornamelijk in april, mei en. juni.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Beschrijving:

Regelmatig worden gebieden in het Zuid Oosten van de Verenigde staten getroffen door Tornado’s. Tornado alley is het gebied waar dit fenomeen regelmatig voorkomt

Een tornado is een wervelwind. Een tornado lijkt op een draaikolk. Ze komen vooral voor in afwisselende weersomstandigheden.

Droogte

Beschrijving:

Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's. Tornado Alley is de benaming voor een gebied in centraal Noord-Amerika waar relatief veel tornado's voorkomen, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Voornamelijk in april, mei en. juni.

Oefen opdracht

Maak de afbeelding open en beschrijf voor alle zes kaarten 

de verspreiding van de natuurramp. 

- Welke soort rampen hebben de grootste en kleinste verspreiding op nationaal schaalniveau?

- Leg voor alle zes de soorten rampen uit welke klimaatfactor(en) verantwoordelijk is/zijn voor het ontstaan van de rampen in de gebieden waar ze voorkomen.

- Welke van de zes soorten rampen veroorzaken de grootste economische schade?

Beschrijving:

De Verenigde Staten worden van alle kanten bedreigd door natuurgeweld. Vaak is dit het gevolg van de aanwezige klimatologische omstandigheden in bepaalde gebieden. Met behulp van zes kaarten achterhalen jouw leerlingen de oorzaken en bekijken ze de gevolgen.

Leerdoelen:

• Je beschrijft en verklaart oorzaken en gevolgen van natuurrampen.
• Je benoemt risico's van natuurrampen in verschillende gebieden voor bewoners en je bedenkt oplossingen om risico's te verkleinen

Actualiteit

Samenvatting

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

luchtsoort

front

hogedrukgebied

lagedrukgebied

zeeklimaat

Middellandse Zeeklimaat

depressies

tornado

orkaan

hurricane

aquifer

modderstroom

Zelfstandig lezen 

en verwerken

Lesboek met Halo AR
Verdieping

Verdiepend artikel

https://www.nationalgeographic.nl/geschiedenis-en-cultuur/2020/01/wat-de-wereld-kwijt-kan-raken-een-conflict-met-iran

Werkvorm Placemat

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

‘Uitzonderlijke’ tornado’s teisteren zuiden VS: ruim 30 doden

In het zuiden van de Verenigde Staten zijn al ruim 30 mensen om het leven gekomen door het zware stormweer. Alleen al in Mississippi kwamen elf mensen om het leven na de doortocht van verschillende tornado’s. Ook South Carolina, Louisiana, Georgia en Arkansas zijn zwaar getroffen. Meer dan een miljoen huishoudens zit zonder stroom.

Bron: Het Parool/ANP 14 april 2020, 02:55

Huiswerk

Artikel	Na orkaan Ida duurde de opluchting in New Orleans niet lang
Documentaire	Waarom heeft Europa geen orkanen? Why US has the most tornados.
Quizlet	Quizlet Hoofdstuk 1
Huiswerk	Voorkennis opdrachten - samenvatting Huiswerk opdrachten - H1 §2 vragen 1, 3 t/m 8

Artikel:

link

Documentaire:

link

Quizlet:

link

Beschrijving: opdracht die bij deze videofragment hoort. Soms wordt er weleens gevraagd of in Europa wel orkanen voorkomen? 

Toelichting opdracht:

Waarom kennen we in Europa eigenlijk geen of nauwelijks orkanen, terwijl zij in de Verenigde Staten jaarlijks voorkomen? Jouw leerlingen zoeken het uit.

Leerdoelen:

• Je kan de verschillende klimaatfactoren toepassen in een gebied.
• Je beschrijft en verklaart oorzaken en gevolgen van natuurrampen.

Opdracht:

• Welke twee redenen die verklaren waarom er geen/nauwelijks orkanen voorkomen in Europa geeft de video?
• Welke klimaatfactor resulteert in het ontbreken van de ‘brandstof van een orkaan’ in de buurt van Europa?
• Leg uit waarom de vorm en diepte van de Atlantische Oceaan, ten opzichte van die van de Mexicaanse Golf, er ook voor zorgen dat orkanen niet of nauwelijks ontstaan voor de kust van West-Europa, terwijl dit wel gebeurt in het zuiden van de VS.
• Leg met behulp van een kaart over zeestromen uit waarom het waarschijnlijker is dat New York of Washington D.C. met een orkaan te maken krijgt dan Lissabon of Casablanca.

Beschrijving: opdracht die bij deze videofragment hoort. 

Toelichting opdracht: 

Er is een gebied in de Verenigde Staten dat Tornado Alley heet. En niet zonder reden! In deze nauwe corridor vinden de meeste tornado’s ter wereld plaats. Waarom? Jouw leerlingen vinden het uit met behulp van deze video.

N.B. Het is mogelijk om met de instellingen (settings) in YouTube de taal van de ondertiteling aan te passen naar het Nederlands.

Leerdoelen:

• Je beschrijft en verklaart oorzaken en gevolgen van natuurrampen.
• Je benoemt risico's van natuurrampen in verschillende gebieden voor bewoners en je bedenkt oplossingen om risico's te verkleinen.

Vragen aan de klas:

• Gemiddeld hoeveel keer vaker dan in Europa komen tornado’s jaarlijks voor in de VS?
• Welke staten vallen binnen de officieuze grenzen van Tornado Alley. Beschrijf hun ligging.
• Wat maakt de relatieve ligging van Tornado Alley zo geschikt voor het ontstaan van tornado’s?
• Vul in de volgende zin de juiste woorden in:
• In Tornado Alley komt …. en ….. lucht afkomstig uit de Golf van Mexico …. en …. lucht van over de Rocky Mountains tegen. De …. en …. lucht gaat stijgen, komt in aanraking met de ….. en ….. lucht, waardoor …. met veel …. ontstaan. Door een krachtige jet stream wordt de ….. naar het oosten geblazen, waardoor de stijgende lucht niet verder …. en blijft stijgen. Door de jet stream gaat de stijgende lucht ook snel …. . Zo ontstaan tornado’s.
• Wat is de meest schadelijke eigenschap van tornado’s?

Artikel bespreking

Lees het artikel

Verdiepende vragen

Quizlet bespreking

Kernbegrippen Quizlet	Verdiepende vragen
luchtsoort front hogedrukgebied lagedrukgebied zeeklimaat Middellandse Zeeklimaat depressies tornado orkaan/hurricane aquifer modderstroom	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

Huiswerk bespreking

Kernopgave(n) huiswerk	Verdiepende vragen
Opgave 1 Opgave 3 Opgave 5 Opgave 8

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

     toets

https://quizlet.com/606897253/test

Mini SO

R	2p	Waarom gaat het regenen bij lagedrukgebied?
T1	3p	Gebruik de bron. Op de kaart van de VS zijn drie deelgebieden aangegeven. In welk deelgebied is het risico op tornado's het grootst?
T2	3p	Gebruik de bron. Waar zijn de foto’s van §2 genomen? Wat betekenen de letters A t/m E?
I	2p

Houdt PTD aan

Atlaskaarten

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃