paragraaf 3.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

paragraaf 3.4

Stedelijke cultuur in Nederland

De nachtwacht

- Geschilderd door Rembrandt

- Schutterij wordt afgebeeld.

- 18e eeuw verhuisden ze het naar een zaal in het stadhuis. Er wordt een stuk afgesneden omdat de muur in de zaal te klein was.

- Nu is het schilderij van onschatbare waarde.

Schutterij: rijke burgers verdedigen de stad

Burgers geven zelf opdracht voor dit schilderij

Een burgerlijke cultuur

- In Europa zijn de koning de kerk en de adel de grootste opdrachtgevers voor bouwmeesters en kunstenaars.

- In de republiek is er geen koning en de katholieke kerk heeft weinig macht.

- In de republiek is de rijke burgerij de belangrijkste opdrachtgever.

- schilderijen waren status symbool en een mooie aankleding voor de de huizen.

- landschappen, stadsgezichten, scenes uit het dagelijks leven en zelfportretten waren populair.

bekende schrijvers

- Jacob Cats: Zet calvinistische levenslessen op rijm.

- Joost van Vondel: Dreef de spot met fanatieke calvinisten.

- Er was een grote verdraagzaamheid en tolerantie in de maatschappij aanwezig.

gewetensvrijheid

- Er werden boeken gedrukt die in andere landen verboden waren. (Anti - christelijke boeken, anti - monarchie boeken etc.)

- Toch was er geen godsdienstvrijheid. De gereformeerden hadden overal de meeste rechten.

- Alle katholieke kerkgebouwen waren omgebouwd naar calvinistische kerken.

- Alleen calvinisten konden regent worden.

- Soms mochten Lutheranen en Joden ook gebedsgebouwen bouwen.

- Katholieke kerk was verboden maar bijeenkomsten werden gedoogd.

invloed calvinisme

- Geformeerden wilden rust in hun gebied. Een goede vertaling van de bijbel is daarvoor belangrijk.

- Statenbijbel werd gemaakt (20 jaar aan gewerkt 1637 klaar)

-Bijbel heeft veel invloed op het denken maar ook op de Nederlandse taal (uitdrukkingen en woorden die door iedereen gelezen werden)

- De invloed van de dominee was ook groot maar niet oneindig. Veel gelovige wilden toch niet zo vroom leven als de dominee ze voorhield. (kermissen, dansfeesten en toneelspelen waren populair)

Calvinisme

- De bijbel is Gods woord

- Er wordt door de Saten-Generaal een bijbelvertaling gemaakt:

Statenbijbel in 1637

- Deze werd veel gelezen

Statenbijbel gevolg

- In de Republiek konden veel mensen lezen

- veel uitdrukkingen komen uit de bijbel

- Dominees hadden veel invloed en wilden veel oude katholieke feesten verbieden

- Regenten stonden wel veel toe

Vluchtelingen 17e eeuw

- 1580-1620: uit Zuidelijke Nederlanden door 80-jarige oorlog

- Joden uit Spanje en Portugal (vervolgd door overheid en katholieke kerk)

- Joden uit Duitsland en Oost-Europa (anti-semitisme)

- 1685: Hugenoten uit Frankrijk omdat Lodewijk XIV Edict van Nantes intrekt

- economische vluchtelingen uit Duitsland etc

Veel steden heten migranten welkom

- kooplieden nemen geld en handelscontacten mee

- protestantse ambachtslieden namen veel vakkennis mee (lakenindustrie etc)

- economische migranten welkom voor ongeschoolde arbeid in de nijverheid, aanleggen trekvaarten en VOC

vluchtelingen

- Joodse mensen kwamen naar Nederland omdat hier meer verdraagzaamheid was. Zeker na 1585 na de val van Antwerpen.

- Veel Hugenoten vluchten na 1685 naar de Republiek.

Zowel de Hugenoten als de Joden namen veel kennis geld en handelscontacten mee naar Nederland.

werkzoekenden

- Veel migranten kwamen naar de Republiek om economische redenen. (vooral uit Duitsland en Scandinavië )

- De lonen lagen hier wat hoger dan in hun thuisland.

- Deden vaak eenvoudig en zwaar werk en gingen na een tijdje weer terug naar hun moederland.

- Hielpen mee met het aanleggen van kanalen, polders en trekvaarten.

- Ook gingen er veel in dienst op een VOC schip