Modernisme - Kunst en Amusement - Muziek

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

          Havo 4

Kunst en amusement 
- Muziek - 

tot hier

Waar denk je aan bij:
Kunst en amusement?

Amusement is niet langer alleen toegankelijk voor de elite. Wat heeft er voor gezorgd dat amusement nu voor meer mensen toegankelijk is?

Leerdoelen

• Je weet wat de herkomst van Blues en Jazz is en kan de belangrijkste kenmerken van deze muziekstijlen herkennen en benoemen. 
• Je weet wat een blue note en een syncope is en waarom deze van belang zijn bij de Blues en de Jazz. 

De muziekstijl van dit fragment heet

1. Blues
2. Gospel
3. Spiritual
4. Worksong

Een fieldholler

1. is louter vocaal. De zanger zong voor zich uit over wat hij/zij deed of waar zij/hij naar verlangde
2. heeft een driedelig couplet
3. Is een voorloper van de blues
4. Slepend tempo

BLUES 

• Ontstaan in Storyville, zwarte wijk in New Orleans
• Ontstaan uit spirituals, worksongs en fieldhollers
• Neerslachtig karakter is afspiegeling van toenmalige situatie; na afschaffing slavernij, maar blijvende ongelijkheid
• Liederen gezongen op de plantages (call and response) vormen de basis voor de blues
• Blue note = onzuivere noot
• Melancholische en droevige teksten over de ellende van de arme zwarte bevolking, bijvoorbeeld het uitzichtloze bestaan, verloren liefde. 
• Vaak langzaam gezongen

RAGTIME

• Ragtime is een van de eerste jazzuitingen
• Ragged timing = kapot ritme. 
• Pianostijl die rond 1900 in New Orleans in clubs en bars wordt gespeeld door Afro Amerikaanse pianisten (Scott Joplin) -> tweekwartsmaat, klinkt primitief
  
• Populair in bars en als dans muziek 
• Veel ragtime pianisten kunnen geen noten lezen en spelen op hun gevoel.
  

Scott Joplin, Maple Leaf Rag (1899)

Luister naar het fragment van Jazz.
Wat zouden de kenmerken kunnen zijn?
Schrijf alles op wat je weet/hoort.

JAZZ

• Ontstaan in de rosse buurten van havenstad New Orleans (Amerika).
  
• Hier woonden: Franse kolonisten, Spanjaarden, Mexicanen, indianen, avonturiers uit het noorden en afstammelingen van West-Afrikaanse tot slaaf gemaakten.
• In jaren 30 worden jazzbands groter en er ontstaan bigbands (bezetting 10 tot 20 musici) in secties verdeeld; trompetten, trombones, saxofoons en ritmesectie.
  
• Ontwikkelen nieuwe swingstijl; achtste noten worden lang-kort-lang-kort gespeeld; stuwend ritme wat zeer dansbaar is.
  
• Door grotere bigbands ontstaat behoefte aan bladmuziek.
  
• Er ontwikkelen zich twee soorten jazz -> zwarte en witte muzikanten kunnen niet in één band spelen; zelfs bij wet verboden in zuidelijke staten.

Kenmerken van jazzmuziek

• Syncopisch ritme (verschuiving van maataccenten)-> zorgt voor de swing!
  
• De blaasinstrumenten (trompet, klarinet en trombone) improviseren gelijktijdig / omspelen de melodie.
  
• Korte solo’s door verschillende instrumenten / afwisseling hele orkest met solo’s
  
• Piano en drums vormen de ritmesectie.
  
• Veel improvisatie in de vorm van solo’s (door de blazers)
  
• Gebruiken van blue notes
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  

syncope: tonen vallen niet op de maat

Jazz instrumenten

Instrumenten in jazzmuziek zijn:

* Houtblazers: klarinet, saxofoon, dwarsfluit

* Koperblazers: trompet, tuba of trombone

* Snaarinstrumenten: gitaar, basgitaar of contrabas, viool of banjo

* Piano

* Drums en andere slaginstrumenten

* Mondharmonica

* Tenslotte speelt ook de zang een belangrijke rol

Syncope = 'kapot' ritme

Nadruk ligt niet op de 1e en 3e tel van een 4/4 maat, maar net anders.

Daardoor klinkt het niet logisch en onverwacht. Het ritme gaat tegen baspartij in. Het ritmische accent wordt verlegd

       DAT MAAKT HET SWINGEND!

Dixieland is witte variant op New Orleans Jazz

Blue note

Onzuivere noot die soms verglijdt (glissando) (vanaf 0:40)

Bekendste Jazz zangeres

Waarom kleeft er een negatief imago aan de Jazz? (dans en/of muziek)

JAZZ

BLUES

Treurig

Vrolijk

Mix van zwarte en witte muziek

Improvisatie

Traag

Snel

Blue note

Syncope

Late 19de eeuw

Vroege 20ste eeuw

Volksmuziek, spirituals, worksongs, gospel

New Orleans, Chicago en Dixieland

Teksten gaan over zorgen

Slepend  tempo

Swingend tempo

Call-and-response

Blaas-instrumenten

Dansmuziek

BLUES

Treurig

Traag
Blue note

Late 19de eeuw 

Volksmuziek, spirituals, worksongs, gospel

Teksten gaan over zorgen 

Slepend tempo

Call and response

JAZZ

Vrolijk

Mix van zwarte en witte muziek

Improvisatie 

Snel 

Blue note

Syncope

Vroege 20ste eeuw 

New Orleans, Chicago en Dixieland

Swingend tempo 

Blaas-instrumenten

Dansmuziek

Welke twee kenmerken horen bij jazzmuziek?

1. Blue note
2. Dissonanten
3. Improvisatie
4. Atonaliteit

Hoe noem je in de blues/jazz een noot die onzuiver begint en naar de juiste hoogte glijdt?

1. dissonant
2. blue note
3. syncope
4. grondtoon

Wat is het effect van een syncope in de jazzmuziek?

1. het klinkt somber
2. er kan hierdoor geïmproviseerd worden
3. je kan het makkelijker meezingen
4. het ritme verschuift waardoor het swingt

Noem aan de hand van het filmfragment een reden voor het opnemen van deze opmerking in zo'n bundel.