CVK

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Centrale lijnen

Hyper-en Hypotone vloeistoffen kunnen beter over een perifeer infuus worden gegeven

1. Waar
2. Niet Waar

Hypertone vloeistof zoals Glucose 10% en hypotone vloeistof zoals Nacl 0,45% brengen minder schade aan bij een CVK.

Centraal veneuze katheter (CVK)

CVK infuus: voordelen

• canule ligt niet tegen de vaatwand; minder snel irritatie
• de ader zal niet snel verstopt raken
• grote hoeveelheden infuusvloeistof in korte tijd
• kan centraal druk gemeten worden
• handen en armen vrij

Indicaties

Bloedtransfusie (kan ook perifeer)

Afnemen van bloed (kan ook perifeer)

Toedienen van antibiotica

Toedienen van parenterale voeding

Toedienen van vocht (kan ook perifeer)

Toedienen van medicatie (die niet perifeer mogen)

Toedienen van cytostatica

Meten van centraal veneuze druk

Plaatsen voor een CVK

Vena subclavia

Vena jugularis

Vena femoralis

Vena brachialis waarbij de catheter wordt opgevoerd naar de thorax;

Vena subclavia (sleutelbeenader)

Vena jugularis (halsslagader)

Vena femoralis (dijbeen)

Vena brachialis waarbij de catheter wordt opgevoerd naar de thorax;

Korte termijn

niet getunnelde subclavia (sleutelbeenader) katheter, 

niet getunnelde jugularis (halsader) katheter

1 tot 2 weken

Onder de korte-termijnkatheters worden ondermeer de niet getunnelde subclavia en jugularis

katheters verstaan.

1. Vena subclavia
2. Vena jugularis
3. Vena femoralis
4. Vena brachialis

Vena subclavia (sleutelbeenader)

Vena jugularis (halsslagader)

Vena femoralis (dijbeen)

1. Vena subclavia
2. Vena jugularis
3. Vena femoralis
4. Vena brachialis

Vena subclavia (sleutelbeenader)

Vena jugularis (halsslagader)

Vena femoralis (dijbeen)

Lange termijn

lange-termijn katheters zijn voorzien van een subcutaan manchet (“cuff”) van dacron en wordt “getunneld” (eerst een deel onder de huid) ingebracht. De “cuff” hecht zich vast in de huid en beperkt het binnendringen van bacteriën.

perifeer ingebrachte centraal veneuze katheter)

Verzorging

Een getunnelde infuuskatheter hoeft na dichtgroeien van de insteekopening en verwijdering van de hechting niet afgedekt te worden. 

Controleer tijdens de verzorging of de hechting

De overgang tussen de katheter en het (de) aansluitpunt(en) (lumen) van de centraal veneuze katheter heet naaf of hub.

Bij een kwetsbare huid kan de huid beschermd worden. 

Hanteer de no-touchmethode.

Zorg voor een gesloten systeem.

Inspecteer de huid rondom de insteekplaats dagelijks.

Vervang pleister/statlock iedere zeven dagen en direct bij zichtbaar vuil, condens of loslaten

Hechtingen na 10 a 14 dagen verwijderen

Controleer tijdens de verzorging of de hechting, waarmee de centraal veneuze katheter gefixeerd is, nog intact is. Bij een getunnelde infuuskatheter wordt de hechting in overleg met de arts na 10 -14 dagen verwijderd.

Bij een kwetsbare huid kan de huid beschermd worden met huidbeschermingsfilm, bijvoorbeeld Cavilon.

AANDACHTSPUNTEN PICC-LIJN

• Hygiënisch werken

• Steriele materialen / no-touch methode

• Praat zo min mogelijk tijdens de verzorging

• Observeer op nabloedingen/nattigheid

• Mag douchen (zwemmen en baden niet toegestaan)

• Controleren van de lengte van de uitwendige katheter

• Geen bloedafname uit de arm waar de PICC-lijn inzit (je mag het ook uit de PICC-lijn zelf halen

PICC-LIJN samenvatting

Peripheral inserted central catheter / Perifeer intraveneus centraal katheter

Diep veneuze lijn (mag tot 12 maanden blijven zitten)

Waarom:

• Moeilijk te prikken in de perifere aders
  
• Totale parenterale voeding
  
• Frequente bloedafname
  
• Tegelijkertijd verschillende soorten vloeistoffen
  
• Langdurig toediening van medicatie
  
• Toediening medicatie die schadelijk is voor de vaatwanden (cytosctacia)
  

Waar:

Arm

Vena basilica, cephalica, mediana cubiti of brachialius (in het midden van de bovenarm)

Veneus poortsysteem

Wat is een Veneus poortsysteem ?

Port-a-Cath (PAC)

Port-a-Cath (PAC)

Een Port-a-Cath (merknaam) is een implanteerbaar hulpmiddel waarmee artsen gemakkelijk toegang kunnen krijgen tot grote, diep gelegen aders in het menselijk lichaam. Het bestaat uit een door een siliconenrubberen membraan afgesloten injectiekamer waar een dun slangetje op is aangesloten.

De injectiekamer wordt onderhuids geïmplanteerd, meestal op de borst of in de arm, waar het net onder de huid ligt en gemakkelijk voelbaar is. Het uiteinde van het slangetje wordt in een grote ader, zoals de bovenste holle ader of net in de rechter hartboezem gelegd. Het systeempje wordt gevuld met fysiologische zoutoplossing met een klein beetje heparine erin om te voorkomen dat zich bij het uiteinde bloedstolsels vormen. De implantatieprocedure is een kleine ingreep die weliswaar onder strenge asepsis maar wel onder lokale verdoving kan geschieden. Tot het plaatsen van een Port-a-Cath wordt vaak besloten bij mensen die een groot aantal intraveneuze behandelingen gaan krijgen in korte tijd, vooral als het om voor de vaatwand prikkelende stoffen gaat, of als er weinig aders zijn die makkelijk kunnen worden aangeprikt.

Na genezing van het implantatiesneetje kan men nu gemakkelijk door de huid heen met een Grippernaald een injectie geven die dan in een groot bloedvat of in het hart zelf terechtkomt, waardoor de kans op vaatwandirritatie komt te vervallen. De patiënt kan gewoon zwemmen en baden. Vaatwandirritatie en dichtgroeien van het vat zijn namelijk vaak een reden waarom kuren met agressieve stoffen, zoals chemotherapeutica tegen kanker niet in een ader in de arm kunnen worden gegeven. Er zijn ook patiënten die regelmatig immunoglobuline toegediend krijgen, wanneer deze transfusies deel uit maken van een lange of zelfs levenslange behandeling, wordt de Port-a-Cath ook overwogen.

Na iedere injectie cq. transfusie moet de Port-a-Cath wel worden doorgespoeld met fysiologisch zout met heparine erin, in de geneeskunde noemt men dit een heparineslot. Om het membraan niet onnodig te beschadigen moet het aanprikken gebeuren met een speciale, niet-stansende naald.

Geschikte plaatsen?

 

Hoe controleer je of de poortsysteemnaald goed geplaatst is?

Wat is een geschikte plaats voor een veneus poortsysteem?

De veneuze injectiepoort wordt onderhuids op een “harde ondergrond” geplaatst. Geschikte plaatsen zijn bijvoorbeeld het borstbeen of een rib.

De katheter van het veneus poortsysteem wordt onderhuids getunneld en het uiteinde wordt in een grote vene gelegd (meestal de vena subclavia of de vena jugularis). Het veneus poortsysteem kan in principe beschouwd worden als een centraal veneuze

katheter.

Hoe controleer je of de poortsysteemnaald goed geplaatst is?

Of een poortsysteemnaald goed geplaatst is in een veneuze poort wordt gecontroleerd door het opzuigen van bloed. Als het opzuigen van bloed niet lukt dan wordt NaCl 0,9% ingespoten om te controleren of de naald goed geplaatst is.

Lukt het doorspuiten van het poortsyseem met NaCl 0,9% wel, maar het opzuigen van bloed

niet, probeer dan de oorzaak op te sporen:

controleer de ligging van de naald

ga na of de positie van de cliënt van invloed is: iets platter in bed gaan liggen;

laat de cliënt het hoofd iets draaien;

laat de cliënt de positie van de armen wijzigen;

laat de cliënt zuchten.

Lukt het dan nog niet overleg dan met de arts.

Het is mogelijk dat de ligging met behulp van een röntgenfoto gecontroleerd moet worden.

Hoe verzorg je de insteekplaats en hoe frequent verwissel je de poortsysteemnaald en het infuussysteem?

 De insteekplaats dient dagelijks gecontroleerd te worden op:

positie van de naald;

pijn;

roodheid;

zwelling.

De infuusslang dient eens per 96 uur verschoond te worden.