CVK, PAC en PICC

• VPTH T
• MBO
• Studiejaar 3

 CVC, PAC en PICC

Leerdoelen

• Je benoemt de verschillende soorten infusie
• Je beschrijft de verpleegkundige observaties 

Bepaling infuussoort

• Door arts
  
• Afhankelijk van verschillende dingen zoals:

-soort vloeistof, 
- aantal lumen, 

- gebruiksfunctie.

CVC

PICC
Port a cath

Wat is een centraal veneuze katheter?

1. Een katheter die in een slagader wordt ingebracht.
2. Een dunne katheter die in een kleinere ader wordt ingebracht.
3. Een katheter die in de blaas wordt ingebracht.
4. Een katheter die in een grote ader wordt ingebracht.

Wat is een Port-a-cath?

1. Een katheter die in een slagader wordt ingebracht.
2. Een katheter die in de blaas wordt ingebracht.
3. Een implanteerbare katheter die onder de huid wordt geplaatst.
4. Een dunne katheter die in een kleinere ader wordt ingebracht.

Wat is een PICC-lijn?

1. Een lange katheter die via de arm naar de bovenste holle ader wordt ingebracht.
2. Een dunne katheter die in een kleinere ader wordt ingebracht.
3. Een katheter die in een slagader wordt ingebracht.
4. Een katheter die in de blaas wordt ingebracht.

Centraal veneuze catheter (CVC lijn)

Indicatie CVC

• Langdurig toedienen van zeer geconcentreerde vloeistoffen (medicatie of TPV) via bloed
• Bloedafname 
• Meten van centrale veneuze druk (CVP) bij kritisch zieke patiënten.
• Toegang bij slecht perifere vaten:
• Wanneer perifere toegang moeilijk of onmogelijk is (bijvoorbeeld bij chronische ziekten of uitgeputte perifere venen).
• (tijdelijke) Dialyse
• Snelle toediening van grote volumes: In acute situaties zoals shock of trauma waarbij snelle infusie nodig is.

Voordelen van een CVC 

• Beschermt de perifere aderen (hard worden van aderen bij vaak aanprikken). De vloeistoffen die worden toegediend, zoals chemotherapie, zijn vaak agressief voor de kleine aders die brozer en uiteindelijk onbruikbaar worden.
  
• Kan langer blijven zitten.
• Meer bewegingsvrijheid.
• Eenmalig aanprikken (pijn wordt minder frequent).

Nadelen van een CVC

• Het plaatsen vergt meer moeite en tijd.
  
• Complicaties worden serieuzer (pneumothorax, luchtembolie, bloedingen, sepsis).

jugularis/subclavia

De tip van de Centrale lijn zit 2 a 4 cm boven het rechter-atrium, in een centraal bloedvat, de vena cava superior of inferior

Getunneld of niet getunneld

Niet-getunnelde CVK’s zijn bedoeld voor de korte termijn (ongeveer 3 weken maximaal). Meerdere lumen.

Een getunnelde CVK (Hickmann, Broviac) wordt ingebracht als men verwacht dat de katheter langer moet blijven zitten. 

(5cm onder huid voor aanprikken bloedvat) Enkele maanden tot 2 jaar

Hickman katheter

Waar?

De Hickman katheter wordt vaak tussen het sleutelbeen en de tepellijn via de huid ingebracht. 

De katheter loopt een aantal centimeters onder de huid voordat het in het bloedvat terecht komt. 

TPV

TPV: totale parenterale voeding: Grotere hoeveelheden en langere tijdsduur

PPV: Perifere parenterale voeding (7 tot max 10 dagen) tot max 2 li per 24u

Waarom is het toedienen van vloeistoffen via een cvc beter?

1. Het voorkomt irritatie en schade aan de bloedvaten
2. Het vermindert de pijn bij de patiënt
3. Het is goedkoper dan andere methoden
4. Het is makkelijker voor de verpleegkundige

Mag je bloedproducten toedienen via een Centraal veneuze Catheter?

1. Nee, bloedproducten mogen alleen via een perifere lijn worden toegediend
2. Ja, mits de CVC op de juiste wijze is ingebracht
3. Ja, maar alleen bij patiënten zonder onderliggende aandoeningen
4. Nee, een CVC is alleen voor vochttoediening

Na plaatsen 

• Controle X-thorax
• Daarna direct klaar voor gebruik
• Bloedafname 
• Heparineopslot (bij >24 uur geen gebruik)
• Verzorging insteekopening

Porth-a-cath

P.A.C.(Porth-a Cath)

PAC

• Frequent/lange  periode waarin medicatie moet worden toegediend en bloed moet worden afgenomen
• reservoir onder de huid, meestal op de borst rechts of links
• ingebracht in groot bloedvat onder subclavia
• makkelijk aan te prikken

Na plaatsen 

• Aanprikken door vpk 
• Bij continue en langdurige toediening van medicijnen of infusie wordt de naald eenmaal per week voor een nieuwe vervangen. 
• Wanneer de poort niet wordt gebruikt, dan dient deze iedere zes weken met een heparine-oplossing te worden gespoeld.
• Kan zelfs jaren blijven zitten, zolang die gebruikt wordt.

PICC lijn

Periphered Inserted Central catheter

PICC lijn

Een PICC-lijn is een centraal infuus dat in de ader van de bovenarm geplaatst wordt. Het uiteinde van de lijn komt in de grote holle ader in de borstkas, net boven het hart.

Picc-lijn (peripherally inserted central catheter)

• Medicijnen worden op een veilige en niet pijnlijke manier toegediend
  
• in arm
• meerdere lumen
• De PICC-lijn kan wel tot 12 maanden in het lichaam blijven
  
• Contrastvloeistof voor een CT-scan kan ook via de PICC-lijn worden toegediend.

Picc-lijn (peripherally inserted central catheter)

Plaatsing

• De arts plaatst de PICC-lijn. Patiënt krijgt een lichte verdoving zodat hij hier niets van voelt.
• De ader ter hoogte van de binnenkant van de elleboog wordt verdoofd.
• De katheter wordt geplaatst met behulp van een echo.
• Het bloedvat wordt aangeprikt.
• De voerdraad wordt ingebracht, waardoor de katheter op de plek geschoven kan worden. 

Verzorging cvc/pac/picc

•  Controleer de doorzichtige pleister op de insteekplaats elke dag op tekenen van infectie of irritatie. Zoals roodheid, warmte, jeuk, vocht of pus, bijzondere pijn of wanneer deze drukgevoelig is. 
• Afhankelijk van afspraak/protocol instelling; zo lang mogelijk laten zitten als pleister goed zit
• Verwissel de pleister 1 keer per 72 uur en desinfecteer de insteekplaats met chloorhexidine 0,5% in alcohol 70% en een steriel gaasje.
• Bij jeuk, irritatie, pijn of lekkage van bloed moet de pleister eerder worden verwisseld. De hechtingen van de insteekplaats mogen na ongeveer 3 weken worden verwijderd, mits de cuff goed is ingegroeid. Zo kan de katheter niet gaan schuiven.
• let op " afknikken" van de lijn

Intraveneuze medicatie

met een bolusinjectie:

• rechtstreeks in de ader;
  
• per perifeer of centraal veneus infuus;
  
• per waaknaald;
  

per neveninfuus.
opgelost in het lopende infuus.

Intraveneuze medicatie

Intraveneuze medicatie

High risk handeling:

Waarom??

Er zijn beperkte mogelijkheden om een fout te herstellen tijdens het toedienen van parenteralia.

Er is een verhoogd risico op infecties, omdat parenteralia de barrières tegen micro-organismen passeren, zoals de huid en het maagzuur. Deze worden doorbroken en omzeild.

Parenteralia hebben soms een smalle therapeutische breedte; er is een klein verschil tussen de dosering waarbij het middel effect heeft en de dosering waarbij het middel toxisch is. Het risico op bijwerkingen is groot bij een verkeerde berekening, inloopsnelheid of toedienroute.

Parenteralia hebben vaak een snel klinisch effect.

Parenteralia kunnen direct effect op vitale functies hebben.

Parenteralia kunnen irriterende stoffen zijn die bij verkeerd toedienen weefselirritatie of zelfs weefselnecrose kunnen veroorzaken bij de patiënt.

Parenteralia geven een groter risico op contact met de huid bij morsen. Dit kan extra risico’s met zich meebrengen voor de verpleegkundige (zoals resistentie bij veelvuldig morsen van antibiotica of irritatie van huid- of slijmvliezen bij morsen van irriterende stoffen).

Intraveneuze medicatie

-Letten op veiligheid: niet laten afleiden

-Dubbele controle

-Protocol!

Controleer of de medicatieopdracht juist is.

Controleer of het geneesmiddel juist is: let op de houdbaarheidsdatum.

Controleer of de dosering juist is.

Controleer of de toedieningsweg juist is.

Controleer of de toedieningssnelheid juist is.

Controleer of het de juiste zorgvrager is.

Controleer of het tijdstip juist is.

Een zorgvrager moet 3 x dd amoxicilline/clavulaanzuur 1000/200 mg iv

Volgens protocol van de afdeling:

• Los de antibiotica op in 20 ml water.
  
• Voeg dit toe aan een zakje van 100 ml NaCL0.9%.
  
• Laat dit infuus in 40 minuten inlopen via een infuuspomp.
  

Op welke stand stel je de pomp in?

AB + 20 ml water (steriel) + 100 ml (NaCL0.9%) = totaal volume 120 ml

Inloop tijd is 40 minuten.

Instelling pomp: ml/uur

Formule: 120 / 0,6666666 = 180 ml per uur

Casus 1

Mw. Petersen heeft een getunnelde CVC geplaatst gekregen vanwege haar nierfalen. De insteekopening wordt dagelijks schoongemaakt en er wordt heparine toegediend om trombose te voorkomen.

Je ziet bij verzorging dat de insteekopening van haar CVC gezwollen is, rood en pijnlijk. Ze heeft ook koorts.

Welke acties onderneem je ?

Wat kan een volgende stap in de behandeling zijn ?

casus 2

 Mohammed (41 jaar)heeft een pericarditis en krijgt daarvoor langdurig antibiotica via een PICC lijn.

Gelukkig is hij weer thuis met zijn gezin. Iedereen is erg geschrokken.

Mohammed krijgt 2x keer per dag thuiszorg van het transmuraal team van het Albert Schweitzer ziekenhuis.

In de ochtend komt de verpleegkundige langs voor het verzorgen van de PICC lijn en het aansluiten van de cassette.

Neem het protocol door en benoem waar de verpleegkundige op moet letten. 

Casus 3

Dhr. de Pater van 76 jaar heeft een CVC voor langdurige toediening van AB iv. Hij is erg in de war, en heeft aan zijn CVC getrokken. 

Je ziet dat de tegaderm losgetrokken is, en dat de CVC verschoven is, hij steekt een stuk uit, bij de insteekopening.

Welke acties onderneem je ?

Wat kan een volgende stap in de behandeling zijn ?