H3 De Republiek in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H3 De Republiek in de Gouden Eeuw

§3.1 Oriëntatie

• Periode
• Tijdvak
• Jaartallen
• Samenleving 

Vroegmoderne tijd

Tijd van Regenten en Vorsten

1600-1700

Landbouwstedelijke samenleving

Kenmerkende Aspecten

• De wetenschappelijke revolutie
• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel  opzicht van de Nederlandse Republiek.

§3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld.

Moedernegotie

• In de Late Middeleeuwen was de economische positie van Holland niet rooskleurig: Ingeklonken veengronden, hierdoor werd het onmogelijk op grote schaal graan te verbouwen en de steden waren klein.
• Graan uit het Oostzeegebied halen om de groeiende bevolking te voeden. Deze graanhandel werd de moedernegotie genoemd (=eerste en belangrijkste vorm van handel).
  
• De graanhandel werd verder uitgebouwd met goederen vanuit de hele wereld. Amsterdam werd de stapelmarkt van Europa.
  

De Val van Antwerpen

• Antwerpen sloot zich aan bij de Opstand, maar werd terugveroverd door de Spanjaarden.
• Duizenden kooplieden en handwerkslieden vluchtten naar het noorden.
• Holland nam de machtspositie van het zuiden over.
• Al tientallen jaren was er een verschuiving van de handel naar de noordelijke kustgebieden gaande.

Landbouw

Boeren in Holland:

• Gingen zich specialiseren 
• Bedrijven werden kapitaalintensiever
• Technische vernieuwingen

Geen feodale traditie

Landbouw (2)

Einde van de 16e eeuw, de nieuwe Hollandse boer:

• specialiseerden in handelsgewassen
• durfden te investeren in hun bedrijf

De vraag naar dit soort goederen was toegenomen door de toegenomen stedelijke bevolking en de nijverheid. 

Landbouw (3)

De landbouw in de republiek produceerde veel meer dan de landbouw in de ons omringende landen. De landbouw was intensief en gespecialiseerd.

Door de handel en commerciële landbouw ontstond in de Nederlanden de Gouden Eeuw.

§3.3 De Oost en VOC.

Oprichting 

Oorlog met Spanje en Portugal, dus zelf route naar Indië vinden.

• Noordoostelijke Doorvaart (Willem Barentsz)
• Om Kaap de Goede Hoop (Houtman)

Oprichting (2)

• 1602 oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie door Oldenbarnevelt (geld verdienen, concurrentie voorkomen).
• VOC kreeg handelsmonopolie: oorlog voeren, handel drijven, recht spreken

Bestuur

In de republiek: 6 Kamers en de Heren Zeventien

In Azië: Bestuurscentrum in Batavia met gouverneur-generaal

Inkomsten

Aandelen

Inter-Aziatische handel (handelsfactorijen)

Veel geweld (Coen)

Kaapvaart

§3.4 De WIC en Suriname.

WIC

1621 opgericht, monopolie op Atlantische handel.

Driehoekshandel en kaapvaart (zilvervloot)

De Engelse Oorlogen

Ontstaan wereldeconomie.

In Engeland werd in 1651 de Acte van Navigatie aangenomen (=alleen Engelse schepen of schepen uit het land van herkomst mochten goederen in Engeland invoeren).

Handelsoorlogen

Suriname en slavernij

Plantagekolonie Suriname.

De plantagehouder was rijk, slaven werkten op de plantages.

Marrons

Afschaffen slavernij? Nederland 1 juli 1863 (erg laat).

§3.5 Geloof, tolerantie en onderzoek.

Tolerantie

De Republiek was tolerant.

Er was geen vrijheid van geloof, maar wel vrijheid van denken.

Tolerantie hing dus samen met economie en politiek

Vrijheid van drukpers

Veel kunstenaars, wetenschappers en filosofen naar de Republiek.

Wetenschap

Veel internationaal bekende wetenschappers trokken naar de Nederlandse Universiteiten.

De Republiek liep voorop in praktisch onderzoek

Door het ontstaan van praktische wetenschap konden zich ook medische hulpapparatuur ontwikkelen, zoals de microscoop, waarmee baanbrekende ontdekkingen werden gedaan