3.3 Totale oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De totale Eerste Wereldoorlog

Programma

• terugblik 
• uitleg 3.3
• filmpje 
• afsluiten  

Duitsland

• Géén "Duitsland" vóór 1871: verzameling onafhankelijke staten
• Samenwerking Duitse staten in Duitse Bond
• Kanselier Bismarck van Pruisen wilt één Duitsland onder leiding van Pruisen
• Middel: oorlog (Bloed en ijzer)
• Grote concurrent: keizerrijk Oostenrijk
• 1866: Bruderkrieg --> Pruisen verslaat Oostenrijk 
• Gevolg: machtigste Duitse staat

Duitsland

• Overige Duitse staten moeten zich vrijwillig bij Pruisen aansluiten
• Middel: oorlog met Frankrijk
• Keizer Napoleon III is bang voor Duitse omsingeling
• Paranoïde Napoleon III is makkelijk in oorlog te lokken 
• Frans-Duitse oorlog (1870): overwinning Pruisen
• 1871: keizerskroning Wilhelm I in Versailles
• Oorzaak 1 van WO 1

Oostenrijk

• Na Bruderkrieg zoekt Oostenrijk nieuwe macht in oosten en zuiden
• 1867: ontstaan Oostenrijk-Hongarije
• Problemen: 
• 1. Groeiend nationalisme onder de velen volkeren
• 2. OH neemt gebieden in die Rusland ook wilt hebben
• Gevolg: groeiende spanningen tussen Rusland en OH
• Gevolg 2 van WO 1

Spanningen

• Eind 19de eeuw: groeiende internationale spanningen
• Terwijl Bismarck vrede wilde bewaren wilt Wilhelm II een machtig Duitsland
• a. Duitse vlootopbouw --> concurrent voor Engeland
• b. Modern imperialisme --> concurrentie in Afrika
• c. Wapenwedloop --> wie heeft de meeste wapens? 
• Oorzaak 3 van WO 1

Bondgenoten

• Om sterker te staan worden bondgenoodschappen gesloten:
• 1. Triple Alliantie (Centralen): Duitsland, Oostenrijk-Hongarijke, Italië (+ later Turkije)
• 2. Triple Entente (geallieerden): Rusland (tot 1917), Engeland, Frankrijk (+ later VS)
• Doel bondgenootschappen: oorlog voorkomen
• Gevolg: sneller een grotere "wereld"oorlog
• Oorzaak 4 van WO 1

Oorlog

• Oorzaak 5 van WO 1: wens tot oorlog
• 28 juni 1914: kroonprins Franz Ferdinand van OH wordt vermoord door Gavrilo Princip
• OH eist van Servië totale vrijheid in onderzoek naar daders --> Servië weigert
• OH  mobiliseert aan Servische grens --> Rusland mobiliseert
• Duitsland waarschuwt Rusland te stoppen --> weigert
• 1 augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland en Frankrijk

Wie is de belangrijkste veroorzaker van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. Duitsland
4. Rusland

Wat is de belangrijkste oorzaak van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Modern imperialisme
2. Wapenwedloop
3. Bondgenootschappen
4. Duise vlootopbouw

Triple Entente 

Centralen

Engeland

Italië

Frankrijk

Duitsland

Rusland

Oostenrijk-Hongarije

Wat is volgens jou de belangrijkste oorzaak van WO 1?

Doelen

aan het eind van deze les:

• kun je verklaren waarom het Schlieffenplan mislukte
• kun je verklaren hoe WOI een loopgravenoorlog werd 
• uitleggen hoe de loopgravenoorlog verliep

Oorlog

• Duitse tactiek: Von Schlieffenplan: 
• 1. Via België Frankrijk aanvallen
• 2. Frankrijk verslaan
• 3. Troepen op transport naar oosten
• 4. Rusland verslaan
• Doel: tweefrontenoorlog voorkomen
• Augustus 1914: Duitsland valt België aan
• Gevolg: deelname Engeland
• Snelle Duitse opmars naar Parijs
• Slag bij de Marne: Duitse opmars wordt gestopt

dodendraad

• 1915 grens met België afgesloten met een dodelijk schrikdraad: ​
  
• De dodendraad.​
  
• Nederland protesteerde niet tegen de dodendraad.​
  
• Het hielp om neutraal te blijven en het ging de grenssmokkel tegen.​

Loopgraven

• Von Schlieffenplan mislukt:
  
• 1. Rusland mobiliseert te vroeg
• 2. Duitsland verovert Frankrijk niet
• Na korte terugtrekking graaft Duitse leger zich in
• Gevolg: loopgravenoorlog
• Nieuwe wapens maken "traditionele" oorlogsvoering onmogelijk:
• 1. Machinegeweer
• 2. Gifgassen
• 3. Vliegtuigen en tanks

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen

dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 

gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 

maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Luchtschepen

Om het slagveld beter te kunnen observeren,

gebruikte men luchtschepen om de ligging

van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.

Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) 

ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Vliegtuigen

Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,

zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten

en bombardementen.

Vlammenwerpers

Net als gifgas moet de vlammenwerper

voor paniek bij de vijand zorgen.

Brandende benzine wordt, soms over afstanden

van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?

Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 

gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 

Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Trench Foot

Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken 

in de vocht en modder moeten staan, 

gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.

Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Met een front wordt bedoeld:

1. De plaats waar gevochten wordt.
2. De wapenfabrieken
3. De plaats waar een oorlog gepland wordt.
4. De voorkant van een leger.

In de Eerste Wereldoorlog vochten, vooral aan Britse en Franse zijde mensen uit hun kolonies mee.

Maak de zin af. Dat mensen uit de kolonies meevechten, is voornamelijk een gevolg van ...

1. het nationalisme
2. het modern imperialisme
3. de bondgenootschappen
4. het militarisme