De weg naar WO 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De weg naar de 

Eerste Wereldoorlog

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

• Aan de hand van twee oorlogen beschrijven hoe Duitsland één land geworden is
• Uitleggen welke vijf oorzaken naar WO 1 leidden 

Duitsland

• Géén "Duitsland" vóór 1871: verzameling onafhankelijke staten
• Samenwerking Duitse staten in Duitse Bond
• Kanselier Bismarck van Pruisen wilt één Duitsland onder leiding van Pruisen
• Middel: oorlog (Bloed en ijzer)
• Grote concurrent: keizerrijk Oostenrijk
• 1866: Bruderkrieg --> Pruisen verslaat Oostenrijk 
• Gevolg: machtigste Duitse staat

Duitsland

• Overige Duitse staten moeten zich vrijwillig bij Pruisen aansluiten
• Middel: oorlog met Frankrijk
• Keizer Napoleon III is bang voor Duitse omsingeling
• Paranoïde Napoleon III is makkelijk in oorlog te lokken --> Emser Depesch
• Frans-Duitse oorlog (1870): overwinning Pruisen
• 1871: keizerskroning Wilhelm I in Versailles
• Oorzaak 1 van WO 1

Oostenrijk

• Na Bruderkrieg zoekt Oostenrijk nieuwe macht in oosten en zuiden
• 1867: ontstaan Oostenrijk-Hongarije
• Problemen: 
• 1. Groeiend nationalisme onder de velen volkeren
• 2. OH neemt gebieden in die Rusland ook wilt hebben
• Gevolg: groeiende spanningen tussen Rusland en OH
• Gevolg 2 van WO 1

Spanningen

• Eind 19de eeuw: groeiende internationale spanningen
• Terwijl Bismarck vrede wilde bewaren wilt Wilhelm II een machtig Duitsland
• a. Duitse vlootopbouw --> concurrent voor Engeland
• b. Modern imperialisme --> concurrentie in Afrika
• c. Wapenwedloop --> wie heeft de meeste wapens? 
• Oorzaak 3 van WO 1

Kern

• Kern van de les:
• Eenwording van Duitsland: oorlogen voeren
• Politiek van Bismarck na eenwording: vrede bewaren
• Oorzaken WO1:
• 1. Wraak Frankrijk + wens tot oorlog
• 2. Spanningen OH & Rusland om Balkan
• 3. Internationale spanningen (modern imperialisme, enzovoorts)

Bondgenoten

• Om sterker te staan worden bondgenoodschappen gesloten:
• 1. Triple Alliantie (Centralen): Duitsland, Oostenrijk-Hongarijke, Italië (+ later Turkije)
• 2. Triple Entente: Rusland (tot 1918), Engeland, Frankrijk (+ later VS)
• Doel bondgenootschappen: oorlog voorkomen
• Gevolg: sneller een grotere "wereld"oorlog
• Oorzaak 4 van WO 1

Wie is de belangrijkste veroorzaker van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. Duitsland
4. Rusland

Wat is de belangrijkste oorzaak van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Modern imperialisme
2. Wapenwedloop
3. Bondgenootschappen
4. Duise vlootopbouw

Kern

• Kern van de les:
• Eenwording van Duitsland: oorlogen voeren
• Politiek van Bismarck na eenwording: vrede bewaren
• Oorzaken WO1:
• 1. Wraak Frankrijk + wens tot oorlog
• 2. Spanningen OH & Rusland om Balkan
• 3. Internationale spanningen (modern imperialisme, enzovoorts)

Oorlog

• Oorzaak 5 van WO 1: wens tot oorlog
• 28 juni 1914: kroonprins Franz Ferdinand van OH wordt vermoord door Gavrilo Princip
• OH eist van Servië totale vrijheid in onderzoek naar daders --> Servië weigert
• OH  mobiliseert aan Servische grens --> Rusland mobiliseert
• Duitsland waarschuwt Rusland te stoppen --> weigert
• 1 augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland en Frankrijk

Triple Entente 

Centralen

Engeland

Italië

Frankrijk

Duitsland

Rusland

Oostenrijk-Hongarije

Wat is volgens jou de belangrijkste oorzaak van WO 1?