1.1 Gedrag en overleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nectar H1 Gedrag

Deze les: 

- §1.1 Gedrag en overleven

PO Gedragsonderzoek

Op basis van een onderzoeksvraag ga je het gedrag van dieren onderzoeken!

Maar daar heb je wel kennis over gedrag (H1) en onderzoeken (H3) voor nodig... 

Wat is gedrag?

Wat is gedrag?

Gedrag in biologie is alles wat een mens of een dier doet of laat

• Aanpassen aan de omgeving
• Overleven en voortplanten
• Reageren op prikkels (verandering in de omgeving)

§1.1 Gedrag en overleven

Leerdoelen 1.1:

Je kunt uitleggen wat gedrag inhoudt en wat de functies ervan zijn

Je weet wat ritueel gedrag, sociaal gedrag, territoriumgedrag, dreiggedrag en baltsgedrag is

Gedrag

Gedrag is een respons op een prikkel

Noem een interne en een externe prikkel die er voor zorgt dat je s'ochtends opstaat

De functie van gedrag

Elk gedrag heeft een functie!

Voedingsgedrag, ritueel gedrag, sociaal gedrag, territoriumgedrag, baltsgedrag, dreiggedrag

Communicatie

Door het uitwisselen van signalen kunnen individuen binnen 1 soort met elkaar communiceren

Soortgenoten begrijpen elkaars signalen

Signalen zijn prikkels die informatie bevatten voor soortgenoten

Non-verbale communicatie

Aan de slag!

Maak een begrippenlijst van de dikgedrukte woorden in §1.1

Maak opdracht 4, 6, 9, 13 en 16 t/m 18

Straks nabespreken!

Ritueel gedrag

Een vaste serie gedragselementen die van tevoren vaststaan en voorbereiden op uiteindelijk gedrag

Zoals bijvoorbeeld baltsgedrag of begroetingsgedrag 

Voorbeeld: ritueel gedrag

Baltsgedrag

Gedrag dat aan de paring vooraf gaat en de bereidheid tot paring vergroot en vaak ook de band tussen de partners verstevigt

Voorbeeld gedrag vogel

Parodie gedrag vogel

Rangorde

• Dieren die in groepen leven
• Dominante dieren, ondergeschikte dieren
• Rangorde is af te lezen door signalen

Rangorde is belangrijk om de rust in de groep te bewaren,

Territorium

Het gebied waar een dier leeft

Waarom hebben dieren een territorium? 

Hebben wij een territorium? 

Dreiggedrag

Op de grens van het territorium vertonen dieren vaak dreiggedrag

Waarom gaan ze niet meteen in de aanval?

Territorium gedrag

Hanengevechten zijn op het eiland Bali nog steeds een toeristische trekpleister. Twee hanen met aan de poten vlijmscherpe messen gebonden, gaan elkaar te lijf tot de dood van een van de dieren erop volgt.

Waardoor leidt een kleine arena bij de vechtende hanen tot meer agressie?

Waarom zou je gedrag onderzoeken?

Dierenwelzijn, natuurbehoud, beïnvloeden van gedrag, ect...

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens doet
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dieren doet
4. Het observeren van dieren

Wat is GEEN voorbeeld van gedrag

1. Leerling slaapt in de les.
2. Een vleesetende plant vangt een vlieg
3. Hond rolt in het gras.
4. Vogel zit stil op een tak.

Wat is een signaal?

1. Een handeling
2. Een boodschap voor soortgenoten

Is het grommen van een hond een signaal voor een kat?

1. JA
2. NEE

Het signaal van deze hond is een

1. geur
2. kleur
3. geluid
4. beweging

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

De futen op het plaatje zijn bezig met baltsgedrag.

1. Dit is een vorm van ritueel gedrag
2. Dit is een vorm van territorium gedrag
3. Dit is een vorm van dreiggedrag
4. Hiermee wordt de rangorde bepaald

Maken

1.1:

opdracht 3, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 18