Hoofdstuk 4 - Vragers en aanbieders

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vragers en aanbieders

Hoofdstuk 4 De arbeidsmarkt

Lesdoelen

Hoe zit de arbeidsmarkt in elkaar?

Arbeidsmarkt

Vraag naar arbeid

Aanbod van arbeid

Arbeidsmarkt - vraag & aanbod

Vraag en aanbod veranderen voortdurend door:

• Economische groei
• Stand van de techniek
• Omvang beroepsbevolking
• Hoogte van het loon

Participatiegraad:

Het percentage dat aangeeft hoeveel procent van de bevolking van 15 jaar tot de pensioenleeftijd werkt of wil werken (beroepsgeschikte bevolking)

Arbeidsmarkt - vraag & aanbod

Net als andere markten, ontstaat er een evenwichtssituatie op de arbeidsmarkt.

• Marktevenwicht: De situatie waarbij de vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn. (Qa = Qv)

• Evenwichtsloon: Het loon waarbij de vraag en aanbod op de arbeidsmarkt aan elkaar gelijk zijn.

• Evenwichtshoeveelheid: Het aantal diensten (producten) dat bij de evenwichtsloon (prijs) wordt aangeboden en wordt gevraagd.

Arbeidsmarkt

Werkgelegenheid

• het aantal feitelijk bezette banen en vacatures in een land
• het aantal personen dat een baan heeft en bestaat uit:

1. mensen in loondienst (werknemers)
2. zelfstandigen

• de werkgelegenheid kan worden uitgedrukt in

1. arbeidsjaren (voltijdbanen)
2. in personen

Beroepsbevolking

• personen tussen 15 en 75 jaar die willen en kunnen werken: zij bieden arbeid aan op de arbeidsmarkt, en bestaat uit:

1. mensen in loondienst (werknemers)
2. zelfstandigen
3. geregistreerde werklozen

Verplaatsing en verschuiving

Een voorbeeld:

• aanbod van arbeid daalt (door bij voorbeeld meer parttimers) > omgevingsfactor dus verplaatsing van de aanbodlijn.

• er ontstaat nieuwe evenwichtsprijs > prijsverandering dus verschuiving op de vraaglijn.

Arbeidsmarktflexibiliteit

Arbeidsmarkt is NIET flexibel

- Arbeid is niet homogeen maar heterogeen

- Wetgeving over bijvoorbeeld ontslagbescherming

- CAO

- Minimumloon

Arbeidsmarktflexibiliteit

Arbeidsmarkt is WEL flexibel

- flexibele contracten

- veel ZZP'ers

Minimum loon (effect)

Werkloos

De werkloze beroepsbevolking bestaat uit:

1. alle 15- tot 75-jarigen die in Nederland wonen
2. die geen betaald werk hebben
3. maar wel recent naar werk hebben gezocht
4. en daarvoor direct beschikbaar zijn

Krappe arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt (tekort) = meer vraag dan aanbod

• hebben werkgevers tekort aan personeel
• hebben werkzoekenden een grote kans op een baan
• is de kans groot dat de arbeidsomstandigheden verbeteren

Ruime arbeidsmarkt

Ruime arbeidsmarkt (overschot) = meer aanbod dan vraag

• werkloosheid hoog
• werkzoekenden weinig kans op een baan
• kans groot dat arbeidsomstandigheden verslechteren

Arbeidsproductiviteit

Wat een persoon kan produceren in een bepaalde tijd

Formule voor arbeidsproductiviteit

Productie / gewerkte tijd = arbeidsproductiviteit

    

Maken in de les

4.2, 4.8, 4.9, 4.16. 4.22