PH2 Bijeenkomst 1 - Versie 2

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 2

PF2PEH

groep in beeld

Bijeenkomst 1 

Naoual El Massoudi 

[e-mail]

Inhoud bijeenkomst

• Kennismaken
• Groep in beeld? 
• Voorwaarden 
• Instrumenten 
• Afsluiten

Naam en omschrijf jezelf in 3 woorden

Ik heb het leerpad PF2PH 'Groep in beeld' bekeken

Ja, helemaal duidelijk!

Ja, en ik heb nog een vraag:

Een beetje gescand

Nee, nog niet aan toegekomen

LU helder?

Wat hoop je uit de bijeenkomsten te halen?

Leeruitkomst

Waarom vanaf groep 4?

• Egocentrisme bij kleuters maakt dat relaties onderling zeer wisselend zijn en er nauwelijks een stabiel proces van groepsvorming kan plaatsvinden. 
• Na het zevende levensjaar zijn kinderen steeds sterker gericht op de ander en zoekend naar hun eigen positie in de groep. Wat zegt de ander? Wat vinden anderen van mij? Hoor ik er wel bij? Ze willen deel uit maken van een groep. 
• Vanaf deze leeftijd kunnen de kinderen hun cognitieve capaciteiten inzetten voor een constructief contact met anderen (observeren en redeneren, inleven in een ander, mogelijkheden afwegen etc.).

Freud  7-11 jaar - De latentiefase (na fallische fase). De driftimpulsen worden minder, er komt energie voor leren en sociale contacten buiten het gezin.

Piaget  7-11 jaar - Concreet-operationeel (na pre-operationeel). Egocentrisme verdwijnt geleidelijk uit het denken, situatie kan vanuit verschillende kanten bekeken worden.

Erikson  7-12 jaar - IJver tegenover minderwaardigheid. Veel kunnen leren, ook op sociaal terrein, behoefte aan   bevestiging in kunnen door ouders en leerkracht is groot.

Kohlberg  Schooljaren: intentie en conventie. Kinderen beoordelen gedrag op bedoeling en op hoe het hoort.

Vygotsky  Interiorisatie: het kind groeit als deelnemer in de cultuur. Taal (cognitieve ontwikkeling) voor vormen van bewustzijn.

Crone  Educational neuroscience: belangrijke groeispurt hersenen tijdens adolescentie (v.a. 10 jaar). Dysharmonische gedragingen door verschil in ontwikkelsnelheid hersenfuncties.

Daarom is het mogelijk om aan te tonen bij de kleuters. 

Wat wil het oudere kind

In veiligheid deelnemen aan de groep

om de eigen sociale competenties te kunnen ontwikkelen.

Goede leerkracht, die duidelijke normen en waarden uitdraagt.

Sterk schoolteam, dat dezelfde waarden en normen uitdraagt.

Pedagogische bemoediging / aandachtige betrokkenheid.

Intrinsieke motivatie (relatie, competentie, autonomie)

Voorwaarden 

• Kennis hebben van verschillende theorieën
• Klassenmanagement 
• Hoge verwachtingen 
• De leerkracht 
• Het schoolteam 

Piramide maslow 

Veiligheid en zekerheid voor het kind nodig om goede relaties aan te gaan.

Hoe doe jij dit in jouw klas?

Stevens overgenomen van Ryan & Deci 

Als basis voor het leren. Dus ook verbondenheid is een essentieel onderdeel om te kunnen leren (ook ouders hierbij betrokken) Kinderen met elkaar contact kunnen maken en onderdeel uitmaken van de school. 

Klassenmanagement

Klassenmanagement

• Cognitieve belastingstheorie: Werkgeheugen is snel 'vol'. Routines zorgen ervoor dat een leerling op een gegeven moment ook aan andere dingen kan denken. 
• Hoe? Instructie, voorbeeld, oefenen van een voorbeeld, herhalen tot het een automatisme is geworden. Stel veel controle van begrip vragen!

Klassenmanagement omvat alle maatregelen die een leerkracht neemt om een ideaal leer- en werkklimaat te creëren. Met andere woorden: klassenmanagement is de manier waarop het onderwijs georganiseerd wordt.

Hoe mooi je lesplannen ook zijn, lesgeven valt of staat bij de kwaliteit van de praktische uitvoering.

De kracht van hoge verwachtingen

• Volgens Verbrugghen (2020) wordt er bij het stellen van hoge verwachtingen preventief gewerkt aan de sfeer in de klas, je voorkomt dus verstoringen. 
• Bij de docent met lage verwachtingen zie je het tegenovergestelde.  Het zorgt vaak voor een negatieve klassfeer. 
• Hoge verwachtingen hebben heeft niet enkel een grote invloed op het leren, maar ook op het welbevinden en het zelfvertrouwen van leerlingen. 
• De band met de leerlingen beter bij leraren met hoge verwachtingen. 

Bron: Verbrugghen, G. (2020). 

Volgens Verbrugghen (2020) wordt er bij het stellen van hoge verwachtingen preventief gewerkt aan de sfeer in de klas, je voorkomt dus verstoringen. Daarnaast is er ook een positievere benadering door de leerkracht. Een overtreding is dan niks meer dan een mededeling zonder emotionele lading erbij. We zeggen niet voor niks dat docenten hun stem niet moeten verheffen naar de leerlingen toe, dat is echt een belangrijk punt, want het zorgt namelijk voor een positieve klassfeer.

Bij de docent met lage verwachtingen zie je het tegenovergestelde. Er wordt gereageerd op gedrag en vaak pas nagedacht over gevolgen als het gedrag zich al voorgedaan heeft. Het zorgt vaak voor een negatieve klassfeer.

Hoge verwachtingen hebben heeft niet enkel een grote invloed op het leren, maar ook op het welbevinden en het zelfvertrouwen van leerlingen. 

Bron:

Verbrugghen, G. (2020). De kracht van hoge verwachtingen. Geraadpleegd op 23-09-2002, van: https://bestedfourchildren.home.blog/2020/05/22/hoge-verwachtingen/

Vul in

Hoge verwachtingen in jouw onderwijspraktijk:

Hoe vaak pas je de handelingen vanuit hoge verwachtingen toe in jouw lessen? 

https://bestedfourchildren.home.blog/2020/05/22/hoge-verwachtingen/

De leerkracht

De pedagogisch sensitieve leerkracht draagt bij aan de ontwikkeling van de positieve groep. Je bent een voorbeeld (waarden en normen) en je helpt de kinderen zich te ontwikkelen als deelnemer van de groep.

Goede leerkrachten zijn grappige, aardige, warme en lieve personen. Ze kunnen goed uitleggen en leerlingen helpen bij het leren; de leerkracht heeft oog voor de leerling en leert hen wat ze nodig hebben (perceptiestudie uitgevoerd door en beschreven in Bakx, 2015).

Het schoolteam

Horeweg (2021) benadrukt dat het realiseren van een goed klimaat door het team gedaan wordt: je hebt elkaar nodig en leeft het met elkaar voor in de omgang met elkaar, met de leerlingen en de ouders.

Positieve schoolcultuur, hoe doen jullie dit op jullie 

school? Wat doen jullie al om te zorgen dat er een

 fijne leeromgeving is voor kinderen om te kunnen

 leren? Denk hierbij ook aan ouders.

Pedagogische bemoediging

Leerlingbetrokkenheid is volgens Van Uden (geciteerd in Bakx, 2015) het resultaat van een interactief proces tussen de leerkracht en de leerling.

Hoe de leerkracht omgaat met de kinderen is heel belangrijk. Taal speelt daarin een grote rol. Delfos (2014) stelt dat het zeer belangrijk is dat je oprechte aandacht hebt voor de leerling en naar hem/haar luistert.

Letschert-Grabbe (geciteerd in Bakx, 2015) noemt deze 'pedagogische bemoediging' als meest centrale opgave van de leerkracht en als basis voor een succesvolle ontwikkeling van kinderen.

Welke methode gebruikt jouw school ter bevordering van het klimaat in de groep?

En wat doe jij binnen bestaande activiteiten/lessen om deze constant toe te passen in plaats van alleen de lessen die daarvoor zijn gemaakt? Of wat zou je kunnen doen? Samenwerkvaardigheden bij rekenen, aardrijkskunde inlevingsvermogen. Denk hierbij ook aan emotiewoordenschat.

https://www.kwinkopschool.nl/wat-is-kwink/voor-ouders/uitleg-koelkastposter

Regels en afspraken 

De leerlingen geven het beste te kunnen werken in een rustige omgeving waar duidelijk is wat er van hen verwacht wordt (Bakx, 2015). Je hebt als leerkracht daarin een belangrijke taak: deze rust, veiligheid en voorspelbaarheid te garanderen. 

Het meest succesvol zijn scholen waar regels en afspraken samen met konderen worden opgesteld, uitgaande van de gezamenlijke waarden (Alkema, Kuipers & Tjerkstra, 2011) 

Levende groepsregels 

Wat doe jij om te zorgen dat de groepsregels levende te houden in jouw groep?

Pedagogisch partnerschap 

Pedagogisch partnerschap heeft een vergelijkbare definitie als ouderbetrokkenheid. Een belangrijk verschil is dat partnerschap verder rijkt dan betrokkenheid. Het is: '… een proces waarin de betrokkenen er op uit zijn om elkaar wederzijds te ondersteunen en waarin ze proberen hun bijdrage zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen, met als doel het leren, de motivatie en de ontwikkeling van leerlingen te bevorderen’ (Smit et al., 2006, in Kalthoff, 2011). Het belangrijkste verschil tussen ouderbetrokkenheid en pedagogisch partnerschap is dat het laatste uit gaat van wederkerigheid in de relatie; ouders zijn betrokken bij school en school is betrokken bij ouders (Beek, van Rooijen & de Wit, 2007)

Pedagogisch partnerschap tot stand brengen

15 succesfactoren; zoek deze op Its en ga na in welke mate deze zaken al plaatsvinden bij jou op school en waar nog aan gewerkt kan worden. Bespreek in tweetallen.

Cyclus doorlopen 

De vier kernelementen van de groepsvorming 

1. Fase van de groepsvorming;

2. Hoofdvraag;

3. Onderwijsbehoefte van de groep;

4. Groepsactiviteiten. 

 (Van Overveld, 2021)

Maaaaarrrrr 

Eerst je groep in beeld krijgen door verschillende instrumenten in te zetten

Welke instrumenten gebruik jij (of jouw mentor) momenteel om jouw groep in beeld te krijgen?

Observaties

3 manieren voor het observeren van gedrag: 

1. narratief = volledige beschrijving van het gedrag (zo objectief mogelijk) 
2. observatieschema = categorieën die het gedrag overzichtelijk weergeven (bijv. kruisjes hoe vaak of met wie) 
3. beoordelingsschaal = om intensiteit te meten 

1. Narratieve observatie

Joeri zit aandachtig te lezen, dan valt zijn potlood op de grond. Joeri wil het hebben en raapt het potlood op. Bas wordt hierdoor gestoord en zegt iets tegen Joeri. Joeri zegt boos iets terug. Bas lacht hem uit. Joeri staat op en pakt uit wraak het etui van Bas. Bas wil hem terug hebben. Joeri geeft hem niet terug. Hij gooit het etui op de kast. De leraar wordt boos en vraagt wat er gebeurt. Bas zegt op verongelijkte toon: ‘Hij gooit mijn etui weg.’ Joeri steekt zijn middelvinger op. Nu wordt de leraar boos en hij pakt Joeri hard vast. Joeri rukt zich los en rent kwaad de klas uit. 

Haal de subjectieve delen eruit, schrijf ze op!

Narratieve observatie

Joeri zit aandachtig te lezen, dan valt zijn potlood op de grond. Joeri wil het hebben en raapt het potlood op. Bas wordt hierdoor gestoord en zegt iets tegen Joeri. Joeri zegt boos iets terug. Bas lacht hem uit. Joeri staat op en pakt uit wraak het etui van Bas. Bas wil hem terug hebben. Joeri geeft hem niet terug. Hij gooit het etui op de kast. De leraar wordt boos en vraagt wat er gebeurt. Bas zegt op verongelijkte toon: ‘Hij gooit mijn etui weg.’ Joeri steekt zijn middelvinger op. Nu wordt de leraar boos en hij pakt Joeri hard vast. Joeri rukt zich los en rent kwaad de klas uit. 

Eigen observatie 

Je hebt op je stage- of werkplek een open observatie uitgevoerd. Bespreek in groepjes de bevindingen. 

Sociogram

Met welk kind kun je goed samenwerken?

1. Met welk kind kun je helemaal niet samenwerken?
2.   Met welk kind wil je graag spelen?
3.   Met welk kind wil je helemaal niet spelen?

Momentopname: Neem het sociogram een paar maanden later weer af

18.10-18.15

kliekjes

meerdere kinderen kiezen voor elkaar 

gevaar: sub-groepjes

sterpositie

populaire kinderen 

gevaar: negatieve leiding pakken

slangrelatie

onderlinge affiniteit, maar niet wederzijds

kans: wederzijdse relaties van maken

paren

twee kinderen die voor elkaar kiezen

gevaar: afzonderen van de rest

marginalen

worden door niemand gekozen, buitengesloten

gevaar: zondebok, slachtoffer

Buitengesloten / marginaal

Sterpositie

Paar

Slangrelatie

Kliekje

Slangrelatie

Slangrelatie

Slangrelatie

Slangrelatie

Opdracht 

Overleg met je buur welke instrumenten passend zijn voor jouw groep? Waarom kies je voor deze instrumenten? 

Voorbereiding 2de Bijeenkomst, 8 mei 2024 

1. Je hebt minimaal één (het liefst twee) instrumenten ingezet;

2. Neem de data die je hebt verzameld mee naar de bijeenkomst;

3. Aan de hand van de data doe je een schatting in welke fase van de groepsvorming de groep zit en waar de groep eventueel behoefte aan heeft.