Katheterzorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Katheterzorg

Katheterzorg

Leerdoelen

• Je bent in staat de indicaties voor katheteriseren te benoemen
• Je kan minimaal 2 vormen van katheteriseren benoemen  
• Je kunt complicaties die kunnen optreden bij katheteriseren benoemen
• Je kunt het verschil tussen blaasspoelen en katheterspoelen uitleggen

Waar denk je aan bij katheteriseren?

Blaas

• tijdelijke opvang urine
• samentrekken zodat urine blaas 

    kan verlaten

Vrouw

• Urinebuis 3-5 cm lang.
•  Recht verloop van de urethra.

Man

• Urinebuis 20-25 cm lang
• S-vormige bocht
• Een vergrote prostaat kan de urinebuis vernauwen.

Katheteriseren 

Katheterisatie

Blaaskatheterisatie is het inbrengen van een katheter in de urineblaas, zodat de blaas op kunstmatige wijze kan worden geledigd. Een blaaskatheter kan ook worden ingebracht om stoffen (bv. medicatie) in de blaas te brengen. 

Wat kunnen indicaties zijn voor een verblijfskatheter?

Wat observeer je bij iemand met een katheter?

Welke complicaties kunnen er optreden?

Complicaties

- Urineweginfecties

- Weerstand bij inbrengen

- Beschadiging urinewegen (iatrogene schade)

- Verstopping van de katheter

- Lekkage langs de katheter

- Blaaspijn/blaaskrampen

- Bloed bij urine

Veilig katheteriseren

- Voorbehouden én risicovol: uitvoeringsverzoek (wet BIG).

- Volg het protocol van de instelling.

- Bekijk indicatie en bijzonderheden (bijv. vernauwing urethra)

- Geef duidelijke uitleg: gekatheteriseerd worden is spannend!

- Kies de juiste katheter: materiaal en maat.

- Werk hygiënisch en steriel 

- Gebruik glijmiddel: glijden, desinfecteren én verdoven!

- Bij mannen: penis recht omhoog. Bij vrouwen: juiste opening zoeken.

- Weerstand: spanning of vernauwing. Wat doe je?

- Vul de ballon volgens voorschrift: meestal 5-10cc (niet te vol i.v.m. blaaskrampen).

Condoomkatheter

1. Een condoomkatheter bestaat uit een wat steviger condoom met een trechtervormig uiteinde.
2. Deze is met een slangetje verbonden aan een urine-opvangzak.

Eenmalig 

katheteriseren

1. Intermitterend katheteriseren.
2. Heeft voorkeur boven verblijfskatheter.
3. Verkleint risico op infectie en complicaties.
4. Elasticiteit blaas blijft behouden.
5. Enkel lumen katheter.

Suprapubische katheter

V

• Operatieve ingreep via de buikwand net boven het schaambeen (os pubis).
• Eerste wissel ook in het ziekenhuis
• Daarna is het verwisselen een verpleegkundige handeling.

Katheters

lumen: naam voor holle slang van de katheter

• enkel lumen: afloop urine
• dubbel lumen: afloop urine en ballon
• triple lumen: afloop urine, ballon en spoelen

Maatvoering: dikte katheter in Ch (Charriere).

Materiaal van katheters

- Latex (rubber): kan enkele weken blijven zitten

- Siliconen: veel gebruikt, kan ca 6 weken blijven zitten, minder 

   kans op irritatie en bacterievorming

- PVC: stijf en stug materiaal, kan niet lang blijven zitten, zijn 

   voor eenmalig gebruik

Aandachtspunten verzorging katheter

Beleving cliënt: angst, schaamte, verdriet, seksualiteit.

 Observatie: fixatie katheter, wondjes, roodheid.

Verzorging: dagelijks wassen geslachtsdelen en 

katheterslang met water.

Blaas- en katheterspoelen

- In opdracht van de arts;

- Voor beide handelingen zijn er andere protocollen

- Verschillende soorten spoelvloeistof;

- Afhankelijk van de vloeistof: inwerktijd;

- Open of gesloten systeem / actief of passief;

- Spuit of zakje (urotainer)

Blaasspoelen

- grote hoeveelheden vloeistof

- kan continu vb na ok

- bij medicatie; wissel van houding

- controleer of er evenveel of meer afloopt

Katheterspoelen

- kleine hoeveelheid vloeistof

- vaak om de dag

- zo kort mogelijk in de blaas

Verwijderen van  blaaskatheter

Zodra er geen indicatie meer is.

1. Ballon legen.

2. zorgvrager laten zuchten.

3. katheter verwijderen.

4. 1e mictie binnen 8 uur.

Afsluiting

Formuleer twee vragen over katheterzorg aan de hand van deze les, sla deze op voor de volgende les!