Epilepsie en Parkinson

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Wat gaan we doen vandaag

Epilepsie

Stabiele zijligging

opdrachten

Epilepsie

Waar denk je aan bij epilepsie?

Epilepsie

• Ernstige verstoring in     prikkeloverdracht. 
  
• Kortsluiting 
  
• Oorzaak is vaak onduidelijk. 
  

Mogelijke oorzaken

• 70 % onbekend
• Erfelijk 
  


• Hersenbeschadiging 
  
• 'Triggers' 
  

Sommige mensen krijgen eenmalig een aanval in hun leven door een uitlokker.

Alcohol 

Drugs

Slaap tekort

Spanning/emotie/stress

Temperatuurwisseling

Niet innemen van medicatie 

Hyperventilatie, het snel en oppervlakkig ademhalen. Bij het maken van een eeg vragen ze je daarom soms om een tijdje snel te ademen of om te doen alsof je heel veel kaarsjes uitblaast.

Lichtflitsen. Je ziet lichtflitsen als je in de auto zit met een laagstaande zon en langs een rij bomen rijdt waar de zon doorheen schijnt, of in de disco als er discolampen zijn.

Slaapgebrek. Een gebrek aan slaap kan de drempel voor een epileptische aanval verlagen.

Ziekte. Koorts of temperatuurwisselingen kunnen een aanval uitlokken.

Hormonale veranderingen. Meisjes en vrouwen hebben veel hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus, dit kan uitlokkend zijn voor een epileptische aanval.

Stress. Situaties of perioden die spanningen opleveren kunnen de drempel voor een epileptische aanval ook verlagen.

Drugs en alcoholgebruik of -misbruik kunnen dat ook

Verschijnselen

Verschijnselen zijn afhankelijk van de vorm van epilepsie.

Er zijn verschillende vormen van epilepsie, je hebt dus verschillende beelden.

Het corpus callosum of de hersenbalk is een structuur in de hersenen die de twee grote hersenhelften met elkaar verbindt en zorgt dat ze informatie kunnen uitwisselen.

Behandeling

Afwachten

Medicatie

Ketogeen dieet

Operatie

Let op!

De aankomende film kan heftige beelden bevatten. Deze filmpjes zijn nagespeeld en zijn dus niet echt.

Absence

• Petit mal > kleine aanval 
  

   Duurt enkele seconden tot halve minuut

   Kinderen, en mensen met een verstandelijke beperking 

symptomen

• je bent kort "afwezig"
• de aanval begint en eindigt plotseling
• soms kleine schokjes in handen of buigt hoofd iets voor- of achterover
• je ogen kunnen wegdraaien of even knipperen
• je verliest kort het bewustzijn en houdt op met waar je mee bezig was. 

 tonisch - clonische aanval

• Drie fases:
• Tonische fase > kramp 
  

Dertig seconden, lichaam verstijft, blauw

• Clonische fase > schokken 
  

Een minuut, aanspannen/ontspannen, armen en benen schudden

• Ontspanningsfase > verslapt 
  

Bleek, urineverlies, moe

• Na een tonisch-clonische aanval komt de ademhaling snel weer op gang, en is meestal diep en rochelend door extra speeksel. Na de aanval moet iemand wel in stabiele zijlegging worden gebracht, om te voorkomen dat er speeksel in de luchtpijp komt. 
  

Symptomen

• Schokkende beweging 
  
• Schuim rond de mond 
  
• Verlies van urine 
  

Partiële epilepsie

• Aanvallen die uit een deel van de hersenen voortkomen 
  
• Geleidelijk, enkele minuten 
• kan bij bewustzijn zijn (eenvoudige partiële aanval)
• bewustzijn kan gestoord zijn (complexe partiële aanval) 
  

symptomen

• staren
• smakken, slikken, kauwen
• bleek
• automatismen 
• incontinentie

Hoe te handelen

• Blijf kalm
• Neem de tijd op 
• Bescherm het hoofd
• Verwijder harde of gevaarlijke voorwerpen
• Maak strakke kleding los, neem de bril af
• Na aanval in stabiele zijligging
• Langer dan 5 min indien bekend medicatie
• Onbekend bel 112

Oefenen stabiele zijligging

status epilepticus

• epileptische aanval duurt langer dan 5 minuten
• serie aanvallen achter elkaar 
• kan levensbedreigend zijn

hoe te handelen?

Hoe kun je een status epilepticus stoppen:

-toedienen van noodmedicatie/coupeermedicatie (alleen  bij voorschrift arts)

rectaal: diazepam of Stesolid, vloeibaar medicijn die via de anus moet worden toegediend

oraal: clonazepam, druppeltjes in de wangzak toedienen.

via de neus: midazolamneusspray.

-stopt de aanval niet binnen enkele minuten dan 112 bellen

Welke vormen van epilepsie zijn er?

1. Clonische, tonische en atonische epilepsie.
2. Partiële en complexe epilepsie.
3. Gegeneraliseerde epilepsie en status epilepticus.
4. Absence-, partiële-, clonisch/tonische epilepsie

Welke zaken zijn 'triggers', die de kans op een epileptische aanval vergroten?

1. overmatig alcoholgebruik en bepaalde vormen van drugs
2. slaaptekort spanningen/emoties/stress niet innemen van medicatie
3. voor en tijdens de menstruatie en lichtflitsen koorts
4. A, B, C

1 ster

Werk de begrippen uit in eigen woorden 

Erfelijk

Triggers

Kortsluiting

SEIN

Klassikaal nabespreken

Met erfelijke of genetische ziektes bedoelen we ziektes die ontstaan door een afwijking (mutatie) in een gen. Die afwijking in een gen heb je dan van (één van) je ouders geërfd. Of de afwijking in een gen is bij jou zelf ontstaan.

Uitlokkende factoren:

• Overmatig alcohol-, drugs- en medicijngebruik. Dit kan gelden bij zowel langdurig alcoholmisbruik als bij éénmaal veel te veel drinken. Een overdosis drugs of medicijnen – bijvoorbeeld antidepressiva en amfetamines – kan ook een aanval uitlokken.
• Alcoholonthouding bij verslaving. Als je een alcoholverslaving hebt en van de één op de andere dag alcohol afzweert, dan kan dit soms tot een epileptische aanval leiden.
• Spanningen/emoties/stress
• Slaaptekort
• Hormonale veranderingen, bijvoorbeeld tijdens de menstruatie, overgang of puberteit
• Lichtflitsen (bij 3-5% van de mensen met epilepsie)
• Temperatuurswisseling zoals bij koorts (een koortsstuip is een soort epileptische aanval)
• Het niet innemen van medicatie tegen epilepsie

Met elektrische pulsjes wisselen de grijze cellen continu informatie met elkaar uit. Soms ontstaat er in één of meer van die netwerken kortsluiting en dat veroorzaakt een epileptische aanval.

SEIN is het expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde.

2 ster

Werk de volgende medicatie uit? Werking, toedieningswijze.

Midazolam

Stesolid

Wat is het doel van anti- epileptica

Wat zijn de bijwerkingen?

Wat doet een Neuroloog?

Midazolam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen. Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid, onrust, aanvallen van epilepsie en alcoholontwenning.

Een diazepam rectiole is een medicijn dat via de anus gegeven wordt, waardoor het medicijn diazepam (Stesolid®) snel via het darmslijmvlies in de bloedbaan terecht komt en daar zijn werk kan doen om een epileptische aanval te doen stoppen.

Het doel van de anti-epileptica is het voorkomen van aanvallen. De medicijnen onderdrukken het overmatig ontladen van de hersencellen. Zo onderdrukken ze de aanvallen.

Een neuroloog is een medisch specialist die zich vooral bezig houdt met ziekten van de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen. 

Anti-epileptica kunnen vooral in het begin bijwerkingen veroorzaken.  Duizeligheid, slaperigheid, of misselijkheid. Het lichaam moet dan nog wennen aan de medicijnen. 

3 ster

Bedenk wat de gevolgen zijn in de verandering van de (gezondheids) situatie zijn voor het leven van de zorgvrager met epilepsie

Denk aan:

• Woon- en leefomstandigheden. Zijn er aanpassingen nodig (welke)
• Participatie (mee doen aan de samenleving word dit anders en wat?)
• Mentaal welbevinden en autonomie (geestelijk goed voelen en jezelf kunnen zijn wat kan hier veranderen?)
• Lichamelijk welbevinden en gezondheid (wat veranderd er in het lichaam (ziektebeeld) en wat voor ziekte kan je nog meer krijgen)

Het is bij de keuze van een woning goed om stil te staan bij dingen zoals trappen, glas, balkon en loopruimte. Ook kan het van belang zijn om rekening te houden met de ligging en de omgeving van de woning.

Bij de inrichting van de woning is het goed om

extra aandacht te schenken aan de keuze van:

• vloeren; liefst zacht

• meubels; let op scherpe hoeken, glas

• verwarmingselementen; let op scherpe

 randen, hitte-afgie

• warmwaterkranen; kies zo mogelijk

 thermostatische

• fornuis; bij voorkeur inductie, magnetron

• (inloop)douche; denk aan hulpmiddelen

 zoals een zitje, wandsteun

Epilepsie-app - Helpilepsy

Epilepsiehond

Epilepsiekussen

Ik heb epilepsie-kaartje

Noodhulp: ketting, armband

In welke mate voert de persoon met

epilepsie regie over eigen leven? Hoe

gaat hij om met stress? Welke gedragingen laat iemand zien na een aanval?

Parkinson

Wat is parkinson

• Progressieve hersenaandoening
  
• Dopamine tekort
  

Dopamine is een stof die hoort bij het beloningssysteem van de hersenen. Het is een neurotransmitter. Dat zijn een soort ‘boodschapperstofjes’ in de hersenen die informatie van de ene naar de andere zenuwcel overbrengen. Dopamine zorgt ervoor dat we ons tevreden en beloond voelen.

Oorzaken

• Dopamine tekort
  
• Meerdere oorzaken 
  

Drugs

Alcohol

Obesitas

ADHD

Oorzaken ziekte van Parkinson

- De gepigmenteerde cellen van de substantia nigra sterven af, waardoor er te weinig dopamine wordt gemaakt. 

- Balans tussen dopamine en acethylcholine is verstoord

- oorzaak naar het afsterven is niet goed bekend bij de ziekte van Parkinson. 

De substania nigra is een gebied van gepigmenteerde cellen in de middenhersenen die verantwoordelijk is voor de productie van de neurotransmitter dopamine. Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol in de controle van beweging, en het lijkt ook een wisselwerking te hebben in het verslavingsproces. Als je de hersenen in dwarsdoorsnede bekijkt, bevindt de substantia nigra zich in de middenhersenen, precies op het puntje van de hersenstam.

Acetylcholine is een neurotransmitter

Parkinsonachtige ziekten:  

andere schade aan  

de substantia nigra/verminderde 

dopamineproductie. 

Bijvoorbeeld: trauma door boksen, medicatie gebruik (haldol), neerslag eiwitten (lewy body dementie) 

Symptomen

Meer dan trillen alleen

• Trager denken
  
• Verminderde reuk
  
• Cognitieve achteruitgang
  
• Slaapproblemen
  
• Depressie
  
• Obstipatie
  

Verloop van de ziekte

• 75% van de klachten begint aan een kant van het lichaam
  
• Valgevaar na enkele jaren
  
• Ook steeds meer lichamelijke problemen
  

Feitjes

• Snelst groeiende neurologische aandoening
  
• Emoties hebben effect op bewegingen bij Parkinson
  
• Niet iedereen trilt die Parkinson heeft
  
• Parkinsonpatiënten worden regelmatig aangesproken met de vraag of ze dronken zijn
  
• Het gelaat is emotieloos

Een ander woord voor tremoren is beven.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel procent van de mensen krijgt Parkinson?

1. 35 tot 55%
2. 10 tot 25%
3. 80 tot 90%
4. 50 tot 80%

Wat is Parkinson?

1. Stoornissen in je handen
2. Je hebt een geestelijke aandoening
3. Stoornissen in beweging
4. ADHD

Kenmerken van Parkinson?

1. Trillen
2. Zweten
3. Buikpijn
4. Hersenbloeding

Op welke leeftijd komt parkinson vaak voor?

1. boven de 45
2. Boven de 50
3. Boven de 20
4. Boven de 35

1 ster

Werk de begrippen uit in eigen woorden en lever in.

Gelaat

Obstipatie

Depressie

Dopamine

2 ster

Werk de volgende begrippen uit in eigen woorden en lever in.

Maskergelaat

Tremoren

Freezing

Cognitieve achteruitgang

Substantia nigra

Dopamine en acethylcholine

Ketogeen dieet

Hypofysen

3 ster

Bedenk wat de gevolgen zijn in de verandering van de (gezondheids) situatie zijn voor het leven van de zorgvrager met epilepsie of parkinson. 

Denk aan:

• Woon- en leefomstandigheden. Zijn er aanpassingen nodig (welke)
• Participatie (mee doen aan de samenleving word dit anders en wat?)
• Mentaal welbevinden en autonomie (geestelijk goed voelen en jezelf kunnen zijn wat kan hier veranderen?)
• Lichamelijk welbevinden en gezondheid (wat veranderd er in het lichaam (ziektebeeld) en wat voor ziekte kan je nog meer krijgen)

Welke algemene kenmerken kunnen jullie benoemen

Hoe wordt dit verschijnsel genoemd

Hoe noemen we het verschijnsel dat hier is te zien?

1. Freeze
2. Tremor
3. On/Off
4. Bewegingsarmoede

Wat is Parkinsonisme?