5.2. Wie steun krijgt, heeft macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat weet jij eigenlijk
van de Romeinen?

Rome, eeuwig imperium

5.2 Wie steun krijgt, heeft macht

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Dit schaalmodel werd vanaf 1933 gemaakt door de archeoloog en architect Italo Gismondi, in opdracht van de Italiaanse dictator Mussolini. Het laat Rome zien zoals het was rond 300 n. Chr.

Gismondi deed er in totaal 37 jaar over om het schaalmodel af te maken.

Om voldoende drinkwater in Rome te hebben, gebruikten de Romeinen aquaducten om water uit de bergen vervoeren (naar grote waterbassins). Dit is het Aqua Claudia.

Het Pantheon was gebouwd als tempel. Tegenwoordig is het één van de meest bezochte toeristische attracties in Rome. Een bijzonder kenmerk van het gebouw is de koepel met een gat (oculus, oog) erin.

Leervragen

• 1. Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk een republiek geworden is.
• 2. Je kunt uitleggen hoe het bestuur van de Romeinse Republiek functioneert.
• 3. Je kunt verschillende oorzaken geven waarom het Imperium Romanum zo succesvol geworden is.

Wat is ook alweer een monarchie?

1. Land met een staatshoofd met erfelijke troonopvolging
2. Land zonder staatshoofd
3. Land met een koning als staatshoofd
4. Land met een staatshoofd zonder erfelijke troonopvolging

Wat was een democratie

1. Het volk regeert
2. Tiran is de baas
3. Rijke mensen zijn de baas
4. Alleen rijke mannen zijn de baas

Wat is een republiek?

1. Land met een staatshoofd met erfelijke troonopvolging
2. Land zonder staatshoofd
3. Land met een koning als staatshoofd
4. Land met een staatshoofd zonder erfelijke troonopvolging

De legende van Romulus en Remus

Koninkrijk

• Na stichting (ca. 753 v. C) wordt Rome steeds machtiger
• Koning Tarquinius Superbus (Etrusken) afgezet door (onder andere)  Lucius Brutus
• Begin van de Republiek (509 v.Chr.)
• Romeinen kiezen Lucius Brutus tot consul

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.
• Res publica = gemeenschappelijke zaak
• Senatus Populusque Romanus (De Senaat en het Volk van Rome)

Aantekeningen 

De Romeinse Republiek

De senaat

• komt van 'senex' = 'oude man'
• Benoemde consuls & gaf hen advies
• onder andere over: buitenlandse politiek, staatsfinanciën, openbare werken en veiligheid
• 80 v.Chr. - 600 senatoren(!)

Consuls

• betekent 'raadgever'
• Twee consuls (elkaar controleren)
• Leidden de vergaderingen van de senaat
• Mogen wetsvoorstellen doen
• Mogen oorlog voeren tegen vijanden/voeren leger aan
• Hadden vetorecht (maatregel tegenhouden)
• Ieder jaar nieuwe consuls gekozen, eerst door het volk, later door de senaat

Aristocratie

• Senaat of consul: ALLEEN als je afstamde van de belangrijkste en rijkste families uit de stad (Patriciërs) 

• Kleine groep rijke families had dus de macht
• Aristocratie

De 'gewone' bevolking

• Mannen, vrouwen, kinderen, slaven  en vreemdelingen (Plebejers)
• Weinig tot geen invloed
• Verzet!

• Oprichting volksvergadering
• Alleen mannen met burgerrecht (verdeeld naar inkomen)
• Mochten zaken bespreken, maar de senaat had de macht.

Aantekeningen

Imperium Romanum

• Punische Oorlogen

• Cartahago 

• Hannibal valt Italië aan via de Alpen.

overzicht van de Tweede Punische Oorlog

Romeinse rijk ontstaat

• 272 v chr. Romeinen hebben heel Italie in handen.
• 146 v chr. oorlogen met Cartago zijn afgelopen --> Middellandse Zee in handen.
• Gebieden rond de Middellandse Zee veroveren
• Midden en West-Europa veroveren tot de Rijn en gedeelte van Engeland 
• Het Romeinse rijk eindigt vaak bij natuurlijke grenzen (zee, rivier berg woestijn.

Het succes van de Romeinen

• Beroepsleger 
• Goed getraind en bewapend 
• Goed georganiseerd 
• Hoge motivatie 
• Rijkdom van het rijk (Soldij)
• Arme Romeinen kunnen via het leger een toekomst opbouwen
• Goede wegen

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Toen besloten de keizers om geen gebieden meer te veroveren.

Mare Nostrum, onze zee. Zo noemden de Romeinen de Middellandse Zee.

Germania, zoals onze streek door de Romeinen werd genoemd, bestond uit: Germania Inferior (Laag Germanië) en Germania Superior (Hoog Germanië).

Gallia (Gallië), het huidige Frankrijk, werd door Julius Caesar veroverd. Zijn aanzien steeg hierdoor enorm. De hele oorlog kostte het leven aan meer dan een miljoen Galliërs, en nog een miljoen werden tot slaaf gemaakt. Caesar heeft de oorlog beschreven in het boek Verslagen over de Gallische Oorlog, waarin hij hier en daar wel een beetje overdrijft...vooral over zichzelf.

Met de verovering van Egypte hadden de Romeinen hun voedseltekort in delen van het Romeinse Rijk opgelost: het land werd de graanschuur van Rome.

bondgenootschappen

• Veel volkeren sloten zich zonder te vechten bij de Romeinen aan (bondgenootschappen)

• Ze krijgen rust in ruil voor geld en soldaten. 
  
• Romeinse soldaten verspreiden hun cultuur door te trouwen met vrouwen uit nieuwe gebieden. 
• Romeinen bouwen wegen, tempels en nemen ook gebruiken van de overwonnen volkeren over. (Romanisering)

Aantekeningen + maken opdr.

Aantekeningen + 

Maak de opdrachten van paragraaf 5.2 in TvG