les Taal zinsontleding

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 8

Zinsontleding

Persoonsvorm
Onderwerp
Werkwoordelijk gezegde
Lijdend voorwerp

Doel: 

Ik kan op een logische manier zinnen in zinsdelen verdelen en de zinsdelen benoemen.

Wat weet je over:
Persoonsvorm

De persoonsvorm is ALTIJD een werkwoord.

1. Juist
2. Onjuist

Er kunnen meerdere persoonsvormen in een zin staan.

1. Juist
2. Onjuist

'Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.'
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Ik kijk in het weekend graag naar programma's op tv.

1. ik
2. kijk
3. in het weekend
4. graag

Loop jij even met mij mee?

1. Loop
2. jij
3. even
4. mee

Hoe lang duurt deze les?

Wat weet je over:
Onderwerp

Het onderwerp in de zin kan ik vinden door de vraag te stellen
"Wie of wat +pv?"

1. waar
2. niet waar

De plant staat in de kamer.

1. de plant
2. de mooie takken
3. kerstboom

De man en de kleine hond
liepen naar huis.
Wat is het onderwerp?

1. De man
2. De man en de kleine hond
3. naar huis
4. de kleine hond

Mijn buurman gleed uit over de vloer.

Wat is het onderwerp?

1. gleed
2. mijn buurman
3. buurman
4. vloer

Zoek het onderwerp:

Al vanaf zijn zesde jaar kan Joost goed schaatsen.

1. kan
2. schaatsen
3. Joost
4. zijn zesde jaar

Werkwoordelijk gezegde

• zegt wat het onderwerp doet
• bestaat uit alle werkwoorden in de zin

• bevat alle onderdelen van een knipwerkwoorden
• aan het & te horen ook bij het Werkwoordelijk Gezegde (als ze voor het werkwoord staan)

Grammatica 

Werkwoordelijk gezegde

Grammatica 

Joey en Emre  | klagen | al weken | over de lockdown.

1. PV = klagen

2. Onderwerp = Joey en Emre

3. Werkwoordelijk Gezegde = klagen

Werkwoordelijk gezegde

Grammatica 

Mijn vader en moeder willen nog deze zomer verhuizen.

1. PV = 

2. Strepen zetten
3. OW = 

4. WG = 

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Hebben de varkens alles opgegeten?

1. hebben
2. hebben opgegeten
3. de varkens

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Morgen bel ik mijn moeder op.

1. bel
2. bel op
3. ik

Lijdend voorwerp

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp

Er staat altijd maar één lijdend voorwerp (lv) in een zin.

Hoe vind ik een lijdend voorwerp?

wie/wat + gezegde + onderwerp?

Mijn moeder

bakt

een ei.

Lijdend voorwerp

De landen van Europa hebben een overeenkomst gesloten. 

persoonsvorm

gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp 

hebben gesloten

hebben 

een overeenkomst

De landen van Europa

De postbode | gaf | het pakketje | aan de buren.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. gaf
2. de postbode
3. het pakketje
4. aan de buren

Laura | heeft | haar huiswerk | toch | gemaakt.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. Laura
2. haar huiswerk
3. toch
4. heeft gemaakt

Klopt dit?

In een zin zit altijd een lijdend voorwerp. 

1. Ja
2. Nee

Uitleg

1. Persoonsvorm: zin vragend maken
2. Werkwoordelijk gezegde: persoonsvorm + alle andere ww
3. Onderwerp: Wie / wat + werkwoordelijk gezegde
4. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Het geeft aan voor / aan wie iets bestemd is.

Meewerkend voorwerp

Stel de vraag:

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde +
onderwerp + lijdend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.
2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde