In deze les zitten 24 slides, met tekstslides en 1 video.
Lesduur is: 50 min
Onderdelen in deze les
Hoofdstuk 1, paragraaf 2
Een winstgevende kolonie
Slide 1 - Tekstslide
Bron 1: Javanen verzamelen rubber uit rubberbomen. Nederlanders hebben deze boom uit Zuid-Amerika in Indonesië geïntroduceerd.
Terugblik huiswerk
Lesdoel(en)
Instructie
Aantekening
Aan de slag!
Afsluiting
Wat gaan wij doen vandaag?
Slide 2 - Tekstslide
Terugblik huiswerk
Bekijk opgave 11.
Slide 3 - Tekstslide
Studiewijzer
d
Week 38
Lesdoel
Opdracht
18 - 9 t/m 22- 9
2A: Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven.
2B: Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer werd afgeschaft
2C: Je kunt uitleggen wat de vrije economie betekende voor ondernemers en contractarbeiders.
Gelezen:
Hoofdstuk 1: Paragraaf 2A t/m 2C
Gemaakt: Opgave 1 t/m 11 van paragraaf 2.
Slide 4 - Tekstslide
2A: De koloniale samenleving
De samenleving in Nederlands-Indië kende grote ongelijkheid.
1. Nederlanders
Nederlanders waren een relatief kleine groep. Deze groep was wel het machtigst.
Tot 1880 waren dit bijna allemaal mannen: ambtenaren, soldaten en ondernemers. Zij kregen vaak wel relaties met inheemse vrouwen.
2.
3.
4.
Bron 2: Koloniaal tennisgezelschap in Brits-India, Bombay, 1897. Vergelijkbaar met de Nederlanders in Nederlands-Indië
Slide 5 - Tekstslide
2A: De koloniale samenleving
2. Indo's
Dit zijn mensen die uit de relaties van Nederlanders en de inheemse bevolking voortkomen.
Vanwege hun donkere huidskleur keken witte Nederlanders op hen neer.
Hierom kregen zij vaak geen belangrijke functie's.
Bron 3: Portret van een groep Indo-Europese meisjes, Batavia
Slide 6 - Tekstslide
2A: De koloniale samenleving
2. Indo's
Binnen de laag van de Indo's ontstonden verschillende sociale lagen.
Hoe lichter de huidskleur, hoe hoger de status.
Deze verschillende behandeling op basis van huidskleur noemen wij:
racisme
Slide 7 - Tekstslide
2A: De koloniale samenleving
3. Vrouwen
Vrouwen hielden zich met name bezig met liefdadigheidswerk.
Javaanse adellijke vrouwen begonnen vaker dezelfde mogelijkheden te eisen als mannen.
Later slaagden vrouwen er in om hun positie te verbeteren.
1904: Eerste inheemse meisjesschool.
Bron 4: Een foto van een klas van de Ursuline basisschool voor meisjes in Buitenzorg, Nederlands-Indië (1934)
Slide 8 - Tekstslide
2A: De koloniale samenleving
4. Slaven
Er was ook sprake van slavernij in Nederlands-Indië.
De meeste slaven werkten in de landbouw of sjouwer in de haven.
Ook nadat in 1860 de slavernij was afgeschaft bleek er in de praktijk nog steeds veel slaven te zijn
Bron 5: Hollandse slavenhandelaar met zijn inlandse vrouw en twee slaven begeleid door drie bewakers lopen door een heuvellandschap.
Anoniem (1700 - 1725).
Slide 9 - Tekstslide
Verwerking
KLASSIKAAL: Welke vier groepen hadden in Nederlands-Indië en wat was hun positie?
Slide 10 - Tekstslide
Verwerking
Welke vier groepen hadden in Nederlands-Indië en wat was hun positie?
1. Nederlanders
2. Indo's
3. Vrouwen
4. Slaven
Slide 11 - Tekstslide
2B: Het cultuurstelsel
Een kolonie moest geld opleveren.
De sultan van Djkokjakarta kwam in opstand tegen de Nederlanders. Deze oorlog koste erg veel geld.
Na deze oorlog voerde Nederland een systeem in die voor grote inkomsten zouden zorgen:
Het cultuurstelsel.
Bron 6: De gevangenneming van prins Diponegoro door generaal De Kock. Schilderij door Nicolaas Pieneman
Slide 12 - Tekstslide
Aantekening Paragraaf 2B: Het cultuurstelsel
Slide 13 - Tekstslide
Aan de slag!
Lees: Paragraaf 2A, 2B & 2C
Maak: Opgave 1 t/m 11
Klaar?
Samenvatten Paragraaf 2A, 2B & 2C
Begrippen leren paragraaf 2.
timer
10:00
Slide 14 - Tekstslide
Afsluiting
Stiftenopdracht
Je krijgt met je klas 2 minuten de tijd om op het bord zo veel mogelijk op de schrijven over:
Wat heb je vandaag geleerd?
Je mag stiften doorgeven, maar niet gooien.
Als je klaar bent ga je zitten.
Op het einde bespreken we de opdracht.
timer
2:00
Slide 15 - Tekstslide
Hoofdstuk 1, paragraaf 2
Een winstgevende kolonie
Slide 16 - Tekstslide
Bron 1: Eduard Douwes Dekker schrijft in 1860 het boek Max Havelaar. In dit boek komt duidelijk de kritiek op het cultuurstelsel naar voren en de curruptie in Nederlands-Indië wordt aan de kaak gesteld.
Terugblik cultuurstelsel
Vervolg cultuurstelsel
Aantekeningen
Verwerking
Aan de slag!
Wat gaan wij doen vandaag?
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Video
2C: Ondernemers en contractarbeiders
1870: Het cultuurstelsel werd afgeschaft.
Ondernemers
Na de afschaffing van het cultuurstelsel Nederlandse ondernemers nemen bedrijven over
Bron 2: Bewapende Nederlandse rubberplanter poseert voor een pompinstallatie langs een rivier, Indonesië, 1947
Slide 19 - Tekstslide
2C: Ondernemers en contractarbeiders
geen verbetering, omdat:
Contractarbeiders
Weinig loon voor harde arbeid
Geldboetes
Wurgcontracten
Eentonig werk
Twaalfurige werkdag
Weinig eten
Huizen zonder wc of bad.
Kinderarbeid
Bron 3: Simpele hutten voor Koelie's. Er was geen bad of toilet aanwezig.
Slide 20 - Tekstslide
2C: Ondernemers en contractarbeiders
Het leven van contractarbeiders
Koelie's (naam contractarbeiders) slechte woon- en werkomstandigheden ook andere problemen:
Zij spraken (vaak) de taal niet
Kenden niemand in de omgeving
Kregen geen hulp van de Nederlandse overheid: 'koelieordonnantie'.
Slide 21 - Tekstslide
2C: Ondernemers en contractarbeiders
Koelieordonnantie
Een wet: ondernemers mogen eigen rechter zijn.
Mensen die zich niet aan hun contract hielden, vluchtten of werk weigerden mochten door de ondernemers gestraft worden.
Contractarbeiders konden nergens heen.
Bron 4: Koelie's in Nederlands-Indië.
Slide 22 - Tekstslide
Verwerking Contractarbeiders
Na de afschaffing van het cultuurstelsel ontstond er een systeem van ondernemers en contractarbeiders.
Je krijgt een post-it:
Schrijf hier het volgende op:
Geef twee voorbeelden van hoe koelies werden behandelen
Leg uit dat dit systeem positief was voor de ondernemer en slecht voor de koelies