5 Gedrag + 6 Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.5 Gedrag Deel 1

Vandaag

• Formatieve toets
• Leerdoelen
  
• Gedrag (Deel 1)
  
• VWO: 5.7 soorten zenuwcellen
• Prikkel - Respons rondje
  

Leerdoelen

Ik kan uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.

•     Ik kan uitleggen wat er met gedrag wordt bedoeld.
•     Ik kan het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag

Ik kan de werking van verschillende hormonen benoemen. (VWO)

• Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.
• Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

Gedrag

Handelingen die met elkaar samenhangen en samen een doel hebben.

Gedragsketen: verschillende handelingen die elkaar in een vaste volgorde opvolgen. Het effect van de ene handeling leidt tot de volgende handeling.

Prikkels

Inwendige prikkel: Ontstaat in het lichaam.

Uitwendige prikkel: Komt van buiten het lichaam en kun je met je zintuigen waarnemen.

Respons: De reactie op de prikkel

Aan de slag

1. Lees §5.5

2. Maak de opdrachten van 5.5 (zie peppels)

Aan het einde van de les: iedereen noemt een prikkel met respons. Bedenk er enkelen en benoem ook of de prikkel in- of uitwendig is. MAG IN TWEETAL!

VWO: 5.7 Deel 2

3 soorten zenuwcellen.
Gevoelszenuwcel (Sensorische)
Schakelcel
Bewegingszenuwcel (Motorische)

Gevoelszenuw

Cellichaam buiten CZ
Één lange uitloper vervoert impulsen van zenuw naar cellichaam.
Korte uitloper van cellichaam naar CZ.

Bewegingszenuwcel

Cellichaam in CZ
Korte uitloper vervoert impulsen van CZ naar cellichaam.
Één lange uitloper vervoert impulsen van cellichaam naar spier.

Schakelcel

Helemaal in CZ
Korte uitlopers
Vervoert impulsen. Verbindt bewegings- en gevoelszenuwcellen.

Weg van impuls

Je legt je hand op een warme bakplaat. Welke weg leggen de impulsen af?

Prikkel-Respons rondje

1. prikkel

2. inwendig of uitwendig

3. respons

Huiswerk

Weektaak: §5.5 Lezen en maken

VWO: Voorbereiden §5.6 (lezen + samenvattingsopdracht) voor morgen

5.5 Gedrag Deel 2

Vandaag

• Leerdoelen
• Prikkel - Respons rondje
  
• 5.5 Gedrag deel 2
• VWO: 5.6 Regeling (Alle VWO'ers)
• Aan de slag

Leerdoelen

Ik kan uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.

•     Ik kan uitleggen wat er met gedrag wordt bedoeld.
•     Ik kan het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag

Ik kan de werking van verschillende hormonen benoemen. (VWO)

• Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.
• Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

Prikkel-Respons rondje

1. prikkel

2. inwendig of uitwendig

3. respons

Aangeboren of Aangeleerd

• Aangeboren gedrag: Hoeft een jong niet te leren

Voorbeeld: Zich voeden door te zuigen.

• Aangeleerd gedrag: Gedrag dat ontstaat door te leren.

Voorbeeld: Eten met een lepel of een hond die buiten plast.

Sociaal gedrag

Het gedrag van soortgenoten naar elkaar.

Signaal: Prikkel om te communiceren.

Waarden: Dingen die mensen belangrijk vinden

Normen: Gedragsregels gebaseerd op de waarden

Kijken naar gedrag

Observeren: Gedrag benoemen (zonder mening)

Interpreteren: De boodschap van het gedrag benoemen

Aan de slag

1. Lezen §5.5

2. Maken opdrachten 5.5 (zie peppels)

Aan het einde van de les: iedereen noemt een prikkel met respons. Bedenk er enkelen en benoem ook of de prikkel in- of uitwendig is. MAG IN TWEETAL!

VWO: 5.6 Regeling

Hormoonstelsel bestaat uit hormoonklieren die hormonen maken. Hormonen zijn stoffen die processen in je lichaam regelen.

Bloedsuikerspiegel

Steeds als je iets eet, verandert deze.

Eilandjes van Langerhans: Maken insuline

Insuline: Opname (in cellen) of opslag (in lever en spieren) van glucose.

Opgeslagen glucose heet Glycogeen

Bloedsuikerspiegel

Als je luncht en je fietst daarna terug naar huis, zakt je bloedsuikerspiegel weer.

Glycogeen wordt dan weer vrij gemaakt en omgezet tot glucose door glucagon.

Glucagon wordt ook door de eilandjes van Langerhans gemaakt

Terugkoppeling

Adrenaline

Adrenaline komt vrij bij schrik, angst en woede en werkt maar kort.

Glycogeen wordt omgezet in glucose.

Aan de slag

1. Lezen §5.5 en 5.6

2. Maken opdrachten 5.5 en 5.6 (zie peppels)

Waar heb je behoefte aan bij biologie?

Weinig uitleg/ zelf aan de slag

Korte uitleg

Langere uitleg