3.4 Aardbevingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.4 Aardbevingen

H2 Endogene en exogene processen

Domein Aarde

5V

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

0

Waar ontstaan aardbevingen?

Waardoor ontstaan aardbevingen?

Ontstaan aardbevingen

Langs elkaar schuren van platen:

• transform - hevige aardbevingen
• convergent - subductie - hevige aardbevingen
• divergentie: lichte aardbevingen
•   live aardbevingen: zie volgende pagina, kijk waar de hevigste beving plaatsgevonden heeft die actueel is én hoe zwaar die was (krijg je zo een vraag over)

earthquake.usgs.gov

Waar heeft de hevigste actuele beving plaatsgevonden en hoe zwaar was die?

Aardbevingen

Hoe dieper het hypocentrum, hoe minder er gevoeld wordt bij het epicentrum. 

Verwoestend door de trillingen, maar ook door de gevolgen als tsunami's (zeebeving)

Vrijdag 08-09-2017

Gevolgen

• Aardbeving: aardverschuiving
  
• Zeebeving: tsunami
  

Schaal van Richter

De schaal van Richter meet de kracht van een aardbeving.

 

De schaal werkt met sprongen van x 10

Schaal van Mercalli

De schaal van Mercalli meet de aangerichte schade op een plek

Aardbevingen kun je voorkomen?

1. ja
2. nee
3. een beetje

Aardbevingen kun je voorspellen?

1. ja
2. nee
3. een beetje

Waar aardbeving voorkomen zijn ook altijd vulkanen

1. Juist
2. onjuist

Wat geeft de schaal van Mercalli aan?

1. De kracht van een aardbeving
2. De schade die een aardbeving veroorzaakt
3. Hoe lang de aardbeving duurt
4. De diepte van een aardbeving

Wie kunnen een aardbeving voorspellen?

1. Seismoloog
2. Seismograaf
3. metereoloog
4. Klimatoloog

De plek aan het aardoppervlak recht boven de aardbeving noemen we?

1. De aardkorst
2. Het epicentrum
3. Een aardbeving
4. Een tsunami

Welke stelling is juist?

1. Een aardbeving is het gevolg van een tsunami
2. Een tsunami is het gevolg van een aardbeving
3. Een aardbeving en tsunami gebeuren tegelijkertijd
4. Een aardbeving en tsunami hebben niks met elkaar te maken

Aan de slag met par 3.4

Vervorming van de aardkorst

Rek of druk vervormt de aardkorst 

Plooiing (buiging) vind diep in de aardkorst plaats.

druk -> warmer -> gesteente plastisch -> opheffing -> plooiingsgebergte

Plooiingsgebergte

- Lagen sediment --> sedimentgesteente

- Lagen sedimentgesteente worden samengeperst en verbogen.

- Bijv. in de Alpen

Ontstaan plooiingsgebergte

• Convergentie. 
• Twee continentale aardplaten botsen en duwen elkaar omhoog.

Breukgebergten

Breukgebergten ontstaan waar twee continentale platen uiteen drijven. Een

deel van het gebied langs de breuk komt omhoog (horst) of zakt weg (slenk).

De aardkorst

Breken gebeurt aan het oppervlakte

rek-> breuk -> delen zakken weg (slenk) of worden opgeheven (horst) -> breukgebergte

Begrippen die horen bij rek in de aardkorst

Begrippen die NIET horen bij rek in de aardkorst

Horst

Alpen

Oost-Afrika

Himalaya

Slenk

Subductiezone

Breuken

Plooiing

Divergeren

Convergeren

Bij convergente plaatgrenzen smelt de aardkorst en wordt de aardkorst dus iets ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Bij de vorming van horsten en slenken wordt de aardkorst ook ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag met par 3.4