BS 3 en 4: De ogen/De iris en de ooglens

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

BS 3: De ogen

Leerdoelen

* Je kunt de delen van het uitwendige oog benoemen en kent 

   de functie.

* Je kunt de delen van het inwendige oog benoemen en kent 

   de functie. 

Ligging

De gezichtszintuigen liggen in de ogen.

De ogen liggen goed beschermd in je oogkassen.

Er zijn nog meer onderdelen die je ogen beschermen.

Uitwendige bouw

- wenkbrauwen: zorgen ervoor dat 

   het zweet niet in je ogen loopt 

- oogleden: beschermen de ogen 

   tegen vliegjes en stof

- wimpers: beschermen de ogen 

   tegen vuil en tegen te fel licht

Bescherming van het oog

- de traanklieren (2)maken 

   traanvocht: tegen uitdroging en 

   zorgt voor wegspoelen van stofjes 

   uit het oog

- het traanvocht wordt afgevoerd 

   naar de neusholte via 

   traanbuizen(5)

Buitenkant van het oog

- harde oogvlies: witte gedeelte van 

  de oogbol: beschermt het binnenste

  van het oog.

- iris/regenboogvlies: gekleurde  

  gedeelte van de oogbol, kan 

  verschillende kleuren hebben

- pupil: opening in de iris: hierdoor  

  dringt het licht het oog binnen

- hoornvlies: ligt over de iris en de  

   pupil heen

lens

- ligt achter iris en pupil

- rondom liggen kringspieren

- zorgt samen met het hoornvlies dat je scherp ziet

Inwendige bouw van het oog

De wand van je oog bestaat uit 3 lagen:

1. harde oogvlies (buitenste 

    laag)

2. vaatvlies

3. netvlies (binnenste laag)

De bouw van het oog...

- netvlies: binnenste laag van het oog: hierin liggen de 

   gezichtszintuigcellen waar de impulsen ontstaan

- oogzenuw: impulsen gaan via hier naar de hersenen

- gele vlek: in het centrum van het netvlies: hiermee zie je het 

   scherpst

- blinde vlek: hier zie je niks, hier verlaat de oogzenuw het oog

De bouw van het oog...

- oogspieren: zitten in de oogkassen vast aan het harde 

   oogvlies; hiermee kan je je ogen draaien naar de richting 

   waarnaar je kijkt.

- glasachtig lichaam: doorzichtige gelei-achtige massa in het 

   oog

BS 4: De iris en de ooglens

De iris en de ooglens

Je ogen passen zich voortdurend aan: de ene keer kijk je naar iets dichtbij en een andere keer kijk je naar iets ver weg.

Ook heb je je hersenen nodig om iets goed te kunnen zien: hier wordt de informatie verwerkt.

De pupil

De pupil is het gat in de iris en kan groter en kleiner worden gemaakt door spiertjes in de iris

Hoeveel licht er op het netvlies komt, wordt geregeld door de pupil. Zo worden de zintuigcellen in het netvlies beschermt tegen te fel licht

De pupilreflex

Het groter en kleiner worden van de pupil noemen we de pupilreflex

Rondom de pupil lopen kringspieren: als die zich 

samentrekken wordt de pupil kleiner (veel licht)

Van de pupil naar de buitenkant van de iris lopen 

straalsgewijze spieren of lengtespieren: als die zich 

samentrekken wordt de pupil groter. (weinig licht)

Lichtstralen

lichtstralen die in je oog aankomen worden gebroken: ze worden in een andere richting omgebogen

lichtbreking in je oog gebeurt vooral door je hoornvlies en de ooglens

De ooglens in je oog is een bolle lens: lichtstralen worden naar elkaar toe gebogen.

De ooglens

De lens van je oog is elastisch en kan van vorm veranderen.

De lens kan platter en boller worden. Dit is nodig om op verschillende afstanden scherp te kunnen blijven zien.

Rondom de lens bevinden zich kringspieren.

De lens hangt m.b.v. lensbandjes in deze kringspieren.

Accommoderen

Accommoderen is het aanpassen van de bolling van de ooglens

De lens past zich voortdurend aan zodat je het ene moment dichtbij scherp kan zien (bolle lens) en het andere moment veraf (platte lens)

Door te accommoderen wordt bij elke afstand een scherp beeld gevormd op het netvlies.

Als de kringspieren rond de lens ontspannen, wordt de opening in de kringspieren rond lens groter en worden de lensbandjes strakker gespannen en rekken de lens uit: de lens wordt platter.

Als de kringspieren rond de lens zich samentrekken, wordt de opening waarin de lens hangt kleiner en verslappen de lensbandjes: de lens wordt boller

Door de lens wordt het beeld op het netvlies ..... en .....

1. groter en kleiner
2. omgekeerd en groter
3. scherper en omgekeerd
4. omgekeerd en kleiner

Welk onderdeel van het oog zorgt er naast de wimpers voor dat er niet te fel licht het oog binnen komt?

1. netvlies
2. pupil
3. iris
4. hoornvlies

De pupil wordt ...... bij weinig licht

1. kleiner
2. groter

De lens van ons ook in een ....... lens

1. holle
2. bolle
3. platte
4. ronde

Wat gebeurt er met lichtstralen wanneer ze door de bolle lens gaan?

1. Ze buigen naar elkaar toe
2. Ze buigen van elkaar af
3. Ze blijven netjes rechtdoor gaan
4. Ze worden geabsorbeerd

Een lens kan boller of platter worden. Hoe kan een lens boller of platter worden?

1. Door straalsgewijs lopende spiertjes aan te spannen
2. Door de pupil te vergroten/verkleinen
3. Door kringspieren om de lens aan te spannen

Hoe noem je het constant veranderen van de sterkte van de ooglens?

1. scherpstellen
2. samentrekken
3. accommoderen
4. zoomen

Kringspier ontspannen

Kringspier aangespannen

Lensbandjes strak gespannen

Lensbandjes slap

Licht stralen buigen sterk naar elkaar toe

Lichtstralen buigen minder sterk naar elkaar toe

Je ziet in de verte scherp

Je ziet dichtbij scherp

Platte ooglens

Bolle ooglens