Kleurenleer

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Kleur

00:36

Hoe kun je kleur zien?

1. Door een bril heen
2. Door de weerkaatsing van het licht
3. Door lenzen heen
4. Door het water heen

Kleurencirkel 

van Itten

De kleurencirkel laat zien hoe primaire kleuren, secundaire kleuren en tertiaire kleuren in elkaar overlopen.

Johannes Itten ontwikkelde deze kleurencirkel bestaand uit 12 kleuren.

In combinatie met wit en zwart zijn alle kleuren te mengen

3 soorten kleuren in de kleurencirkel:

1. PRIMAIRE kleuren

   2. SECUNDAIRE kleuren 

   3. TERTIAIRE kleuren

• Alle kleuren worden gemaakt van de 3 Primaire kleuren, 

rood, geel en blauw. 

• Als je 2 primaire kleuren mengt krijg je de Secundaire kleuren,
  

oranje groen en paars.

• Als je een primaire kleur met een secundaire kleur mengt krijg je een Tertiaire kleur.

Welke 3 kleuren zitten er in het midden van de kleurencirkel?

1. rood, geel, blauw
2. rood, blauw, groen
3. rood, paars, geel
4. rood, oranje, geel

Hoe noemen we deze 3 kleuren?

1. basiskleuren
2. secundaire kleuren
3. primaire kleuren
4. middenkleuren

Welke kleur krijgen we als we 

geel en rood met elkaar mengen?

1. blauw
2. oranje
3. paars
4. groen

Welke kleur krijgen we als we 

geel en blauw met elkaar mengen?

1. blauw
2. oranje
3. paars
4. groen

Welke kleur krijgen we als we 

rood en blauw met elkaar mengen?

1. blauw
2. oranje
3. paars
4. groen

Primaire kleuren

Secundaire kleuren

Tertiaire kleuren

Groen

Rood

Blauw

Violet

Oranje

Geel

Rood-Oranje

Rood-Violet

Geel-Oranje

Blauw-Groen

Groen-Geel

Blauw-Violet

Complementaire Kleuren

Complementaire = Tegenovergestelde kleuren
Deze kleuren staan tegenover elkaar in de kleurencirkel en versterken elkaar.

Vincent van Gogh 1888, 

Caféterras bij nacht-Terrasse du café le soir

Combineer de complementaire kleuren

Warme & koude kleuren

Warme kleuren:

zijn warm en gezellig, lijken dichterbij en vormen een contrast met koude kleuren.

Koude kleuren:

zijn koel en rustig, lijken verder weg

en vormen een contrast met warme

kleuren.

Warme kleuren

Koude kleuren

De kleuren hiernaast noem je........?

De kleuren hiernaast noem je......?

Kleurenfamilie

Een kleurenfamilie is een groep kleuren die bij elkaar passen omdat ze iets gemeenschappelijks hebben, zoals dezelfde basiskleur (bijvoorbeeld blauw), warmte (zoals roodtinten), of helderheid (licht of donker). Het wordt gebruikt in mode, kunst en interieur om kleuren mooi te laten samenwerken.

Expressief kleurgebruik 

Kleuren worden gebruikt om gevoelens of emoties te laten zien. De kleuren hoeven niet realistisch te zijn.  Bijvoorbeeld: rood kan woede of passie laten zien, en blauw rust of verdriet. Het gaat om wat de kleur laat voelen, niet om hoe iets er echt uitziet.

Complementair kleurgebruik

Expressief kleurgebruik

Kleurenfamilie

Eigen kleuren cirkel maken

Nodig

• Werkblad met kleurencirkel
• Penselen 
• Beker met water 
• afscheurpalet met 3 kleuren verf
• Doekje (tissue) voor drogen penselen

Penselen

Hebben zachte haren.

De haren zijn rond gezet en

eindigen in een punt.

Ze zijn bedoeld voor fijn en precies schilderwerk

Schildertips

• Begin altijd met de lichtste kleur (geel) dan rood en tenslotte blauw 
• Meng een beetje water door plakkaatverf dit schildert fijner
• Schilder eerst met de kleinste penseel langs de randjes van het vakje en vul daarna met het groter penseel de binnenkant
• Schilder strak (binnen de lijntjes) egaal (zonder penseelstrepen) en dekkend (zonder dat je wit van het papier door de verf ziet)
• Ververs je water als het bruin is geworden

Opruimen

• Controleer of je naam op het werkblad staat
• Op school leg je het te drogen in het droogrek
• Maak schoon met koud water (zet de kraan niet te ver open)
• Spoel je waterbeker en penselen goed schoon. 
• Vouw het papier dubbel en gooi weg 


• NIET DOEN: plastic hulsjes terug op de penselen (maar gooi ze weg)

Extra oefening

Toontrap & kleurverloop

Ditmaal ga je de vakjes van de cirkel gebruiken om een toontrap te maken. Dat doe je door één kleur uit de cirkel te mengen met wit (verhelderen) en met zwart (verdonkeren). Stapsgewijs zie je de kleur per vakje dan lichter en donkerder worden.

Ook nu moet je netjes werken: dus strak, egaal en dekkend inschilderen volgens de instructies op de volgende dia. Ben je klaar met de toontrap dan maak je een kleurverloop.