Alle grammatica leerjaar 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

• Mijn telefoon zit in de telefoontas
• Ik ga zitten op de plek van de plattegrond
• Mijn tas staat op de grond
• Mijn laptop ligt dicht op tafel

 

Wat gaan we vandaag doen?

10 min	Woordenschat: woorden 61-70
20 min	Uitleg theorie woordsoorten en zinsdelen
n.t.b.	Zelf aan de slag met de opdrachten
10 min	Lesdoelcontrole en afsluiting les

Leerdoelen

• We behandelen vandaag alle grammatica van leerjaar 1;
• Nieuwe woorden en betekenissen.

Woordenschat 61-70

gouden bergen beloven

(de) journalist

(de) kroon spannen

legendarisch

(het) lichaam

markant

(het) middenrif

(een) nieuwe ster aan het firmament

onbekend maakt onbemind

(het) orgaan

Tekst

• Overleg met je buurman/vrouw
• Noteer de betekenis in je schrift/document

Woordenschat 61-70

gouden bergen beloven 

(de) journalist 

(de) kroon spannen 

legendarisch 

(het) lichaam

markant 

(het) middenrif 

(een) nieuwe ster aan het firmament 

onbekend maakt onbemind 

(het) orgaan

• mooie bedrieglijke beloften doen
• verslaggever
• alles overtreffen
• zo beroemd dat er nog steeds over gesproken wordt
•  alle orgaanstelsels samen
• opmerkelijk
  
• dik vlies dat de romp verdeelt in de buik- en borstholte
• iemand die plotseling veel succes heeft
• iets wat je nog niet kent, kun je nog niet waarderen
• deel van het lichaam met een bepaalde taak

Woordsoorten

Wat is dit ook alweer en welke hebben we behandeld? Overleg met je buurman/buurvrouw!

• lw
• zn
• ww
• bvn

Lidwoord (lw)

• Er zijn drie lidwoorden: de ,het,een.
• Een lidwoord staat voor een zelfstandig naamwoord.
• De/het bepaald lidwoord
• Een onbepaald lidwoord

Zelfstandig naamwoord (zn)

• *woord voor een mens,dier,plant of ding.
• *kun je vaak in het meervoud zetten.
• *kun je vaak een verkleinwoord van maken.
• *kun je vaak een lidwoord voor zetten.
• *een naam is ook een zelfstandig naamwoord b.v. Amsterdam

Werkwoord (ww)

Een werkwoord zegt wat iets of iemand doet of overkomt.Een werkwoord kan in verschillende vormen voorkomen.

Bijvoeglijk naamwoord (bvn)

Uitleg

• Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan.
• Kastwoord
• Scheidbare werkwoorden -> geen voorzetsel.
• Een voorzetsel achter het zelfstandig naamwoord.

Zinsdelen

Wat is dit ook alweer en welke hebben we behandeld? Overleg met je buurman/buurvrouw!

• pv
• zd
• wwg
• ow
• lv
• mv
• bwb

Persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm vind je door de zin van tijd of getal te veranderen. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. Of je maakt er een vraagzin van, pv staat dan vooraan.

• De persoonsvorm is een zinsdeel. Voor de persoonsvorm kan maximaal 1 zinsdeel staan. De persoonsvorm kan ook aan het begin van de zin staan; dan staat er dus geen zinsdeel voor. 

De politie heeft een buurtonderzoek ingesteld.

______

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

De leerlingen zwaaiden naar hun vrienden.

__________

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

Zinsdelen (zd)

Een zin verdeel je volgens een aantal stappen in zinsdelen:

1. De persoonsvorm is 1 zinsdeel

2. Alles wat voor de persoonsvorm staat vormt 1 zinsdeel

3. Alle andere werkwoorden in de zin vormen samen 1 zinsdeel

4. Alle woorden die samen voor de persoonsvorm zouden kunnen staan, vormen samen 1 zinsdeel. 

werkwoordelijk gezegde (wwg)

Alle werkwoorden in de zin (inclusief de persoonsvorm) vormen samen het werkwoordelijk gezegde.

Wat is het gezegde in de volgende zin:
Ik ben naar school gelopen.

1. Ik
2. ben gelopen
3. naar school

Wat is het gezegde in deze zin:
Groep 8 heeft de eindtoets gemaakt.

1. Groep 8
2. heeft gemaakt
3. de eindtoets

Onderwerp (ow)

Het onderwerp van de tekst vind je door antwoord te geven op de vraag: wie/wat + pv? 

De persoonsvorm heb je al in een eerdere stap gevonden, dus dit vul je in in de vraag. 

Ik leer het onderwerp te vinden.

Wat is het onderwerp?

1. Ik
2. leer
3. het onderwerp
4. vinden

lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp ondergaat het. Het 'lijdt'. Het lijdend voorwerp doet het zelf niet.

De slager slacht het schaap. Wie doet iets in de zin?

Wie ondergaat het?

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Piet koopt snoep

1. Piet
2. koopt
3. snoep

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Joep ziet zijn vader en moeder.

1. Joep
2. ziet
3. zijn vader en moeder

Meewerkend voorwerp (mv)

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.  Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

mv: aan/voor wie + wwg + ow + (lv)?

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen (bwb) in een zin staan.

Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb. Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn. Houd je wat over? Stel de vragen: hoe? waar? wanneer?

Werken aan opdrachten in LearnBeat

Wat: opdrachten maken;

Hoe: open je laptop en kijk in de studieplanner bij de betreffende week en dag;

Tijd: n.t.b;

Uitkomst: je oefent met de stof van deze week;

Klaar: geef een seintje, ik activeer de antwoorden dan voor je, zodat je kunt gaan nakijken.

Uitleg van nieuwe leerstof met voorbeelden en visueel materiaal. Aan de uitleg wordt direct de instructie gekoppeld: wat moeten de studenten doen.

Wat hebben we geleerd?

Einde van deze les

• Kijk om je heen, zie je rotzooi liggen, neem dit dan mee
• Schuif je stoel aan en zet je tafel recht
• Pak je tas, groet me/wens me een fijne dag en ga naar de volgende les of pauze