6.2 en 6.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Horen, proeven, ruiken, zien

Even herhalen... 6.1!

Zintuig = Orgaan wat reageert op prikkels

Adequate prikkel = een prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig voor is (reukzintuig voor ruiken)

Drempelwaarde = de zwakste prikkel die je nog waarneemt

Hoe lager de drempelwaarde van een zintuigcel hoe gevoeliger voor prikkels en hoe meer er wordt waargenomen.

Wat is de drempelwaarde?

1. De kleinste prikkelsterkte die een impuls veroorzaakt
2. Een hevige prikkel die een reactie teweeg brengt
3. Het moment dat de prikkel net overgaat in pijn

Een zintuig met een hoge drempelwaarde
zal eerder reageren op een prikkel dan
een zintuig met een lage drempelwaarde

1. Juist
2. Onjuist

Welke uitspraken zijn waar?
1) In je vingertoppen zitten meer tastzintuigjes dan in de palm van je hand
2) Als je je vinger in koud water stopt, dan werken zowel de warmtezintuigen en koudezintuigen

1. Beide onjuist.
2. 1 is juist
3. 2 is juist
4. Beide juist

Leerdoelen 6.2 en 6.3

Ik kan de onderdelen van de neus, het oor en het oog benoemen

Ik kan de route van geur, geluid en licht opnoemen

Ik kan prikkels, zintuigen en waarneming uitleggen bij horen, ruiken, proeven en zien 

Reukzintuig

Neusholte --> neusslijmvlies, met reukzintuigcellen.

Hoe ruik je?

• Je ruikt met je reukzintuig
  
  
• Het reukzintuig is deel van
   het neusslijmvlies
  
  
• Geurstoffen komen via de 
   lucht bij het reukzintuig

Het reukzintuig

Bedekt met neusslijmvlies

Boven in de neusholte de reukzintuigcellen met reukharen

Geur is de prikkel

Je reukzintuig is een deel van het:

1. neusholte
2. keelholte
3. tong
4. neusslijmvlies

Ruiken 

• In de neusholte zit het reukzintuig
• De reukzintuigcellen liggen in het neusslijmvlies
  
  
• geurstoffen zijn prikkels die het reukzintuig opvangt
• reukzintuigen maken impulsen
• reukzenuwen geven impulsen door aan hersenen

ruiken en proeven

Proeven!

proeven

Je proeft met je smaakpapillen:

zoet, zout, zuur, bitter en umami

Om verschillen te proeven, heb je ook het reukzintuig nodig.

bijv. verschil suiker en honing

Gehoorzintuig

prikkel: geluid

zintuig: gehoorzintuig

orgaan: oor

waarneming: horen

De buitenkant van een oor

In de oren liggen de gehoorzintuigen. Met je gehoorzintuigen neem je geluid waar. Geluid bestaat uit trillingen van de lucht. De oorschelp vangt deze trillingen op. Daarna gaan de trillingen de gehoorgang in (zie afbeelding).

De oor van binnen

De trommelvlies en gehoorbeentjes sturen geluiden (trillingen)  door naar het slakkenhuis.

Hoe hoor je?

-geluid is trillende lucht

-oorschelp vangt geluiden op

-geluid door gehoorgang

-trommelvlies gaat trillen

-gehoorbeentjes gaan trillen

-haartjes in slakkenhuis gaan trillen

-gehoorzintuigen maken impuls

-gehoorzenuw geeft impulsen door

Wanneer hoor je iets?

1. Als geluidstrillingen de gehoorgang binnenkomen
2. Als geluidstrillingen het trommelvlies en de gehoorbeentjes laten trillen
3. Als geluidstrillingen speciale 'haartjes' in het slakkenhuis prikkelen
4. Als impulsen vanuit het slakkenhuis via de gehoorzenuw de hersenen bereiken

In een oor kunnen geluidstrillingen door onder andere de gehoorbeentjes, de gehoorgang en het trommelvlies gaan.

Wat is de juiste volgorde van deze delen, van buiten het oor naar binnen?

1. Gehoorbeentjes – gehoorgang – trommelvlies.
2. Gehoorgang – trommelvlies – gehoorbeentjes.
3. Trommelvlies – gehoorbeentjes – gehoorgang.

Hoe kun je zien?

Gezichtszintuig

Buitenkant Oog

Binnenkant oog

Buitenkant oog

Buitenkant oog

Harde oogvlies: het witte deel van je oog

Iris: het gekleurde deel van je oog

Pupil: zwarte gat in de iris

Hoornvlies: beschermlaag over de iris en de pupil

Het hoornvlies is doorzichtig en een deel van het

1. vaatvlies
2. netvlies
3. glasachtige lichaam
4. harde oogvlies

Wat is de functie van de iris?

1. kleur geven aan het oog
2. Groter of kleiner worden
3. de hoeveelheid licht regelen die op het netvlies valt
4. de pupil groter of kleiner maken

Binnenkant oog

1. Harde oogvlies
   Hoornvlies
2. Vaatvlies
   Iris en pupil
3. Netvlies
   Gele vlek en blinde vlek

binnenkant oog.

het licht gaat door het hoornvlies heen valt op de lens door de pupil in. 

in de lens wordt het licht "gebroken" en gaat door het glasachtig lichaam.

binnenkant oog.

het netvlies vervoert de impulsen naar de blinde vlek (hier zitten geen zintuigcellen) en wordt via de oogzenuw vervoert naar de hersenen.

binnenkant oog.

het licht valt op de gele vlek wat op het netvlies ligt. 

in de gele vlek zitten zintuigcellen en zetten het licht om tot impulsen.

Wat is de functie van je lens

1. maakt het beeld scherp op je vaatvlies
2. maakt je beeld scherp op het harde oogvlies
3. maakt het beeld scherp op je netvlies
4. het boller of platter maken van het oog

Als je ver kijkt wordt je lens

1. bol
2. rond
3. plat
4. gevlekt

bolle lens dan.......

1. veraf scherp
2. dichtbij scherp

De weg van het licht is?

1. lens> pupil> glasachtig lichaam> netvlies> hoornvlies
2. hoornvlies> pupil> lens> glasachtig lichaam> netvlies

Maak de zin af: De weg van het geluid start bij de oorschelp, gehoorgang, trommelvlies....................gehoorzenuw

Check! Leerdoelen 6.2 en 6.3

Ik kan de onderdelen van de neus, het oor en het oog benoemen

Ik kan de route van geur, geluid en licht opnoemen

Ik kan prikkels, zintuigen en waarneming uitleggen bij horen, ruiken, proeven en zien