T4B4 + T4B5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Thema 4 - Voeding en vertering

B5 De organen voor vertering

Enzymen (herhaling BS)

• Ze versnellen de reactie van stofwisselingsprocessen zonder daarbij zelf verbruikt te worden
• Het zijn eiwitten
• Ze werken specifiek: 1 enzym kan 1 reactie versnellen
  

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven
• Je kunt beschrijven hoe de darmperistaltiek tot stand komt en de functie ervan noemen
  

Het verteringsstelsel

Lang kanaal van mond tot anus.

Onverteerbare resten verlaten het lichaam via de anus.

Verteringsstelsel

Functie: zoveel mogelijk voedingsstoffen uit de voeding halen en opnemen

Verwerkingstijd: ~ 24 uur

Opnemen voedingsstoffen

Direct op te nemen:

• Mineralen
• Vitaminen
• Water

Moet eerst 'verteerd' worden:

• Koolhydraten
• Vetten
• Eiwitten

Vertering

= het afbreken van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen, tot stoffen die wel door de darmwand heen kunnen.

Kan niet door darmwand

Kan wel door darmwand

Vertering

Door het toevoegen van sappen worden voedingsstoffen bewerkt

Verteringsklieren

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek = het afwisselend samentrekken en ontspannen van kringspieren en lengtespieren in de wand van het darmkanaal.

• functies: verplaatsen, kneden en vermengen met verteringssappen.
  

Werking van darmperistaltiek

De darmen zijn zeer gespierd, daardoor:

1. Duwen ze voedselbrokken voorwaarts
2. Wordt een voedselbrok gekneed
3. Wordt een voedselbrok gemengd met verteringssappen

Darmperistaltiek

Thema 4 - Voeding en vertering

B5 De organen voor vertering

Volgorde

• Mond
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Dikke darm
• Endeldarm
• Anus

Mondholte, keelholte en slokdarm

Mondholte: 

• Tanden/kiezen: beter doorslikken voedsel & oppervlakte vergoting, waardoor enzymen makkelijk de voedingsstoffen kunnen bereiken.
• Speekselklieren - speeksel = enzymen (zetmeel) & glijbaarheid voedsel

Keelholte: slikken – verslikken

Slokdarm: peristaltische bewegingen

De huig: sluit de neusholte 

Het strottenklepje: sluit de luchtpijp

Achterin je mond zit je huig 

Maag

De maagportier sluit de maag af. 

Maagsapklieren: maken maagsap 

-> water, maagzuur en enzymen (voor eitwitten)

Maagzuur dood bacteriën

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

Twaalfvingerige darm = eerste deel van de dunne darm 

• gal (aangemaakt in de lever) verdeelt grote vetdruppels in kleinere = emulgeren
• alvleessap -> vertering van koolhydraten, eiwitten en vetten

Dunne darm

Opname van voedingsstoffen en verteringsproducten in het bloed via de darmwand.

• Darmsap -> bevat enzymen die vertering van koolhydraten en eiwitten afmaken.
• Darmplooien en darmvlokken vergroten de oppervlak -> opname van stoffen gaat sneller.

Dikke darm en endeldarm

Onverteerde voedselresten komen vanuit de dunne darm terecht in de dikke darm.

• voedselbrij wordt ingedikt
• tijdelijke opslag in de endeldarm
• ontlasting verlaat het lichaam via de anus 

Opdrachten

Maken 4.5 opdracht 33 + 34 + 35 (blz.33)