Scanderen

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Scanderen

Scanderen is het zetten van een ^_ op een lange lettergreep of een ^U op een korte lettergreep en het aangeven van de versvoeten met / en een ictus ‘ op de eerste lange van een versvoet.

Lang of kort

De lengte van een lettergreep wordt bepaald door de klinker of tweeklank die in elke lettergreep moet zitten: is de klinker kort dan is de lettergreep kort, is die lang dan de lettergreep lang.

Een klinker is van zichzelf (van nature) lang of kort, maar dit kan veranderen door bepaalde regeltjes.

Basisregels

Een lettergreep kan lang of kort zijn.

De lengte wordt ofwel bepaald:
- van nature
- ofwel door positie. 

Uitzonderingen (1)

• “epische correptie”: als een lange klinker of tweeklank gevolgd wordt door een andere klinker dan geldt die lange klinker of tweeklank meestal als kort.
• door het verdwijnen van de # (wau), die in het Myceens nog gebruikt werd, geldt soms een korte klinker toch als lang.
• als in één woord drie of meer korte klinkers achter elkaar staan, geldt de eerste korte van de (laatste) drie als lang.

Uitzonderingen (2)

• synizese: twee opeenvolgende klinkers, die anders de onmogelijke combinatie -U- zouden vormen, worden uitgesproken als één lettergreep: -εοι>  joi en -εω > joo
  
•  om metrische problemen op te lossen (metri causa) gebruikt Homeros vaak (zelfgemaakte) nevenvormen.

Definities

• ELISIE: als een woord op een klinker eindigt en het volgende woord met een klinker begint, dan vervalt de eindklinker, dit wordt aangegeven door ‘. 
• HIAAT: in sommige gevallen blijft als een woord op een klinker eindigt en het volgende woord met een klinker begint, de eind klinker toch staan, men spreekt dan van een hiaat.
• Als in een hiaat de slotklinker lang is of een tweeklank, kan deze soms toch als kort gelden (epische correptie)

Het scanderen in praktijk (1)

Begin met de dingen die zeker zijn:

• de eerste lettergreep is altijd lang met ictus

• de laatste versvoet bestaat altijd maar uit 2 lettergrepen: - X

• de voorlaatste versvoet (5e) is (bijna) altijd  ^_UU

• kijk dan welke lettergrepen zeker lang of kort zijn

Het scanderen in praktijk (2)

• vul dan in wat je over hebt en let daarbij op de onmogelijkheden:

 - de volgende combinaties kunnen niet voorkomen:

    = een versvoet kan nooit beginnen met een ^U

    = onmogelijke combinaties zijn ook: ^UUU en ^_U_