Poëzie deel 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Rijmschema's?

Welke rijmschema's kun je je nog herinneren van vorige week?

Bijvoorbeeld:

En je bleef maar malen

over die ene vraag

Malen ging over in balen

Waarom werken mijn hersenen zo traag?

Vormen van rijm

• Volrijm klinkers en medeklinkers rijmen
  slopen-lopen-verkopen
• Klinkerrijm (assonantie)
  Over hete kolen hoor je niet te lopen
• Medeklinkerrijm (consonantie)
  Een rustige mist daalt over de stad
• Alliteratie is medeklinkerrijm van beginletters
  Keurige keukens koop je bij de Keukenkampioen

Opbouw poëzie

Een strofe is een groepje versregels.

• 2 versregels: distichon
  
• 3 versregels: terzet of terzine
  
• 4 versregels: kwatrijn
  
• 5 kwintijn
• 6 versregels: sextet
  
• 8 versregels: octaaf

Voordragen gedicht 1

• Waar gaat het gedicht over?
  
• Waar maak je dit uit op?
  
• Wat is het thema?
  
• Ben je geïnteresseerd in dit thema/onderwerp? Leg uit.

1001gedichten.nl

Gedicht van de les:

Tjitske Jansen - 'De idioot op het dak' 

Wat weet je tot nu toe over poëzie?

Hoe grappig vind je dit gedicht?

-1100

Waarom is het wel of niet grappig?

Wat valt je op aan de vorm van het gedicht?
(Ik zoek geen 'juist' antwoord, ben gewoon benieuwd naar wat je opvalt.)

Mogelijke zaken om te bespreken:
- geen rijm
- meer een verhaaltje dan een gedicht?
- veel herhalingen
- veel enjambementen maar in de voordracht leest ze daaroverheen
- veel zinnen die beginnen met 'ik' 

Kenmerken van gedichten

Uiterlijke vorm:

- Regels zijn kort

- Veel wit om de regels heen

Vaak:

Soms:

- Sommige woorden hebben meerdere betekenissen

- Sommige woorden worden herhaald

- Opbouw in strofen

- De woorden aan het eind van de regels rijmen

- Klank is belangrijk

Versregels

De regels in een gedicht noem je versregels. 

Dit kunnen hele zinnen zijn, maar vaker komt het voor dat zinnen binnen een gedicht over meerdere versregels doorlopen. 

Hoe heet het als er twee dichtregels zijn?

En acht versregels?

Strofe

Versregels staan in groepjes bij elkaar. Een groepje bij elkaar horende versregels is een strofe. (soort alinea's) 

De regels worden zelden volgeschreven.

De verschillende strofen worden van elkaar gescheiden door witregels.

voor Ari door: Jules Deelder 

(uit: Renaissance gedichten 1944-1994)

Lieve Ari                                                                            Hoe langer je leeft

wees niet bang                                                              hoe korter het duurt

de wereld is rond                                                          je komt uit het water

en dat istie al lang                                                        en gaat door het vuur

de mensen zijn goed                                                  Daarom lieve Ari

de mensen zijn slecht                                                wees niet bang

maar ze gaan allen                                                       De wereld draait rond

dezelfde weg                                                                  en dat doettie nog lang

Uit hoeveel strofes bestaat het gedicht 'Voor Ari' van Jules Deelder?

1. 1
2. 2
3. 8
4. 9

Hoe noemen we deze strofevorm?

1. distichon
2. terzine
3. kwatrijn
4. kwintet

Rijmschema

Een dichter hanteert vaak een volgorde voor zijn rijmwoorden binnen een strofe, dit wordt een rijmschema genoemd.

aabb cc

Elke rijmklank heeft een letter als symbool.

De klank in de eerste regel krijgt de letter a

als symbool, de volgende rijmklank krijgt b

als symbool. Et cetera.

Welke rijmschema heeft dit gedicht?

1. AABB
2. ABAB
3. ABBA
4. ABCB

Valentijn is fijn

maar elke dag

bij het zien van je glimlach

is gelukkig zijn

Valentijn is fijn

ik wil elke dag

gelukkig zijn

bij het zien van je glimlach

Valentijn is fijn

is gelukkig zijn
bij het zien van je glimlach

elke dag

abba

aabb

abab

gekruist rijm

omarmend rijm

gepaard rijm

Moet een gedicht altijd rijmen?

1. Ja
2. Nee

OPDRACHT 1

Er was eens een man van Terschelling,

Die reed met zijn fiets van ene helling.

De ketting die brak,

Z'n hoofd in de kak,

Z'n zak in de vierde versnelling.

lalalalalaaaaala

Er was eens een meisje uit Son,

Die baalde al toen ze begon.

Ze had dyslexie,

Dus haat poëzie.

Toch knap dat ze dit dan verzon.

lalalalalaaaaala

Er was eens een vrouw uit Abcoude,

Die graag op wat kattenvoer kauwde.

Maar o wat een lol,

Na 6 blikken vol,

Ze praatte niet meer, maar miauwde!

 

Wat zijn de kenmerken van een limerick?

OPDRACHT 2

Maak een limerick

Maak een limerick. 

1. Een limerick bestaat uit 5 versregels

2. Het rijmschema is aabba

3. Een limerick is grappig bedoeld

limerick

bestaat altijd uit 5 regels en heeft meestal een grappige inhoud. Een Limerick heeft een vast rijmschema (welke regels op elkaar moeten rijmen).

A
A
B
B
A

limerick 2

•  vast ritme, dit wordt ook wel metrum genoemd. Het metrum wordt gevormd door de afwisseling van beklemtoonde (—) en onbeklemtoonde (∪) lettergrepen.

• In de eerste regel van een Limerick wordt de persoon of het dier voorgesteld waar de Limerick over gaat en wordt een plaatsnaam gegeven.