1.4 Het einde van de opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

par 1.4 Het einde van de Opstand

Leerdoel= Hoe werd Nederland een land zonder koning?

en even een korte herhaling ter voorbereiding op het pw

Waarom bracht Luther een grote verandering teweeg?

1. Hij was de eerste met kritiek op de kerk
2. Hij had veel macht
3. Zijn ideeën werden door veel mensen gelezen
4. Hij werd ter dood veroordeeld

Waar waren de protestanten NIET op tegen?

1. Het verkopen van aflaten
2. Her vereren van heiligen
3. Het plaatsen van beelden
4. Het bestuderen van de Bijbel

Wat is de directe oorzaak voor het uitbreken van de opstand?

1. Margaretha van Parma wordt landvoogdes
2. Hertog van Alva gaat tekeer in de Nederlanden
3. De Beeldenstorm
4. Fillips II wil centraliseren

Wie was koning van De Nederlanden toen de opstand begon?

1. Karel V
2. Alva
3. Willem van Oranje
4. Fillips II

Wat is geen oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Nederlandse burgers willen meer inspraak.
2. Er is honger in de Nederlanden.
3. De adel heeft minder macht.
4. Ketter vervolgingen.

Wat was de directe oorzaak voor Fillips II om de hertog van Alva naar de Nederlanden te sturen?

1. De beeldenstorm
2. Centraal bestuur
3. Willem van Oranje had een leger verzameld.
4. De verovering op Den Briel.

Wie wordt er gezien als de leider van de opstand?

1. Fillips II
2. Willem van Oranje
3. Willem V
4. Karel V

De geboorteacte van de Republiek der Nederlanden is:

1. Acte van Navigatie
2. De Unie van Utrecht
3. Pacificatie
4. Acte van Verlatinghe

Laatste vraag....Filips II is woest en stuurt Alva.
Hij krijgt drie opdrachten. Welke hoort daar niet bij?

1. vaste belastingen invoeren
2. beeldenstormers straffen
3. protestantisme uitroeien
4. Den briel aanvallen

Alleen verder 

1579-1588

• In 1579 besluiten de Noordelijke Nederlanden samen te werken in de Unie van Utrecht om de Spanjaarden te verjagen.
• Filips is woest een geeft Willem van Oranje de schuld: hij verklaart hem vogelvrij.

De Unie van Utrecht wordt wel gezien als het begin van het huidige Nederland. Daarom werd er in 1979, vierhonderd jaar na de Unie van Utrecht, een speciale herdenkingsmunt uitgegeven.

Acte van Verlatinghe

1581

• Een vorst die hun Prins, min of meer, ter dood veroordeeld, mag niet meer onze heer zijn!
• De Noordelijke Nederlanden besluiten Filips II af te zetten: 'ze verlaten hem als land'.
• Dat gebeurt in het document: de Acte van Verlatinghe

Minister-President Mark Rutte laat de Acte van Verlatinghe zien aan oud-president Barack Obama van de Verenigde Staten.

Het document heeft vermoedelijk óók een belangrijke rol gespeeld in Amerika: toen het land zich in 1776 onafhankelijk verklaarde van Engeland, is er een grote kans dat ze even gespiekt hebben in het Nederlandse document. Net zoals de Nederlanders wilden ok de Amerikanen namelijk van hun koning af!

Klik op de afbeelding

Moord!

10 juli 1584

• Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.
• Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.

Balthasar begaf zich op dinsdag 10 juli 1584 rond het middaguur naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie dat ongure type wel was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens recente onderzoeken zou hij op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1588

• Bij gebrek aan een geschikte kandidaat als vorst of koning, besluiten de Noordelijke Nederlanden verder te gaan als Republiek.
• De 'baas' in de Republiek werd de Staten-Generaal, de standenvergadering

De macht van de Republiek was in handen van de Staten-Generaal. De stadhouder van Holland, altijd een erfgenaam van Willem van Oranje, zou de leiding krijgen over het leger.

De landsadvocaat (later: raadspensionaris) was de belangrijkste bestuurder van de Republiek: hij zorgde voor de agenda van de vergadering en bereidde besluiten (wetten) voor.

Klik op de kaart

Republiek wint na 1588

Oorzaken:

-Republiek rijker door de handel : kan huurlegers goed betalen

-Filips II  voert  vele  oorlogen tegelijk

- de  Republiek  krijgt bondgenoten: Engeland en Frankrijk

Oorlog en vrede

1588-1648

• Na 1588 werd er vooral gevochten in het oosten van de Republiek en in de Zuidelijke Nederlanden (België/Noord-Frankrijk)
• Tussen 1609 en 1621 werd 12 jaar lang niet gevochten: het Twaalfjarig bestand
• In 1648 bij de Vrede van Münster sloten de Staten-Generaal in de Duitse stad Münster vrede met Spanje. Spanje erkende de Republiek als zelfstandig land.

De Vrede van Münster maakte niet alleen een einde aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden, maar ook aan de Dertigjarige Oorlog. Dit was een grote Europese oorlog tussen katholieken en protestanten.

Aan de slag

• Lees par 1.4
• Maak t/m de afsluiting 
• Indien je tijd over hebt ga je de filmpjes bekijken en/of het pw voorbereiden