3. Java en Nederland: één gebied, twee huizen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Onderdeel: Nederlands-Indië

3. Java en Nederland: één gebied, twee huizen

Wat gaan we doen?

1. Welkom

2.Leerdoelen terugkoppeling

3. Leerdoelen

4. Theorie

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je kent de reden waarom het roer werd omgegooid.

2. Je kent de stappen die werden ondernomen om Indonesië te hervormen onder Johannes van den Bosch.

3. Je kent het functioneren van het cultuurstelsel.

4. Je kent de rol van de Javaanse adel binnen het cultuurstelsel.

Leerdoelen

1. Je kent de werking van het dualistische bestuursstelsel in Nederlands-Indië.

2. Je kent de reden waarom Javanen de Nederlanders niet gehoorzaamden.

3. Je kan uitleggen dat het cultuurstelsel steeds corrupter werd.

Theorie

Van den Bosch voerde een dualistisch bestuursstelsel in. Dat betekende dat twee besturen naast elkaar kwamen: een Nederlands bestuur dat over alle onderdanen ging; en het Indonesisch bestuur dat over zaken ging wat alleen Indonesiërs betrof. Boven alle besturen stond de gouverneur-generaal.

Dualistisch bestuursstelsel: Een bestuursstelsel waarbij de bestuurlijke macht verdeeld is in twee afzonderlijke lagen.

Theorie

Indonesië werd verdeeld in provinciën, die weer onderverdeeld werden in afdelingen; te vergelijken met gemeenten. 

Aan het hoofd van elke provincie stond een resident, de hoogste ambtenaar van een provincie. Aan het hoofd van elke afdeling stond een assistent-resident. 

Die assistent-resident werkte samen met de inlandse bestuurders: regenten, de Nederlandse benaming voor de Indonesische adel. Uit de Java-oorlogen was duidelijk geworden dat Nederland niet zonder inheemse hulp kon besturen. 

Javanen voelden er niets voor de Nederlanders te gehoorzamen: het bleven e blanke mensen die in principe niets te zoeken hadden op Java.  

Theorie

De eigen adel en dorpshoofden werden daarentegen blindelings gevolgd. Dat betekende niet dat de Nederlanders de Javaanse adel te veel macht wilde geven. De cultuurprocenten en ander geïmporteerd vermaak moesten de adel tevreden houden, zoals opium.

Daarnaast mochten sommige Indonesische vorsten het bestuur zelf blijven regelen. Vaak gingen het om gebieden waar de Nederlanders alleen in naam regeerden, maar in de praktijk nauwelijks kwamen.

Theorie

Vanaf 1845-1850 veranderden de verhoudingen. In Nederland groeide het gevoel dat de Nederlandse overheid de inlanders moest beschermen tegen de hebzucht van de Javaanse adel. De adel was begonnen het cultuurstelsel uit te breiden. Naast de cultuurprocenten ging de Javaanse adel de boeren in hun afdeling verplichten een extra gedeelte aan exportproducten af te staan, als vergoeding voor het ‘goede’ bestuur. Het cultuurstelsel werd steeds corrupter.

Inlanders: de Nederlandse koloniale benaming voor de inheemse Indonesiërs.

Aan de slag

1. Toetsvoorbereiding 3. 3. Java en Nederland: één gebied, twee huizen.

2. Geschiedenis Vandaag 3. 3. Java en Nederland: één gebied, twee huizen

Leerdoelen nabespreken

1. Je kent de werking van het dualistische bestuursstelsel in Nederlands-Indië.

2. Je kent de reden waarom Javanen de Nederlanders niet gehoorzaamden.

3. Je kan uitleggen dat het cultuurstelsel steeds corrupter werd.