Het interbellum

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het Interbellum

1918 - 1939        van oorlog naar oorlog

Inhoud presentatie

• Roaring Twenties & de economische wereldcrisis (paragraaf 2.1)

• Fascisme & Communisme (paragraaf 2.2)

• Duitsland van democratie naar dictatuur (paragraaf 2.3)

Welvaart en crisis in de Verenigde Staten

• Hoe ontstond er grote welvaart in de VS?
• Hoe ontstond er een economische wereldcrisis?
• Hoe werd de crisis bestreden?
• Hoe had de economie invloed op de cultuur? 

Kenmerkend aspect:

De economische wereldcrisis

Begrippen

• interbellum
• lopende band
• consumptiemaatschappij
• Roaring Twenties
• beurskrach
• economische depressie
• keerpunt

01:04

Hoe worden de jaren '20 omschreven?

01:17

Geef het domino effect weer dat zojuist in de rap voorbij kwam.

01:47

Waar gaat het laatste stuk refrein over?

1. Dat mensen met geleend geld aandelen gingen kopen ook al wisten ze dat deze riskant waren. Hierdoor gingen veel banken failliet en ontstond de Grote Depressie.
2. De aandeelkoersen bleven maar stijgen en de mensen wilde snel rijk worden door aandelenhandel. Veel mensen deden dit met geleend geld.
3. De aandelenkoersen bleven maar dalen en de mensen wilde snel rijk worden door aandelenhandel. Dit deden mensen zodat ze geld konden uitlenen.
4. Dat de Grote Depressie ontstaan is doordat mensen hun aandelen niet meer konden betalen. Hierdoor konden ze minder spullen kopen en gingen veel fabrieken failliet.

02:03

Leg uit waarom veel banken failliet gingen door de 'Beurskrach' van 1929

02:46

Hoe pakte president Hoover de crisis aan volgens het filmpje?

03:06

Laat een afbeelding van een 'Hooverville' zien. Waarom werden deze dingen zo genoemd?

03:28

Wat wordt er genoemd dat hielp om de economie te herstellen?

Kun je uitleggen waarom die dingen de economie helpen?

03:28

Wie werd de nieuwe president? En hoe heette zijn aanpak van de crisis?

1. Franklin Delano Roosevelt (FDR) & de 'New Steel'
2. Francine Dolena Roosevelt (FDR) & de 'New Wheel'
3. Franklin Delano Roosevelt (FDR) & de 'New Deal'
4. Theodore Roosevelt (TR) & de 'New Deal'

De Roaring Twenties

In de jaren 1920 ging het economisch goed met de VS.  Deze tijd wordt ook wel de Roaring Twenties (roerige jaren twintig) genoemd.

Oorzaken:

• Geen (weinig) oorlogsschade
• lopende band werd toegepast in de industrie
•  konden producten verkopen aan andere b.v. Europa dat aan het herstellen was

Gevolgen:

• consumptiemaatschappij ontstaat
• enorme groei entertainmentindustrie en uitgaansleven
• verhuizingen van platteland naar steden (raciale spanningen namen toe)
• Levensstandaard van gemiddelde Amerikaan erg hoog, leven op krediet is normaal

Henry Ford, lopende band

Autofabrikant Henry Ford had in een kippenslachterij een lopende band gezien. Hier had iedere arbeider de hele dag dezelfde taak, dit zorgde voor een grotere efficiëntie want die arbeider werd steeds sneller en beter in die ene taak. Dus één iemand slachtte de hele dag kippen, de andere haalde de hele dag organen uit hun buik en weer een ander moest de hele dag plukken. Dit ging Henry in zijn autofabriek toepassen en zorgde ervoor dat de auto's veel goedkoper gemaakt konden worden en andere fabrikanten namen de lopende band over.

"You can get the model-T in any colour you like, as long as it's black." Henry Ford

Wat was geen oorzaak voor de snelle economische groei in de VS in de jaren '20 van de vorige eeuw?

1. De VS had geen oorlogsschade, hun industrie kon meteen door met produceren.
2. Ze begonnen de lopende band en elektromotoren in te zetten in de industrie en dit verhoogde de productie
3. De VS ontving herstelbetalingen uit Duitsland volgens het Verdrag van Versailles en dit geld investeerde ze slim
4. Boeren in de VS verkochten veel voedsel aan Europa dat nog moest herstellen en zelf niet genoeg kon produceren.

Waarom kochten veel Amerikanen spullen op krediet?

1. De economie groeide erg snel, daarom dacht iedereen dat ze alleen maar rijker zouden worden en dus makkelijk de leningen zouden kunnen afbetalen.
2. De Amerikaanse banken hadden allemaal een eigen geldpers. Ze konden dus makkelijker dan in Europa geld bijdrukken en dit kon dan uitgeleend worden.
3. Spullen zoals een auto zijn goedkoper als je ze op krediet koopt. Plus hoef je dan niet te sparen en kun je meteen ervan gebruik gaan maken.
4. Het was een deel van de tijdsgeest (hoe mensen in die tijd en cultuur dachten over een onderwerp). Het motto was: "live now, pay later".

1. Welk gevolg v/d economische groei wordt afgebeeld in deze korte videoclip?

2. Bedenk een logisch verband tussen de economische groei en dit gevolg.

Veel Afro-Amerikanen verhuizen naar industriesteden

nieuwe bevolkingssamenstelling, raciale spanningen namen toe.

Sterke toename industrie, veel banen beschikbaar in fabrieken.

Vooral veel Afro-Amerikaanse arbeiders op boerderijen raken baan kwijt

Boerenbedrijven moderniseerde

Welvaart en crisis in de Verenigde Staten

• innovaties in de industrie            lagere prijzen            grotere vraag consumptiegoederen
• optimisme over economie             speculatie op aandelenbeurs met geleend geld
• Boeren moderniseren bedrijven met geleend geld            verkopen voedsel aan Europa

Eerste tekenen dat de economische groei ging afnemen:

• Boeren blijven met overschotten zitten
• markt consumptiegoederen raakte verzadigd

Gevolg:

• Sommigen hadden dit door, verkopen aandelen             koers daalt            andere volgen
• Op "Zwarte donderdag" 24 oktober 1929 vond de beurskrach plaats

aandelenkoers 1915 - 1941

Aandelenkoers in aanloop naar de beurskrach en daarna.

Welke zwakte van de Amerikaanse economie heeft bijgedragen tot de beurskrach?

Waarom bleven de boeren met overschotten zitten?

1. De Europese boeren gingen eindelijk weer zelf produceren, hierdoor werd er veel minder voedsel gekocht vanuit Europa.
2. De moderniseringen op de landbouw waren gedaan met geleend geld. Dit moesten de boeren terugbetalen en daarom deden ze de prijs van eten omhoog en wilde mensen het niet meer kopen.
3. De Europese boerderijen waren veel moderner en produceerde daarom veel meer, zij konden hierdoor goedkoper hun eten verkopen in Amerika.
4. De mensen hadden in de jaren '20 allemaal koel- en vrieskasten gekocht. Hierdoor konden ze eten beter bewaren en hoefden ze minder weg te gooien. Daarom werd er ook voedsel minder gekocht.

1. Wat betekent het als een markt verzadigd is?
2. Waarom was dit gevaarlijk voor de Amerikaanse
economie?

De economische depressie

• De beurskrach was een keerpunt, daarvoor groeide de economie alleen maar en opeens kromp de economie enorm snel
• Aandelen verloren in één dag bijna al hun waarde
• Mensen hadden veel aandelen gekocht met geleend geld en konden dus banken niet meer terugbetalen
• Banken gaan failliet en hierdoor gaan ook de bedrijven die daar geld hebben staan failliet
• Arbeiders die bij die bedrijven werken verliezen hun baan en kunnen hun huisleningen en leningen voor consumptiegoederen niet terug betalen, nog meer banken gaan failliet en daardoor nog meer bedrijven.
• Enorme werkeloosheid en enorm veel mensen worden dakloos

Wall Street Crash!

Voorpagina van de London Herald de dag na "Zwarte Donderdag" de enorme waarde daling van de aandelenkoersen was wereldnieuws. Dit is ook logisch omdat het in elkaar storten van de aandelen ook gevolgen zou hebben voor de economie in andere delen van de wereld.

Bekende foto van uit de economische depressie van de jaren 1930 in de VS. Deze vrouw was dakloos geworden en leefde in een 'hoovervilles' (Hoover dorp, dit waren sloppenwijken die gebouwd werden door de grote aantallen daklozen. Ze werden zo genoemd omdat ze president Hoover de schuld gaven van de slechte economische situatie) Je kunt de hopeloosheid en zorgen haast van haar gezicht lezen.

Welvaart en crisis in de Verenigde Staten

• De economische depressie in de VS, werd een economische crisis voor de hele wereld

• Amerikaanse bedrijven kopen b.v. minder producten van Europese bedrijven

• De Europese bedrijven moeten daarom mensen ontslaan

• Deze werkeloze mensen kunnen minder spullen kopen

• Daardoor gaan plaatselijke bedrijven ook mensen ontslaan en gaat het van kwaad tot erger

Nederlanders die tijdens de economische crisis in de rij staan om voedselbonnen in te leveren.

Door het instorten van de internationale handel (landen verkochten weinig aan elkaar) werd ook Nederland erg hard getroffen. Veel havenarbeiders werden b.v. ontslagen. Die werkloze mensen kopen daardoor minder, hierdoor komen andere bedrijven ook in de problemen en moeten arbeiders ontslaan en zo gaat het steeds slechter met de economie.

Toen het economisch goed ging met de VS had de staat enorm veel geld uitgeleend aan Duitsland. Duitsland kon met dit geld hun hyperinflatie bestrijden en de herstelbetalingen doen aan Frankrijk en België. 

Toen de economische depressie in de VS toesloeg eiste ze het geleende geld direct weer op bij Duitsland. Hierdoor kwam Duitsland meteen ook in een economische crisis, hierdoor kocht het minder uit omliggende landen waardoor ook die landen minder verdiende. En Duitsland kon de herstelbetalingen niet meer doen waardoor ook Frankrijk en België getroffen werden. 

New Deal

Veel Amerikanen gaven president Hoover de schuld van de slechte economie in hun land. In 1932 verkozen ze daarom Franklin Delano Roosevelt als nieuwe president. Hij beloofde de economie te herstellen dmv. de "New Deal".

• Overheid ging zich intensief bemoeien met de economie
• Openbare werkgelegenheidsprojecten van de overheid (b.v. wegen, dammen en overheidsgebouwen bouwen)
• Subsidies voor boeren (producten werden door de overheid gekocht boven de marktprijs)
• toezicht op financiële instellingen zoals banken

Langzame verbeteringen, pas echt herstel v/d economie door Tweede Wereldoorlog.

FDR

In Amerika heb je twee grote politieke partijen. De Republikeinen en de Democraten. FDR was lid van de Democratische partij en hij verving president Hoover die lid was van de Republikeinse partij.

De Republikeinen willen traditioneel gezien dat de overheid zo klein mogelijk is. De economie en de mensen moeten zoveel mogelijk zaken zelf regelen en zelf vrijheid hebben om dingen te regelen.

De Democraten willen traditioneel gezien dat de overheid meer dingen regelt. Om ervoor te zorgen dat dingen goed en eerlijk lopen is er een overheid nodig die dingen regelt. Zij vinden daarom dat de overheid b.v. de economie mag sturen om mensen te beschermen (b.v. mensen die erg laag loon krijgen beschermen door een minimum loon in te stellen).

1. Wat zie je gebeuren in 1933?

2. Leg uit waardoor dit komt.

klik

Klik op de afbeelding om deze te vergroten.

Klik op de afbeelding om die te vergroten.
1. Beschrijf de belangrijke beeldelementen die je ziet.
2. Wat probeerde de maker van de spotprent duidelijk te maken?

Leg een verband uit tussen deze grafieken en de New Deal

Fascisme en Communisme

• Hoe Mussolini opkwam in Italië
• Hoe Italië een totalitaire dictatuur werd
• Hoe de Sovjet-economie werd ontwikkeld
• Hoe de Sovjet-Unie een totalitaire dictatuur werd

Kenmerkend aspect:

Het totalitair karakter van het communistisch politiek systeem

Begrippen

• veteranen
• totalitair (regime)
• fascisme
• indoctrineren
• persoonsverheerlijking
• planeconomie
• kolchozen
• collectivisatie
• welzijn
• stalinisme

Fascisme & Communisme

Italië wilde eerst neutraal blijven tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

Italiaanse nationalisten wilde dat hun land zou aansluiten bij de geallieerden, zodat ze land zouden kunnen veroveren van het Habsburgse rijk (Oostenrijk-Hongarije). 

Veel veteranen waren na de oorlog teleurgesteld over hoe weinig gebied overwonnen was. Er was veel onvrede en chaos in Italië vlak na de oorlog.

Benito Mussolini

Benito Mussolini werd de leider van Fascistisch Italië. Hij was een groot voorbeeld voor Adolf Hitler. Hitler bewonderde de manier waarop Mussolini de macht had gegrepen in zijn land en de dictatoriale manier waarop hij het land bestuurde. Ook bewonderde hij de manier waarop Mussolini de media en nieuwe communicatiemiddelen inzette om het volk aan zijn kant te krijgen. De manier van speechen heeft Hitler zelfs nagedaan in zijn eigen toespraken een paar jaar later.

Fascisme & Communisme

• Radicale socialisten organiseren rellen & stakingen 
• Veel Italianen vreesde een communistische revolutie

• Mussolini presenteerde zichzelf als de sterke man met de oplossing voor de chaos

Kenmerken fascisme:

• antidemocratisch (één leider principe)
• gewelddadig (militarisme & verheerlijking van geweld om je doelen te bereiken)
• extreem nationalistisch
• totalitair

Fasces

De naam Fascisme is afgeleid van de fasces uit de Romeinse tijd. De Fasces was een takkenbundel die om een bijl gebonden is. Het was een symbool voor de macht van de staat. Want alleen de staat heeft het recht en de macht om lijfstraffen uit te delen, b.v. stokslagen of in het ergste geval het afhakken van hoofden.

Mars op Rome

In oktober 1922 organiseerde Mussolini een 'mars op Rome' waarbij tienduizenden fascisten naar de hoofdstad gingen lopen. Eenmaal daar aangekomen dreigde Mussolini met geweld als hij niet de macht zou krijgen.

De koning was bang voor een burgeroorlog en benoemde Mussolini tot premier. Veel politici waren het hiermee eens en dachten dat ze Mussolini wel onder controle zouden kunnen houden.

Dit gebeurde niet, Mussolini gebruikte zijn fascistische knokploegen om tegenstanders de mond te laten snoeren. Hij gebruikte terreur tegen iedereen die het met hem oneens was en verbood alle andere partijen afgezien van zijn partij.

Het land was een totalitaire dictatuur geworden.

Indoctrinatie & persoonsverheerlijking

Op de radio, in kranten en films, op school, op het werk en op massabijeenkomsten kregen mensen voortdurend te horen hoe ze moesten leven en wat ze moesten denken. Het fascisme werd de staatsideologie, waarvan de ideeën systematisch werden opgedrongen. Dit opdringen van een ideologie noem je indoctrinatie.

Een onderdeel van de ideologie was de persoonsverheerlijking van Mussolini. Wie kritiek had of zelfs maar onverschillig bleef over de dictator kon te maken krijgen met de geheime politie. Deze 'vijanden van het volk' werden zonder proces gevangen genomen of zelfs gedeporteerd (het land uit gezet).

Leg uit hoe de begrippen totalitair regime, indoctrinatie en persoonsverheerlijking met elkaar te maken hebben.

Wat is een Fasces? En waarom zou Mussolini juist dit als symbool en naam gekozen hebben voor zijn ideologie?

00:30

Wat is een basisprincipe van het communistisch ideaal?

1. Een eerlijkere verdeling van welvaart
2. Dat iedereen rijk genoeg moet zijn voor luxe goederen zoals sigaren
3. Dat er één leider is die boven alles staat, alle fabrieken moeten van hem zijn zodat hij eerlijk de welvaart kan verdelen
4. Collecitivisatie (eigendom dat in handen is van het collectief oftewel de gemeenschap)

00:41

Wat was een belangrijk gevolg van de Russische Revolutie van 1917?

1. Het communisme werd uitgevonden
2. De VS ging deelnemen aan de Eerste Wereldoorlog
3. Rusland trok zich terug uit de Eerste Wereldoorlog
4. Stalin werd de leider van de nieuw gevormde Sovjet-Unie

00:54

Werkte de basis principes van het communisme goed in de Sovjet-Unie?

Fascisme & Communisme

• 1924 overlijden Lenin              Josef Stalin werd leider van de Sovjet-Unie
• Stalin was nog meedogenlozer dan Lenin

Na de burgeroorlog

• particuliere winkels, restaurants en fabrieken weer toegestaan
• Boeren hoefden niet meer volledige oogst in te leveren maar mochten een deel verkopen

Gevolg was dat de hongersnood verdween en een beetje welvaart ontstond.

Josef Vissarionovich Stalin

Stalin was niet zijn echte achternaam maar een naam die hij aangenomen had. Het betekent de "man van staal" en als je kijkt naar hoe hij de Sovjet-Unie regeerde dan is deze naam toepasselijk.

Hij was namelijk bikkelhard tegen iedereen die hij zag als vijand van de staat (iedereen die het oneens was met hem) en hij zette in op snelle industrialisatie, voornamelijk staalproductie voor de oorlogsindustrie.

Russisch communisme

Belangrijke personen voor het Russische communisme.

Van links naar rechts zijn de volgende personen:

Karl Marx & Friedrich Engels (grondleggers van de ideologie v/h communisme)

Lenin (leider van de communistische revolutie en van 1917 tot 1924 leider van de Sovjet-Unie)

Stalin (leider van de Sovjet-Unie van 1924 tot 1953, voerde de planeconomie in en handhaafde dit dmv. een schrikbewind. Talloze mensen verdwenen in de gulag of werden geëxecuteerd als ze zelfs milde kritiek durfde te uiten, ook bestond er extreme persoonsverheerlijking)

Fascisme & Communisme

Stalin vond de industrialisatie niet snel genoeg gaan en besloot een planeconomie in te voeren. De communistische partij besloot precies wat en hoeveel er geproduceerd moest worden en legde dit vast in vijfjarenplannen.

Overal werden industriecomplexen gebouwd, mijnen geopend, spoorlijnen en kanalen gebouwd. Miljoenen boeren werden arbeider in fabrieken.

Ook collectiviseerde hij de landbouw, kleine boerenbedrijven werden samengevoegd in grote staatsboerderijen die kolchozen heette.

vijfjarenplan

De doelen in de vijfjarenplannen waren altijd extreem ambitieus (pracktisch onhaalbaar) en wanneer de fabrieksleiders te ver onder de doelstellingen kwamen dan werden ze hard gestraft.

Boerenprotest

Meeste boeren waren tegen de collectivisatie. Zij verstopte hun graan en slachtte hun vee om te voorkomen dat het werd meegenomen. Stalin greep hard in, deze boeren werden koelakken genoemd (rijke boeren) en bestempeld als vijand van de staat. Miljoenen boeren werden geliqiudeerd of gedeporteerd naar de gulag om het verzet te breken.

Wat was het doel van Stalin met het invoeren van de planeconomie?

Wat was een kolchoz?

1. Een grote collectieve staatsfabriek
2. Een grote collectieve staatsboerderij
3. Een rijke boer die zich verzette tegen collectivisatie
4. Een arbeider die zich verzette tegen collectivisatie

Fascisme & Communisme

Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire dictatuur. De overheid probeerde het volledige leven en denken van de mensen te beheersen. Dit deden ze door propaganda & indoctrinatie en terreur (gulag, executies en geheime politie).

Het communisme met extreme onderdrukking en persoonsverheerlijking van Stalin wordt het stalinisme genoemd.

persoonsverheerlijking

Stalin werd gepresenteert als de liefdevolle vader van het volk. "Vadertje Stalin" zou zorgen voor het wel welzijn van iedereen. Naast dit soort propaganda posters werden er ook radio, telivisie reclames gemaakt om mensen met dit idee te indoctrineren. En overal werden standbeelden gemaakt van Stalin.

Wat was kenmerkend voor het communisme in de Sovjet-Unie onder Stalin? En hoe werd dit genoemd?

Duitsland van democratie naar dictatuur

• Welke politieke problemen ontstonden in Duitsland
• Welke economische problemen ontstonden
• Hoe Hitler aan de macht kwam
• Hoe Duitsland een totalitaire dictatuur werd

Kenmerkend aspect:

Het racistische en totalitaire karakter van het nationaalsocialisme 

Begrippen

• linkse (politiek)
• rechtse (politiek)
• inflatie
• nationaalsocialisme
• nazi's
• rassenleer
• absolute meerderheid
• geïntimideerd
• regime
• oorlogsindustrie
• totalitair regime

Duitsland van democratie naar dictatuur

• Keizer was aan het einde van de oorlog gevlucht naar Nederland
• Arbeiders gingen staken
• Soldaten gingen muiten

• politiek geweld tussen linkse en rechtse groepen 
• regering kon onvoldoende zorgen voor orde en veiligheid
• anti-democratisch sentiment was sterk aanwezig onder de bevolking
• dolkstootlegende werd verspreid onder de bevolking

dolkstootlegende

De dolkstootlegende was het idee dat Duitsland eigenlijk niet echt verslagen was tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar verraden was door de democratische elite. De mensen die dit geloofden dachten dat Duitsland nog door had kunnen vechten en een kans had om de oorlog te winnen, maar dat de democratische politici achter de rug van het leger om de 'schand vrede' van Versailles hadden ondertekend. 

Dit was niet waar, het Duitse leger was uitgeput en niet opgewassen tegen de nieuwe grote hoeveelheden Amerikaanse troepen die vanaf 1917 werden aangevoerd. Toch voedde deze mythe het wantrouwen van het Duitse volk in de democratische regering.

Waarom zullen veel Duitsers graag hebben geloofd in de 'dolkstootlegende'? Gebruik in je antwoord de begrippen nationalisme en militarisme.

Duitsland van democratie naar dictatuur

Na de Eerste Wereldoorlog ging het economisch slecht met Duitsland.

• hoge herstelbetalingen uit het Verdrag van Versailles
• oorlogsschade en minder arbeiders (gesneuvelde soldaten en burgers)
• inflatie (prijzenstijging/geld werd minder waard)

1924 stabiliseerde de economie door twee redenen.

• grote leningen vanuit Amerika
• Geallieerden verlaagde de herstelbetaling

Hierdoor ontstond vijf jaar van welvaartsgroei.

hyperinflatie

De inflatie was zo hoog dat mensen hun loon meteen probeerde uit te geven omdat ze wisten dat het een paar uur later al veel minder waard zou zijn. Door de hoge inflatie kwamen er grote tekorten en vielen er ook hongerdoden in Duitsland. 

Mensen stookte hun openhaard aan met papiergeld omdat dit goedkoper was dan het geld te gebruiken om haardhout mee te kopen. Of zoals op deze afbeeldingen gebruikte kinderen stapels papiergeld als bouwblokken omdat dit goedkoper was dan het geld te gebruiken om speelgoed mee te kopen.

Duitsland van democratie naar dictatuur

• Adolf Hitler was veteraan uit de Eerste Wereldoorlog en voelde zich verraden door de democraten. Hij geloofde dat Duitsland de oorlog nog had kunnen winnen, maar dat de Joden en democraten achter de rug van het Duitse volk om de Verdrag van Versailles hadden getekend. 
• 1919 Hitler sloot zich aan bij een rechts-nationalistische politieke partij en wordt in korte tijd de leider van de partij (kon publiek goed opzwepen met zijn toespraken en maakte slim gebruik van moderne communicatiemiddelen zoals microfoons en versterkers, hiermee hield hij toespraken voor grote groepen mensen)

Hitler deed Mussolini na, hij presenteerde zichzelf als sterke leider. Hij hield bijeenkomsten voor grote groepen en richtte zich tot de normale Duitser. Veel andere politici richtte hun boodschap vooral op de intellectuele elite. Hitler beloofde het 'schandelijke' Verdrag van Versailles te negeren. De herstelbetalingen moesten stoppen, hij zou de economie herstellen en voor werk en rijkdom zorgen voor de normale Duitsers en hij beloofde het leger weer groot en sterk te maken.

Deze boodschap was erg populair onder de Duitse bevolking die zwaar leed onder de economische crisis. Ook waren veel Duitsers boos over het Verdrag van Versailles en vonden dit erg oneerlijk en ze waren blij dat er een partij was die hier wat tegen wilde gaan doen.

Noem twee redenen waarom Hitler en de NSDAP erg populair werden begin 1930.

Duitsland van democratie naar dictatuur

• partij wordt omgedoopt tot Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) Afgekort Nazisme en aanhangers zijn nazi's.

Nationaalsocialisme (veel overeenkomsten met Fascisme)

• anti-democratisch (één sterke leider, de führer)
• extreem nationalistisch (verheerlijking eigen volk en land en haat tegen anderen)
• Gewelddadig (militaristisch)
• totalitair (de staat beheerst alles)
• racistisch (rassenleer)

rassenleer

De nazi's geloofde in de onjuiste theorie dat er verschillende mensenrassen zijn die in een meedogenloze strijd uitvechten op leven en dood. Zij zagen het Germaanse (Arische ras) als superieur en zij moesten uiteindelijk het enige mensenras worden. Vooral het Joodse ras zagen zij als een bedreiging voor het Arische ras. Maar dit waren niet de enige die zij als zwakte zagen, ook bijvoorbeeld Roma (zigeuners), gehandicapten en homoseksuelen zagen zij als minderwaardig. 

Deze mensen moesten volgens hun worden uitgeroeid zodat het Duitse ras kon overleven.

Wat is het belangrijke verschil tussen het Fascisme en het nationaalsocialisme?

1. Het nazisme was niet totalitair en fascisme wel
2. Het nazisme was niet militaristisch en fascisme wel
3. Het fascisme was voorstander van democratie en nazisme niet
4. Het nazisme geloofde in de rassenleer en fascisme niet.

Duitsland van democratie naar dictatuur

• Door de economische crisis werd de NSDAP erg populair 
• bij verkiezingen van 1932 werd de NSDAP de grootste partij met 37% van de stemmen.
• 30 januari 1933 werd Hitler benoemd tot rijkskanselier (premier)
• Hitler schrijft meteen nieuwe verkiezingen uit en hoopte op een absolute meerderheid (meer dan 50% van de stemmen)
• Rijksdagbrand
• Hitler gebruikt de brand als aanleiding om een machtigingswet aan te laten nemen die Hitler voor vier jaar alle macht geeft.

Brand in Rijksdaggebouw

Het rijksdaggebouw is waar de Duitse politiek zit. Een Nederlandse communist stak de brand aan. Hitler beweerde dat er een noodsituatie heersde en dat een communistische staatsgreep zou worden gepleegd als ze niet snel ingrepen. Daarom wilde hij dat de politiek een machtigingswet aannam die tijdelijk (voor vier jaar) Hitler alle macht zou geven zodat hij de crisis zou kunnen aanpakken zonder te hoeven overleggen. Hij maakte beloftes aan andere partijen en intimideerde tegenstanders van dit voorstel om het goedgekeurd te krijgen.

Zodra hij alle macht had schafte Hitler direct alle andere politieke partijen af en werd Duitsland een totalitaire eenpartijstaat. De democratie werd afgeschaft en de Nazi-dictatuur was begonnen.

Hitler had meer dan 50% van de stemmen behaald.

1. Juist
2. Onjuist

Leg uit hoe Hitler de brand in het rijksdaggebouw gebruikte om zijn dictatuur te vestigen.

Duitsland van democratie naar dictatuur

• burgerrechten werden afgeschaft
• het privé leger van de NSDAP, de SA (sturmabteiling) intimideerde burgers (tegenstanders van de NSDAP) om zogenaamd de 'orde te herstellen' .
• tegenstanders van het regime werden in elkaar geslagen of opgesloten in concentratiekampen.
• Minister van propaganda wordt aangesteld en de bevolking wordt geïndoctrineerd met de nazi-ideologie.
• Hitler herstelt de economie door de oorlogsindustrie te stimuleren.

Joseph Goebbels

Goebbels werd de minister voor propaganda. Hij moest het volk overtuigen van de Nazi-Ideologie. Hij liet posters, films, radioreclames en nog veel meer maken waarin het Duitse volk en Hitler werden verheerlijkt. Ook werd er propaganda gemaakt om de 'vijanden' van het Duitse volk zwart te maken (joden, communisten, democraten, gehandicapten etc. ) De propaganda werd zelfs in de schoolboeken verwerkt, zodat kinderen op zouden groeien als overtuigde nazi's.

Hij zei ooit: "Een leugen die je één keer vertelt blijft een leugen. Een leugen die je duizend maal herhaalt wordt de waarheid."

Anti-semitische propaganda

Voorbeeld van propaganda tegen Joodse mensen. Op de poster staat een karikatuur van een Joods persoon afgebeeld. En een vinger die naar de man wijst met de tekst, 'Hij is schuldig aan de oorlog!'.

Dit was de Romeinse salut, wanneer een keizer of belangrijk generaal geëerd werd dan begroette het volk en de soldaten hem zo. Leg uit waarom Hitler en de nazi's dit hebben overgenomen.

In het begin waren veel Duitsers blij met Hitler, waarom zou dit zo zijn geweest?