TH 1.5 - deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.5

Transport door membranen

Thema 1: inleiding in de biologie

Leerdoelen en planning

Practicum

Uitleg

- Je kunt beschrijven hoe transport via celmembranen plaatsvind

- Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is

- Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen

Verwerking opdrachten

Celmembraan

Sommige stoffen kunnen er makkelijk doorheen:

- Apolair : Vet oplosbare stoffen - hydrofoob

- Zuurstof en koolstofdioxide

Sommige niet:

- Polair: Water oplosbare stoffen - hydrofiel

Concentratie binnen en buiten de cel speelt een rol

Diffusie

Opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

Verdeling van moleculen uiteindelijke gelijk, concentratie overal hetzelfde

- Kan in water en in de lucht

Osmose

Oplossing met scheiding door een permeabel membraan.

Opgeloste stof verspreid door diffusie

Osmose

Scheiding door selectief/semi permeabel membraan:

- Kleine moleculen kunnen er doorheen, grote niet

Water gaat van LAGE concentratie naar HOGE concentratie door diffusie

Resultaat: Gelijke concentratie opgeloste stof aan beide kanten

Osmotische waarde en druk

Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.

Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.

Water stroomt van een lage -> hoge osmotische waarde.

Hypotoon, isotoon en hypertoon

Hypertoon milieu

Hypotoon milieu

Isotoon milieu

Dierlijke cellen

Streven naar isotone omstandigheden.

Turgor

Druk in een plantencel.

Water gaat de cel in of uit door osmose.

Afhankelijk van omstandigheden buiten de cel:

Hypertoon, Isotoon en Hypotoon.

Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand

Practicum

- Aardappel cellen in oplopende zoutconcentraties

- Wat zal er gebeuren in de cellen?

Transport door celmembraan

Passief: Kost geen energie

Difussie - osmose - transporteiwitten - iontransport

Stoffen gaan van hoge concentratie buiten de cel -> lage concentratie binnen de cel

Transport door celmembraan

Actief: Kost wel energie

Transporteiwitten

Stoffen gaan van lage concentratie buiten de cel -> hoge concentratie binnen de cel

Aan de slag!

Wat?  Opdracht 84-86-89-90-91

Hoe?  

- In het boek

- In tweetallen

Vragen?  Steek je hand op

Klaar? Andere opdrachten van 1.5