4.3 Leven in de stad (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Kooplieden, Kerken en Staten

Paragraaf 3: Leven in de stad (deel 2)

In deze les

• Korte terugblik vorige les  5 min.
• Uitleg paragraaf 3 10/15 min.
• Zelfstandig of samen met mij opdrachten maken 15 min.
• Afsluiting 5 min.

Lesdoelen: -Ik kan beschrijven wat mensen aten en dronken.

-Ik kan uitleggen wat de gevolgen van de pest waren.

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Vorige keer...

• Ik kan uitleggen wat een ambachtsman doet.
• Wat is een gilde?

meester

Ik ben goed in dit ambacht. Om dit vak te leren ga je bij mij 'in de leer'. Dan leer ik je dit vak. 

Je gaat niet naar school maar je werkt. Regelmatig moet je een proef maken, tot je examen doet. Ben je geslaagd dan ben je net zo goed als ik in dit ambacht. 

Schilders, dokters, bakkers en slagers hadden allemaal gildes. 

leerling

Ik let goed op en doe goed mijn best. Ik ga toch niet naar school. 

Als ik het goed doe, ben ik over 10 jaar misschien wel geslaagd! 

Hoezee!

Een voorbeeld van een meesterproef.

Om meester te worden moest een poort worden gemetseld.

Zet de zinnen in de juiste volgorde over Joost die ambachtsman wilde worden

1

2

3

4

Op een dag mocht hij zijn meesterproef doen.

Na een jaar of 7 was Joost een ervaren leerling en werd gezel

Het gilde benoemde hem tot meester.

Joost werd leerling bij meester Nicolaas.

Deze keer...

• Ik kan beschrijven wat mensen aten en dronken.
• Ik kan uitleggen wat de gevolgen van de pest waren.

Smerig en smakeloos

• Middeleeuwen: men dronk vooral bier en at vis, brood of pap
• Wijn en vlees was voor de rijke inwoners
• Specerijen werden bekender en maakten het eten lekkerder 
• In de stad was het vaak enorm smerig
• Wel bestonden er badhuizen 

De pest in Europa

• In 1347 komt de pest aan in Europa (Italië)
• Via de handel verspreidt de ziekte zich razendsnel door Europa
• De viezigheid en het ongedierte in de middeleeuwse steden helpen ook mee in het ontstaan van de grote pestepidemie van 1347 tot 1351
• Uiteindelijk sterft 1/3 van de Europese bevolking, ongeveer 20 miljoen mensen
• De pest werd ook wel De Zwarte Dood genoemd

De pest door de ogen van schilder Pieter Brueghel de Oude (1562). Voor veel mensen moet de pest zo zijn ervaren: overal dode mensen en complete steden die zijn verlaten.

Een dodelijke ziekte...

• De pestbacterie bestond al eeuwen in Azië
• De bacterie leeft in het bloed van de zwarte rat
• Vlooien leven van het bloed van de rat en worden besmet met de pest
• De pest zorgt ervoor dat vlooien niets binnenkrijgen, waardoor ze honger houden en op zoek naar nieuw voedsel gaan: het bloed van mensen.
• Een besmette vlo brengt zo de pest over op mensen.

De pestbacterie, Yersinia pestis, 2000x vergroot.

De verspreiding van de pest tussen 1347-1351

1347

midden 1348

begin 1349

eind 1349

1350

1351

kleine uitbraak van de pest

Straf van God!

• De oorzaken van de pest zijn pas in de 19e eeuw bekend geworden
• Voor de mensen in de Middeleeuwen was de ziekte een straf van God
• De mensen dachten dat God hen ging straffen, omdat ze niet goed hadden geleefd.

Flagellanten sloegen zichzelf om zo aan God te laten zien dat zij spijt hadden van hun zonden. De naam Flagellant komt van het Latijnse woord voor zweep: flagellum. Aan het eind van de leren riempjes zitten spijkers.

Video

Clipphanger: De Pest

Er lopen varkens door de stad.
Was dat normaal in middeleeuwse steden?

1. Ja
2. Nee

Wat is een andere benaming voor de Pest.

1. De Rattenziekte
2. De Zwarte Dood
3. De Vlooienziekte
4. De Besmetellijke Dood

Leerdoelen

• Open je document 'Leerdoelen H4'
• Geef antwoord op de volgende leerdoelen:
• Ik kan beschrijven wat mensen aten en dronken.
• Ik kan uitleggen wat de gevolgen van de pest waren.

Aan de slag

• Afmaken: opdrachten paragraaf 3 (samen of alleen)
• Verlengde instructie
• Volgende les: nakijken