§3 Leven in de stad, deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

De tijd van steden en staten. 

K: hoofdstuk 4, paragraaf 3, deel 2
Z: hoofdstuk 4, paragraaf 3 (tm vraag 20)

Vorige keer...

• Ik weet hoe het leven in een middeleeuwse stad eruit zag. 
  
  
• Ik kan uitleggen wat een ambachtsman doet. 

Koggeschip

Dit is een koggeschip. Hiermee vervoerden Hanzesteden hun handelswaar (spullen). Zo'n schip was 30 meter lang (3 x een klaslokaal) en kon wel 200.000 kilogram vervoeren. 

Of het gewicht van 35 Afrikaanse olifanten. 

Werken in een gilde

• Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten
• Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.
• Het gilde controleerde ook de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast.
• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.
  

• Hiervoor moet je eerst meester worden:

1. Je begon al erg jong als leerling;
2. Daarna werd je gezel;
3. En pas als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. Je was dan vaak al ver boven de 30 jaar!

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

meester

Ik ben goed in dit ambacht. Om dit vak te leren ga je bij mij 'in de leer'. Dan leer ik je dit vak. 

Je gaat niet naar school maar je werkt. Regelmatig moet je een proef maken, tot je examen doet. Ben je geslaagd dan ben je net zo goed als ik in dit ambacht. 

Schilders, dokters, bakkers en slagers hadden allemaal gildes. 

leerling

Ik let goed op en doe goed mijn best. Ik ga toch niet naar school. 

Als ik het goed doe, ben ik over 10 jaar misschien wel geslaagd! 

Hoezee!

Een voorbeeld van een meesterproef.

Om meester te worden moest een poort worden gemetseld.

Deze keer...

• Ik kan beschrijven wat mensen aten en dronken.
  
  
• Ik kan uitleggen wat de gevolgen van de pest waren.

Rijk...

• Vlees
• Wijn

... en arm

• Vis
• Brood
• Bier
• Pap

En als je het kon betalen, specerijen!

• Peper
• Kruidnagel
• Kaneel

De stad was vies

Een dodelijke ziekte...

• De pestbacterie bestond al eeuwen in meren in China
• De bacterie leeft in het bloed van de zwarte rat
• Vlooien leven van het bloed van de rat en worden besmet met de pest
• De pest zorgt ervoor dat vlooien niets binnenkrijgen, waardoor ze honger houden en op zoek naar nieuw voedsel gaan: het bloed van mensen.
• Een besmette vlo brengt zo de pest over op mensen.

De pestbacterie, Yersinia pestis, 2000x vergroot.

De pest in Europa

• In 1347 komt de pest aan in Europa: via de Krim naar Italië
• Via de handel verspreidt de ziekte zich razendsnel door Europa
• De viezigheid en het ongedierte in de middeleeuwse steden helpen ook mee in het ontstaan van de grote pestepidemie van 1347 tot 1351
• Uiteindelijk sterft 1/3 van de Europese bevolking, ongeveer 20 miljoen mensen.

De pest door de ogen van schilder Pieter Brueghel de Oude (1562). Voor veel mensen moet de pest zo zijn ervaren: overal dode mensen en complete steden die zijn verlaten.

De verspreiding van de pest tussen 1347-1351

1347

midden 1348

begin 1349

eind 1349

1350

1351

kleine uitbraak van de pest

Straf van God!

• De oorzaken van de pest zijn pas in de 19e eeuw bekend geworden
• Voor de mensen in de Middeleeuwen was de ziekte een straf van God
• De mensen dachten dat God hen ging straffen, omdat ze niet goed en zondig hadden geleefd.

Flagellanten sloegen zichzelf om zo aan God te laten zien dat zij spijt hadden van hun zonden. De naam Flagellant komt van het Latijnse woord voor zweep: flagellum. Aan het eind van de leren riempjes zitten spijkers.

Video

De Zwarte Dood

0

Video

Clipphanger: De Pest

0

Deze keer...

• Ik kan beschrijven wat mensen aten en dronken.
  
  
• Ik kan uitleggen wat de gevolgen van de pest waren.

De tijd van steden en staten. 

K: hoofdstuk 4, paragraaf 3, deel 2
Z: hoofdstuk 4, paragraaf 3 (tm vraag 20)