Hoofdstuk 2: De Val van het West-Romeinse Rijk

Overgang van de KO naar de ME
De Val van het West-Romeinse Rijk
DM 1.2.1.1
HOOFDSTUK 2
1 / 54
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisSecundair onderwijs

In deze les zitten 54 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Overgang van de KO naar de ME
De Val van het West-Romeinse Rijk
DM 1.2.1.1
HOOFDSTUK 2

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Te kennen begrippen
migratie: Het verplaatsen van een groep mensen door allerlei oorzaken naar een nieuwe locatie. 
evolutie: Een verandering vindt plaats in kleine stappen over een lange tijd.
breuk: Een verandering in een korte tijd die tot een duidelijk verschil met de tijd voordien leidt.
continuïteit: Een activiteit of situatie loopt door in de tijd.
verandering: Een activiteit of situatie blijft niet dezelfde.
standplaatsgebondenheid: Dit begrip verwijst naar het standpunt dat de onderzoeker inneemt ten opzichte van de informatie in de bron. 
beeldvorming: Het beeld dat je krijgt op basis van de informatie die je raadpleegt.
perspectief: De wijze waarop je naar een gebeurtenis kijkt.

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tijd

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Germaanse volksverhuizingen (5e eeuw)
Ruimte

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat vooraf ging...
  • vanaf einde 2de eeuw: afname keizerlijke macht
  • onder Diocletianus (ca.284) en Constantijn (ca.310) korte opflakkering macht
  • opnieuw verval => splitsing door Theodosius (395)
  • WRR & ORR
  • ORR = Byzantijnse Rijk -> tot in 15de eeuw! (1453)
  • WRR: verder verval 5de eeuw (versnelling)
  • Oorzaak? 
  • O.m. Germaanse volksverhuizingen (?)

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De Germaanse volksverhuizingen?
Vanaf 4de eeuw: Germanen vestigen zich bij Limes + bondgenoten in leger (foederati) => grenzen bewaken







GEVOLG: Ontstaan Germaanse koninkrijkjes => Germanen nemen over (in onze streken: de Franken)
PUSH
PULL
Hunnen
relatieve vrede en veiligheid in Romeinse Rijk

veranderende klimatologische omstandigheden -> voedseltekorten
Extra: afnemende organisatie in R.R. ->zwakke overheid

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De Germanen nemen over?
  • 476: Odoaker zet laatste W.R. keizer (Romulus Augustulus) af en wordt koning.
  • GEEN SCHERPE BREUK! => geen revolutie MAAR (geleidelijke) evolutie

  • Beeldvorming: Germanen = primitief volk => enige bronnen = Romeinse/Gallo-Romeinse auteurs

  • Historisch denken: standplaatsgebondenheid en beeldvorming
  • Beide zijn van toepassing m.b.t. ons beeld van 'de Germanen'

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Aan de slag!
Bestudeer de opbouw van les 1.2.1.1 in DM:
  • opdrachten 1,2,3,4 & 5 + opdracht 11
  • opdrachten 6,7,8,9 & 10 doen we samen
  • Timing: 20' in groepjes van 2/3

timer
20:00

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat weet jij (nog) over....

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het Romeinse Rijk splitste in...
Het lichte groene werd het .... Rijk
Het donker groene werd het ... Rijk
A
395 Oost-Romeinse West-Romeinse
B
476 Oost-Romeinse West-Romeinse
C
476 West-Romeinse Oost-Romeinse
D
395 West-Romeinse Oost-Romeinse

Slide 11 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Het Oost-Romeinse rijk blijft tot ... bestaan en stond gekend onder de naam....
A
1492 Ottomaanse Rijk
B
1453 Ottomaanse Rijk
C
1453 Byzantijnse Rijk
D
1492 Byzantijnse Rijk

Slide 12 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

De Germanen leefden ten ... van het West-Romeinse Rijk
De rivieren ... en ... vormden de grens
A
Noordoosten Rijn en Donau
B
Noordoosten Samber en Donau
C
Noordwesten Samber en Donau
D
Noordwesten Rijn en Donau

Slide 13 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

De Romeinen namen de Germanen als... of .... op in hun leger
A
Fiederati Bondgenoten
B
Foederati Bondgenoten
C
Fiederati Barbarus
D
Foederati Barbarus

Slide 14 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat werd in de opbouw als oorzaak van de verzwakking van het W.R.R. in de 5de eeuw gegeven?

Slide 15 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Welk begrip (naast volksverhuizingen) gebruiken we om aan te geven dat grote groepen mensen wegtrekken uit hun oorspronkelijk gebied?

Slide 16 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Voedseltekorten
Germanen in WRR
Hunnen
Klimaatsverandering
Uitputting landbouwgronden
Verzwakt WRR

Slide 17 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welk soort bron is dit?
A
primaire, geschreven historische bron
B
secundaire, geschreven historische bron
C
primaire, mondelinge historische bron
D
secundair, geschreven overblijfsel

Slide 18 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoe beschreef Ammianus Marcellinus de Hunnen?
A
vreedzaam
B
wrede nomaden
C
veel aandacht voor hun uiterlijk
D
ze zijn gecastreerd

Slide 19 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waarom moeten we opletten om de beschrijving die Ammianus Marcellinus geeft van de Hunnen zo maar over te nemen?

Slide 20 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Wanneer Ammianus Marcellinus ons een beeld geeft van de Hunnen moeten we ons dus bewust zijn van zijn ...
A
humeur
B
geografische locatie
C
standplaatsgebondenheid
D
multiperspectiviteit

Slide 21 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke uitspraken zijn juist en welke zijn fout? Gebruik Bron 4.
Juist
Fout
De Germanen waren 1 volk
De Germaanse stammen werden door hun angst voor de Hunnen naar het West-Romeinse rijk in het zuidoosten gedreven
De Germaanse stammen werden door hun angst voor de Hunnen naar het West-Romeinse rijk in het noordoosten gedreven
De Germanen bestonden uit verschillende stammen
De Vandalen vestigden zich in Noord-Frankrijk
De Vandalen vestigden zich in Noord-Afrika

Slide 22 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

De Germaanse stam die zich in onze streken vestigden

Slide 23 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk

Slide 24 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

De leider van de Hunnen

Slide 25 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke Germaanse legeraanvoerder zette in 476 de laatste West-Romeinse keizer af?

Slide 26 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Onder druk van hongersnood vertrokken de Vandalen, die vroeger langs de kust van het Lacus Maeotis woonden, op naar de Rijn en vielen zij de Franken aan. Met hen kwamen de Alanen. Zij vervolgden hun opmars tot in Spanje, de meest westelijke provincie van het Romeinse Rijk en vestigden zich daar onder hun koning, Godegisel, nadat Honorius een overeenkomst met hen had gesloten waarbij het de Vandalen toegestaan werd zich in Spanje te vestigen op voorwaarde dat zij het land niet zouden plunderen.
WELKE OORZAAK VOOR DE MIGRATIE VAN DE VANDALEN WORDT HIER BESCHREVEN?

Slide 27 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Onder druk van hongersnood vertrokken de Vandalen, die vroeger langs de kust van het Lacus Maeotis woonden, op naar de Rijn en vielen zij de Franken aan. Met hen kwamen de Alanen. Zij vervolgden hun opmars tot in Spanje, de meest westelijke provincie van het Romeinse Rijk en vestigden zich daar onder hun koning, Godegisel, nadat Honorius een overeenkomst met hen had gesloten waarbij het de Vandalen toegestaan werd zich in Spanje te vestigen op voorwaarde dat zij het land niet zouden plunderen.

LEG UIT WAAROM DE OVEREENKOMST MET DE VANDALEN PAST IN DE POLITIEK VAN DE KEIZERS

Slide 28 - Open vraag

Het West-Romeinse rijk was verzwakt en kon niet anders dan vreemde volkeren binnen te laten.
De Romeinen zagen in deze volkeren bondgenoten om te strijden tegen andere vreemde volkeren
Welke dubbel doel had Tacitus?

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

3 - Het beeld van de Germanen
Onze kennis over Germanen is in grote mate gebaseerd op Romeinse bronnen omdat de Germanen geen geschreven cultuur hadden. Aan de hand van onderstaande bronnen en opdrachten leer je meer over het beeld van de Romeinen over de Germanen. Daarnaast denk je verder na over de motieven die de Romeinse schrijvers hadden om de Germanen op een bepaalde manier voor te stellen
Opdracht 8
  1. Lees de context bij bron 5 - Tacitus over de Germanen
  2. Lees bron 5 - Tacitus over de Germanen
DM

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welk soort bron is bron 5 van Tacitus. Wees zo volledig mogelijk!

Slide 31 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoe werden de Germanen door Tacitus voorgesteld?
(Twee antwoorden)

Slide 32 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

3 - Het beeld van de Germanen
Historisch denken
Opdracht 9
  1. Maak de opdracht in DM
DM

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Veel van onze kennis over de Germanen is gebaseerd op Romeinse bronnen. Hoe komt dit?
A
De Germanen hadden geen geschreven cultuur
B
Alle geschriften van de Germanen zijn verbrand door de Romeinen

Slide 34 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke impact heeft dat op het beeld dat wij ons kunnen vormen van de Germanen?

Slide 35 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke invloed hadden de Germaanse stammen in onze streken op onze taal?
A
Nederlands is een Germaanse taal en door de verovering van de Romeinen kregen onze streken een Germaanse taal
B
Nederlands is een Romaanse taal en door de verovering van de Romeinen kregen onze streken een Germaanse taal
C
Nederlands is een Germaanse taal en door de verovering van de Franken kregen onze streken een Germaanse taal
D
Nederlands is een Romaanse taal en door de verovering van de Franken kregen onze streken een Romaanse taal

Slide 36 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Kan je volgende onderzoeksvraag: 'Wie waren de Germanen en welke rol speelden zij bij de val van het West-Romeinse Rijk?' met de Germania van Tacitus beantwoorden?
A
Ja, volledig
B
Nee, helemaal niet.
C
Het deel van het beeld dat de Romeinen hadden over de Germanen wel. Hun rol bij de val niet.
D
De rol van de Germanen bij de val van het W.R.R. wel. Het beeld dat de Romeinen over Germanen hadden, niet.

Slide 37 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Er ontstonden tal van koninkrijkjes nav de migraties...

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Er ontstonden na de val van het West-Romeinse Rijk tal van .... Zo kwamen de ... in onze streken wonen
A
Germaanse koninkrijkjes Vandalen
B
Byzantijnse koninkrijkjes Vandalen
C
Byzantijnse koninkrijkjes Franken
D
Germaanse koninkrijkjes Franken

Slide 39 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Einde?
  • 476: Germaanse legeraanvoerder Odoakar zet de laatste West-Romeinse keizer af en de macht
  • West-Romeinse Rijk houdt officieel op met bestaan. 
  • Geen scherpe breuk! => evolutie van het West-Romeinse Rijk naar een rijk met een veelheid aan Germaanse koninkrijkjes

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Migratie vroeger en nu 
Migratie is uiteraard niet enkel een fenomeen uit het verleden, ook in de 21ste eeuw vinden er grootschalige migraties plaats.

Slide 41 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Opdracht 6
  1. Bestudeer de grafieken en beantwoord de vragen in jullie DM per 2.
  2. Klassikale correctie
DM

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoeveel mensen waren er op het einde van 2019 op de vlucht naar het buitenland?
A
26,000,000
B
45,700,000
C
79,500,000

Slide 43 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoeveel mensen waren er op het einde van 2019 op de vlucht (ook in hun eigen land)?
A
79 500 000
B
45 700 000
C
600 000 000
D
1 500 000

Slide 44 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De meeste vluchtelingen worden opgevangen in rijke westerse landen zoals België.
A
Juist
B
Fout

Slide 46 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Uit welk landen komen de meeste vluchtelingen?
A
Syrië
B
Pakistan
C
Myanmar
D
Venezuela

Slide 47 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Naar welk land vluchten de meeste vluchtelingen?
A
Venezuela
B
Duitsland
C
België
D
Turkije

Slide 48 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wil je nog wat meer weten?
Of krijg je het graag nog eens uitgelegd?
Kijk naar de volgende video!
(pas op: leerstof die hierin aanwezig is, maar wij -nog- niet behandelden, behoort zeker niet tot de toets!)

Slide 49 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 50 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Studeerbaar maken...
  1. samen 'Het verhaal' doorlopen + samenvatten in notities DM
  2. schema begrijpen + aanvullen
  3. Oefeningen maken
  4. LessonUP als leidraad

Slide 51 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Te kennen voor toets (zie theorie digitale methode)
  1. Schema
  2. 'Het verhaal van de geschiedenis' (Memo)
  3. Begrippen 
  4. Historisch referentiekader

Slide 52 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 53 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 54 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies