3.5 Variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

3.5 Variatie in genotypen

Planning

Korte herhaling met filmpje (4 min)

Uitleg basisstof 5

Quiz vragen

Opdrachten/huiswerk

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Het genotype is precies hetzelfde als bij de ouderplant. 

Het fenotype kan anders zijn: bijvoorbeeld door milieuomstandigheden.

Variatie in genotype door geslachtelijke voortplanting

- Welk gen terecht komt in een geslachtscel is toeval.

- Er zijn veel verschillende combinaties. 

- Daardoor ontstaat bij geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen. 

- En dus verschillen in fenotype

Variatie in genotype

Mutatie

- Plotselinge verandering in het DNA: mutatie  (gemuteerd = veranderd)

- Foutje/ beschadiging celdeling

- Organisme waar je mutatie ziet is een mutant.

- Bv albino (geen pigment) > zie alligator 

Mutagene invloeden

(straling, chemische stoffen)

1. Soms mutatie (verandering) in mate van celdeling.

2. Cel gaat ongeremd delen --> tumor/gezwel.

3. Snelle deling, tumor groeit hard, noemen we kanker.

--> Door het bloed vervoert in hele lichaam > uitzaaiingen

Aantekening

variatie in genotypen: Verschillende genotypen binnen één soort.

mutatie: Plotselinge verandering van het DNA.

mutant: Individu met een gemuteerd allel in het fenotype.

mutagene invloeden: Invloeden uit de omgeving die de kans op een mutatie vergroot, zoals uv-straling en sigarettenrook

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders

Wat kan zorgen voor variatie in genotype?

1. Alleen mutaties
2. Alleen geslachtelijke voortplanting
3. Mutaties en geslachtelijke voortplanting
4. Naar de sportschool gaan of in de zon liggen

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Bij ongeslachtelijke voortplanting is het ... hetzelfde.

1. Fenotype
2. Genotype
3. Allebei
4. Geen

Mutatie lichaamscel

Mutatie geslachtscel

Huiswerk

3.5 Lees in je boek bladzijde 192 t/m 194

Maak opdrachten 1 t/m 6

Evaluatie

In deze les heb ik geleerd hoe variatie in genotypen ontstaat?

Evaluatie

Ik weet wat een mutatie is en hoe kanker ontstaat?