3.4 vaak te weinig water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Boek, pen en CB op tafel

Log in bij LessonUp

Onderwerp deze les:

Par. 3.4: vaak te weinig water

Planning

1. Herhalen begrippen 3.1 t/m 3.3
2. Nakijken maakwerk 3.3
3. Lezen, bespreken en verwerken theorie 3.4 

Zet de juiste onderdelen op de juiste plek in de kringloop van water.

Condensatie

Verdamping

Neerslag

Infiltratie

Noem het begrip bij de volgende definities:
1. water dat niet meer zichtbaar is omdat het in de bodem en in gesteenten getrokken is.
2. waterhoudende laag in de ondergrond.
3. verhoogde afvoer van de rivier.

Zeestromen worden aangedreven door verschillen in temperatuur en zoutgehalte.
Welke andere 'kracht' speelt ook een rol in de aandrijving van zeestromen?

Bekijk de afbeelding

‘De nuttige neerslag is in dit gebied in de zomer positief en in de winter negatief.’

→ Is deze uitspraak juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Duurzaam waterbeheer

Niet duurzaam waterbeheer

Hergebruik water

Gebruik vernieuwbaar water

Gebruik van fossiel water

In de zomer de planten in de nacht besproeien

Meer water gebruiken dan er wordt aangevuld

Door klimaatverandering verandert het neerslagpatroon.
A. Wat verandert er met de neerslag in de winter?
B. Wat verandert er met de neerslag in de zomer?

Huiswerk nakijken met nakijkbladen

Vraag 2 t/m 6 van par. 3.3

Nakijken betekent:

• krul indien goed
• aanvullen/verbeteren indien fout.

Klaar? Lees 3.4 zelfstandig.

Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de begrippen uit paragraaf 3.3.
2. Je kunt uitleggen hoe fysieke en economische watertekorten ontstaan. In deze presentatie wordt het Midden-Oosten en India als voorbeeld gebruikt.
3. Je kunt uitleggen waarom het aanleggen van een stuwdam kan leiden tot een wateroorlog.
4. Je kunt 4 voordelen van een stuwdam benoemen.
5. Je kunt 6 nadelen van een stuwdam benoemen. 
6. Je kunt uitleggen waarom een stuwdam nadelig kan zijn voor boeren en voor de opbouw van een delta.
7. Je kunt voor de landbouw en voor huishoudens voorbeelden geven om water te besparen. Je kunt per voorbeeld aangeven waarom dit water bespaart/ duurzaam is.

Waterschaarste

Het tekort aan voldoende schoon water.

Fysiek watertekort

Het aanbod van water is kleiner dan de vraag naar water. 

Factoren: beperkte neerslag, veel verdamping, droog klimaat

Fysiek watertekort

Gebrek aan infrastructuur (bv. waterleidingen) of geld om waterbronnen goed te gebruiken, hoewel er in deze gebieden wel voldoende fysieke waterbronnen beschikbaar zijn.

Bijna een derde van de wereldbevolking zal volgens het Wereld Water Forum in de komende vijfentwintig jaar te maken krijgen met ernstige watertekorten.

verschil economische / absolute waterschaarste

In een toestand van absolute waterschaarste lukt het niet meer om water op zo’n manier te winnen dat er voor de toekomst nog genoeg overblijft. Er dreigt dan uitputting en roofbouw op de bestaande watervoorraden.

Van economische waterschaarste is sprake als bepaalde groepen mensen geen toegang tot water hebben, omdat ze geen geld of invloed hebben. Simpel gezegd: er is wel water, maar je krijgt het niet.

Opdracht (atlas)

1. Volgens bron 22 heeft het Midden-Oosten een fysiek watertekort/ waterschaarste. Welke atlaskaart op kaartblad 133 bevestigd dit beeld?
2.  Welke landen in het Midden-Oosten hebben nu te maken met waterschaarste?
3. Gebruik kaart 133A en 133C. Waarom heeft een groot deel van het Midden-Oosten te maken met waterschaarste/ fysiek watertekort? Geef vanuit beide kaarten een oorzaak.
4. Waarom is het fysieke tekort in Turkije minder erg volgens kaart 133A?
5. Gebruik kaart 133F. Op welke 4 manieren komt het Midden-Oosten aan zoet water?

Verschil India?

Het oostelijk deel van India heeft een economisch watertekort, het zuiden en noordwestelijk deel van India hebben een fysiek watertekort. 

Hoe komt dit verschil? Gebruik atlaskaart 136C om een verklaring te geven. Tip: debiet betekent hoeveel water een rivier vervoert.

Toekomst Noord-India?

In het noorden ontvangen de rivieren smeltwater van de gletsjers uit het Himalayagebergte. Door klimaaverandering smelten de gletsjers waardoor de noordelijke rivieren in de toekomst minder water gaan vervoeren. En dat met ruim 1,4 miljard inwoners waarvan een groot deel in het noorden woont...

Verklaring

De rivieren in het oosten vervoeren meer water (hoger debiet) dan de rivieren in het zuiden en het noordwestelijk deel van India. In het oosten is er dus voldoende water, alleen ontbreekt hier de infrastructuur.

Bijna een derde van de wereldbevolking zal volgens het Wereld Water Forum in de komende vijfentwintig jaar te maken krijgen met ernstige watertekorten.

verschil economische / absolute waterschaarste

In een toestand van absolute waterschaarste lukt het niet meer om water op zo’n manier te winnen dat er voor de toekomst nog genoeg overblijft. Er dreigt dan uitputting en roofbouw op de bestaande watervoorraden.

Van economische waterschaarste is sprake als bepaalde groepen mensen geen toegang tot water hebben, omdat ze geen geld of invloed hebben. Simpel gezegd: er is wel water, maar je krijgt het niet.

Wateroorlog: gewapend conflict om water tussen bevolkingsgroepen binnen een land of tussen staten

Wateroorlog?

Waarom is Egypte boos dat Ethiopië een stuwdam bouwt?

1. Er valt nauwelijks neerslag. Men is afhankelijk van water uit de Nijl.
   
   
2. Egypte heeft een grote bevolking. Zij wonen vooral aan de Nijl omdat zij afhankelijk zijn van dit water.

Ethiopië heeft nu macht!

 

Zijn de stellingen juist of onjuist?
1. Ethiopië ligt benedenstrooms en heeft daardoor een machtspositie.
2. Door de stuwdam zal Egypte meer water ontvangen.

1. Beiden juist
2. Beiden onjuist
3. 1 = juist, 2 = onjuist
4. 1 = onjuist, 2 = juist

Gebruik de afbeelding.
Geef vanuit de afbeelding een reden waarom Egypte het water uit de Nijl harder nodig heeft dan landen ten zuiden van Egypte.

Waarom levert een grote stuwdam in de Nijl in Ethiopië problemen op in Egypte?

Voordelen stuwdam

1. Minder overstromingen in de benedenloop.
2. Voorraad drinkwater
3. Voorraad irrigatiewater (landbouw)
4. Hydro-elektriciteit opwekken (duurzaam)

Nadelen stuwdam

1. Verlies landbouwgrond.
2. Mensen en dieren verliezen hun leefgebied.
3. Damdoorbraak leidt tot grote overstromingen.
4. ‘zwemroute’ vis verdwenen.
5. Sedimenten zakken in stuwmeer want stroomsnelheid is laag. Hierdoor kan het stuwmeer minder water bevatten.
6. Sedimenten tegengehouden - benedenstrooms geen vruchtbaar slib + delta wordt niet meer opgebouwd.

Door de aanleg van de Drieklovendam is de afvoer van slib door de rivier veranderd.

Bekijk de afbeelding.
(Veranderde afvoer van slib, door de aanleg van de Drieklovendam).
→ Wat is er gebeurd?

1. Door de bouw van de dam is de erosie stroomafwaarts toegenomen.
2. Door de bouw van de dam is de erosie stroomopwaarts afgenomen.
3. Door winning van zand en grond (voor beton) voor de dam is er veel minder slib in de rivier terechtgekomen.
4. Door de bouw van de dam blijft het slib nu in het stuwmeer achter.

De aanleg van de Drieklovendam heeft voordelen en nadelen gehad.

Door deze aanleg is het waterpeil … ? … (stroomafwaarts / stroomopwaarts) van de Drieklovendam flink gestegen.

1. stroomafwaarts
2. stroomopwaarts

Stuwdammen hebben verschillende voordelen.
Noem eerst een voordeel voor het milieu.
Noem daarna een voordeel voor boeren.

Water sparen: 

minder gebruiken

• Druppelirrigatie
• Gewassen verbouwen die beter tegen droogte kunnen.
• Huishoudens en bedrijven: minder gebruiken, meer hergebruiken. Zoals?

Aan de slag! 

Van paragraaf 3.4 wordt gemaakt:

2, 3, 4, en 5A.

Start met 3 - atlasvraag!