erfelijkheid les 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid 

Vandaag: 

- DNA, chromosomen en genen 

- Chromosoomparen 

- Bevruchting 

- Genotype vs fenotype 

DNA:

- Verzameling van erfelijke informatie
- Samengesteld uit DNA van je moeder en je vader

- DNA maakt je uniek! 

DNA 

Cel -> celkern
-> chromosomen
-> DNA 

In elke cel: 
hetzelfde DNA

DNA en misdaad

In elke cel zit hetzelfde DNA 

DNA en misdaad

In elke cel zit hetzelfde DNA 

Waar kun je DNA vinden? 

DNA en genen

- DNA bestaat uit verschillende stukjes genen. 

- Gen = een stukje DNA, met informatie voor 1 specifieke erfelijke eigenschap.

- Bijvoorbeeld: haarkleur, oogkleur, bloedgroep, etc. 

- Veel genen, dus je DNA is erg lang

- Al dit lange DNA moet toch in je celkern passen 

- Hoe gebeurt dit?:

- Veel genen, dus je DNA is erg lang

- Al dit lange DNA moet toch in je celkern passen 

- Hoe gebeurt dit?:

DNA wordt opgerold !

DNA opgerold in chromosomen

Chromosomen:

- 23 chromosoomparen: 46 chromosomen

- Allemaal met erfelijke informatie

 = Karyogram

Genen in chromosomen

- Elk chromosoompaar heeft dezelfde genen

- Deze staan in dezelfde volgorde op het chromosoom

 = Karyogram

 = Karyogram

= Geslachtschromosomen

Chromosoomparen: 

- De eerste 22 chromosoomparen lijken op elkaar en bevatten dezelfde genen

- Het 23ste paar is dat bij de helft van de bevolking niet! 

- 23ste paar = geslachtschromosomen

XX of XY

XX en XY

Vrouw: XX, chromosomen hebben dezelfde afmeting en bevatten dezelfde informatie

Man: XY, 2 verschillende chromosomen 

XY

- 2 verschillende chromosomen

- bevatten niet dezelfde informatie 

- Y: informatie over het mannelijk geslacht 

bijvoorbeeld: productie testosteron 

XY

- 2 verschillende chromosomen

- bevatten niet dezelfde informatie 

- Y: informatie over het mannelijk geslacht 

bijvoorbeeld: productie testosteron 
              --> Man

- De code op het Y chromosoom zorgt ervoor dat iemand een man wordt 

- Dus: DNA --> eigenschap 

genotype --> fenotype

Genotype & Fenotype

Fenotype: Uiterlijk,  van organisme

Genotype: Informatie, erfelijke eigenschappen

Fenotype = uiterlijk

Filmpje (2 minuten)

https://schooltv.nl/video/erfelijkheid-vorming-van-geslachtscellen/ 

- DNA, genotype vs fenotype

- Geslachtschromosomen (XX en XY) vorming !

Wat voor bijzonders gebeurde er met de geslachtschromosomen? 

geslachtschromosomen bij bevruchting

46

23 

46

Syndroom van Down

Erfelijkheid is ingewikkeld!

Nog steeds onderzoek bezig