6.6: De Bataafse Republiek nieuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

H6: Nieuwe ideeën, nieuwe tijden

6.6: De Bataafse Republiek

Leerdoelen:

1. Je kunt uitleggen waarom én hoe de patriotten gaan samenwerken met de Fransen.

2. Je kunt verschillende Nederlandse staatsvormen beschrijven tussen 1795 en 1810.

3. Je kunt de rol van Lodewijk Napoleon in de Nederlandse geschiedenis beschrijven.

De Republiek, hoe zat het? 

In de 17e eeuw was er al een machtsstrijd in de Republiek:

• staatsgezinden willen af van de familie van Oranje;
• oranjegezinden willen juist wel iemand uit de familie van Oranje. 

Na het rampjaar (1672) kreeg stadhouder Willem III alle macht. De prinsen van Oranje waren geen stadhouder, maar koningen! 

Welke positie zou jij innemen als jij eind 18e eeuw leefde? Ben jij een Oranje-gezinde of een Staatsgezinde?

Ik ben een Oranje-gezinde!

Ik ben een Staatsgezinde!

Veel mensen wilden daarom af van het bestuur. Net als in Frankrijk waren er veel wetenschappers, die in koffiehuizen spraken over de politiek. 

Burgers die ingingen tegen de stadhouder van dat moment (Willem V) noem je patriotten. 

De leider van de patriotten was Joan Derk van der Capellen tot den Pol. Hij schreef een bekend pamflet: 'Aan het Volk van Nederland'. 

In 1786 wil Willem V een patriots genootschap verbieden. Gevolg is bijna een burgeroorlog! Willem V trekt zich terug in Nijmegen om te wachten op het leger van Pruisen. Daar was zijn zwager namelijk de baas van. Dit leger zorgde voor het herstel van de macht van Willem V. Veel patriotten vluchtten naar Frankrijk, om daar te helpen met de Franse Revolutie. 

  

Stadhouder Willem V

Joan Derk

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Eind 18e eeuw werden veel pamfletten en spotprenten gemaakt.

In deze tijd worden Oranje-gezinden (ofwel Orangisten) ook wel 'ezels' genoemd, zoals je ook in de spotprent kunt zien.

Welke uitspraak is juist?

1. van der Capellen is de leider van de Staatsgezinden
2. De spotprent op de afbeelding is gemaakt door een Staatsgezinde
3. Staatgezinden willen graag dat het Koningshuis verdwijnt.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Klik op de afbeelding van een spotprent om in te zoomen.

Twee uitspraken:

1. De spotprent is gemaakt door een Oranjegezinde / Staatsgezinde

1. Het varken is stadhouder Willem V / patriottenleider van der Capellen

1. 1. Oranjegezinde, 2. Willem V
2. 1. Oranjegezinde, 2. van der Capellen
3. 1. Staatsgezinde, 2. Willem V
4. 1. Staatsgezinde, 2. van der Capellen

De Bataafse Republiek

Na de Franse Revolutie kwamen in Frankrijk de girondijnen aan de macht. De Nederlandse patriotten haalden hen over om de Republiek te veroveren. 

In 1795 werd De Republiek veroverd. Ons land werd de Bataafse Republiek. Willem V vlucht naar Engeland. 

In de Bataafse Republiek werden Franse dingen als de verklaring van de Rechten van de Mens en de Nationale Vergadering ingevoerd. 

Het Koninkrijk Holland

In 1806 vindt de Franse keizer Napoleon Bonaparte dat ons land moet veranderen van een republiek naar een koninkrijk, waarin zijn broertje Lodewijk Napoleon koning moet worden van het land Koninkrijk Holland (1806-1810). 

Dit broertje is erg geliefd bij het volk. Zo helpt hij bij enkele rampen, zorgt ervoor dat jongemannen niet in het Franse leger hoeven, houdt zich niet aan het Continentaal Stelsel en probeert zelfs de Nederlandse taal te leren. Hij zegt: "Ik ben konijn van Olland!" 

0

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet een print screen van het filmpje.

Wie zie je in de afbeelding?

1. Willem I
2. Napoleon Bonaparte
3. van der Capellen
4. Geen van de genoemde namen is juist

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Wie is de persoon bij de rode pijl?

1. Stadhouder Willem V
2. Lodewijk Napoleon
3. Napoleon Bonaparte
4. van der Capellen

Twee uitspraken:

1. Volgens het filmpje van zojuist is er een overeenkomst / verschil tussen een pamflet en social media (bv Twitter en Instagram).

2. In Frankrijk vond de Franse Revolutie plaats, zo'n revolutie wilden de Staatsgezinden / Oranjegezinden vervolgens ook graag in ons land. 

1. 1. overeenkomst, 2. Staatsgezinden
2. 1. overeenkomst, 2. Oranjegezinden
3. 1. verschil, 2. Staatsgezinden
4. 1. verschil, 2. Oranjegezinden.

Twee uitspraken:

1. Een oorzaak / gevolg van de Bataafse Revolutie is de armoede in ons land door dure oorlogen (bv de Vierde Engels-Nederlandse Zeeoorlog).

2. Een oorzaak / gevolg van de Bataafse Revolutie is dat ons land uiteindelijk een soort provincie van Frankrijk wordt. 

1. 1. oorzaak, 2. oorzaak
2. 1. oorzaak, 2. gevolg
3. 1. gevolg, 2. oorzaak
4. 1. gevolg, 2. gevolg

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Deze spotprent is gemaakt door een ....

1. Staatsgezinde
2. Oranjegezinde

Objectief is een feit, subjectief is een mening.

Twee uitspraken:

1. "van der Capellen is een lafaard, omdat hij zijn naam niet durft te zetten onder het pamflet 'Aan het volk van Nederland". Deze zin is objectief / subjectief. 

2. 2000 jaar geleden komen de Bataven in ons land in opstand tegen de Romeinen. Dit is een overeenkomst / verschil als je kijkt wat de Patriotten doen richting de Oranjegezinden. 

1. 1. Objectief, 2. Overeenkomst
2. 1. Objectief, 2. Verschil
3. 1. Subjectief, 2. Overeenkomst
4. 1. Subjectief, 2. Verschil

Sleep de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde (van vroeger naar later):

Hierna: Patriotten & Prinsgezinden - Het verhaal van Nederland in de klas (+ 11:00)

Stadhouder Willem V vlucht van Den Haag naar Nijmegen.

De broer van prinses Wilhelmina stuurt zijn Pruisisch leger van 26.000 soldaten naar ons land om de Patriotten te verjagen.

De vrouw van stadhouder Willem V, Wilhelmina, wordt in Goejanverwellesluis tegengehouden door de Patriotten

Ons land krijgt een nieuwe naam, namelijk Koninkrijk Holland

Ons land krijgt een nieuwe leider, namelijk keizer Napoleon Bonaparte.

Bij het vak geschiedenis heb je 4 soorten onderzoeksvragen.

1. Beschrijvende vragen: gebruik je als meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden.

2. Verklarende vragen: gebruik je als je wilt uitleggen waardoor dingen gebeurd zijn.

3. Vergelijkende vragen: gebruik je als je overeenkomsten en verschillen van een situatie of verschijnsel wilt weten.

4. Waarderende vragen: gebruik je om te onderzoeken wat jij ergens van vindt.

Hierna: 6 quizvragen

Beschrijvende vraag

Verklarende vraag

Vergelijkende vraag

Waarderende vraag

Naar welk land vlucht stadhouder Willem V als de Patriotten de Bataafse Republiek oprichten?

Waarom vluchtten de Patriotten juist massaal naar Frankrijk en niet naar een ander land als het Pruisisisch leger met 25.000 soldaten hun wegjaagt?

In hoeverre waren de Patriotten ook echt anders gekleed dan de Oranjegezinden?

Ben jij een Staatsgezinde of een Oranjegezinde?

Bekijk hiernaast een printscreen van 2:30.

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

1. De persoon bij de gele pijl is van der Capellen / Willem V

2. De spotprent is gemaakt door een Staatsgezinde / Oranjegezinde.

1. 1. van der Capellen, 2. Staatsgezinde
2. 1. van der Capellen, 2. Oranjegezinde
3. 1. Willem V, 2. Staatsgezinde
4. 1. Willem V, 2. Oranjegezinde

Een oorzaak is een dieperliggende reden waarom iets gebeurt en dat meerdere jaren duurt.

Een aanleiding is een kleinere reden/ incident waarom iets gebeurt en duurt maar heel kort (bv 1 dag).

1. Een oorzaak / aanleiding van de Bataafse Revolutie is de verspreiding van het pamflet 'Aan het volk van Nederland' in de nacht van 25 op 26 september  1781.

2. Een oorzaak / aanleiding van de Bataafse Revolutie is dat stadhouder Willem V steeds meer macht probeert te grijpen en zich steeds meer gaat gedragen als absoluut vorst/ koning. 

1. 1. oorzaak, 1. oorzaak
2. 1. oorzaak, 2. aanleiding
3. 1. aanleiding, 2. oorzaak
4. 1. aanleiding, 2. aanleiding

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet het pamflet 'Aan het volk van Nederland' van van der Capellen uit 1781

Geschreven bronnen zijn bronnen met tekst.

Ongeschreven bronnen zijn afbeeldingen of voorwerpen.

Primaire bronnen zijn bronnen die uit de tijd zelf komen.

Secundaire bronnen komen van iemand uit een andere tijd.

De pamflet is een .....

1. geschreven primaire bron
2. ongeschreven primaire bron
3. geschreven secundaire bron
4. ongeschreven secundaire bron

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet een schoolplaat uit 1946 met de titel 'De aanhouding van Prinses Wilhelmina aan de Goejanverwellesluis'.

Deze schoolplaat is een....

1. geschreven primaire bron
2. ongeschreven primaire bron
3. geschreven secundaire bron
4. ongeschreven secundaire bron

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

De twee witte pijlen in de afbeelding zijn.....

1. de Fransen
2. de Pruisen (Duitsers)
3. de Oranjegezinden
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Wat wordt de nieuwe naam van ons land nadat de
Fransen de patriotten helpen het land over te nemen?

Hierna: een sleepvraag

1. Republiek der zeven verenigde Nederlanden
2. Bataafsche Republiek
3. Koninkrijk der Nederlanden
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Sleep de omschrijvingen naar de juiste kolom:

Hierna: een poll.

de  Patriotten / Staatsgezinden

de Oranjegezinden

Ik ben soldaat in een Vrijkorps.

Ik ben tegen gelijkheid en democratie!

Ik ben Herman Daendels uit Hattem.

Ik ben mijn leven niet zeker en vlucht daarom in 1786 naar het tolerante Frankrijk.

Ik hoop dat de Fraanse Revolutie niet overwaait naar ons land!

Ik heb een grote hekel aan de Verlichting!

Schrijf de woorden naar de juiste plek in de tabel:

Hierna: filmpje Bataafse Revolutie (+ 3 min).

Lodewijk Napoleon

Koninkrijk

Willem V

Republiek

Keizerrijk

Napoleon Bonaparte

Bataafse Republiek

Welk begrip begrijp je nog niet helemaal en moet volgens jou in de volgende les nog een keer terugkomen?

van der Capellen

Pamflet

Stadhouder Willem V

Democratische Revolutie

Bataafse Republiek

het Continentaal Stelsel

Koninkrijk Holland

Lodewijk Napoleon

Napoleon Bonaparte

Leerdoelen:

1. Je kunt uitleggen waarom én hoe de patriotten gaan samenwerken met de Fransen.

2. Je kunt verschillende Nederlandse staatsvormen beschrijven tussen 1795 en 1810.

3. Je kunt de rol van Lodewijk Napoleon in de Nederlandse geschiedenis beschrijven.

Werktijd

STAP 1

STAP 2

Klaar? 

Maak 6.6: De Bataafse Republiek

Hoe?

• Zelfstandig werken
• Vraag? Steek je vinger op!

Nakijken via Tijd voor GS. 

Even wat voor jezelf. 

Maak tijdens de aflevering over de Bataafse Republiek enkele kijkvragen ( + antwoord) in de volgende vorm:

1. Welke rol speelt.....?

2. Wat zou er zijn gebeurd als.......

3. Waarom is er gekozen om in......

4. Waarin verschilt ...............ten opzichte van.........?

5. Hoe heeft het zover kunnen komen dat.....?

+ Wat is momenteel..........?

Aflevering kijken: Patriotten - Het Klokhuis (+ 14:00).

Aan het eind lever je de kijkvragen + antwoorden via Lesson Up in.

hetklokhuis.ntr.nl

Maak tijdens de aflevering over de Bataafse Republiek enkele kijkvragen ( + antwoord) in de volgende vorm:

1. Welke rol speelt.....?

2. Wat zou er zijn gebeurd als.......

3. Waarom is er gekozen om in......

4. Waarin verschilt ...............ten opzichte van.........?

5. Hoe heeft het zover kunnen komen dat.....?

+ Wat is momenteel..........?

Aflevering kijken: Patriotten - Het Klokhuis(+ 14:00)