H03 Balans, winst-en-verliesrekening en liquiditeit

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H03 Balans, winst-en verliesrekening en liquiditeit

Leerdoelen

Je kunt:

- Een balans opstellen

- Verklaren wat verschillende balansposten inhouden

- de volgorde van balansposten aangeven

- Financiële feiten verwerken in de balans

- Een winst en verliesrekening beschrijven

- Het verschil aangeven tussen de scontrovorm en de paginavorm

- Een balans, winst- en verliesrekening en liquiditeitsoverzicht opstellen. 

Een eigen bedrijf

Stel je voor... jullie mogen een eigen ijssalon beginnen. Het ijs gaan jullie zelf maken en verkopen 

• Schrijf op een vel zoveel mogelijk (tastbare dingen) op die jullie nodig hebben om de ijssalon te kunnen beginnen. 
• Schrijf achter de spullen die je zult moeten kopen, hoeveel je verwacht dat je dit gaat kosten.
  
• Tel al deze bedragen op
  
• Schrijf op hoe je aan dit geld denkt te komen?

De balans

• Om te kunnen verkopen heeft elke onderneming bezittingen nodig.
  
• Om deze bezittingen te kunnen aanschaffen heb je geld nodig – dit noemen we vermogen.
  
• Een balans laat zien welke bezittingen het bedrijf heeft en met welk vermogen het bedrijf deze bezittingen heeft gefinancierd.
  
• De balans geeft een overzicht op papier zodat je niet het hele bedrijf door hoeft te lopen om te kijken wat er allemaal staat.
  
• Verplicht gesteld door belastingdienst en gevraagd door financiers

Een eigen bedrijf - de balans

Neem deze T-vorm groot over op jouw blad

De balans

De balans geeft een overzicht van alle bezittingen van een bedrijf én met welk vermogen dit is gefinancierd. 

Debet

Bezittingen

of

Activa

Credit

Vermogen

of

Passiva

Een eigen bedrijf - de balans

Waarom moet de balans altijd in balans zijn? 

Een eigen bedrijf - de balans

• Schrijf de 6 categorieën over op je balans
• Pak nu je lijst met spullen die je nodig hebt er weer bij en neem deze op in één van de 3 categorieën aan de debetzijde van de balans
• Doe het zelfde met het geld wat je zelf inbrengt en het geld wat je moet lenen en zet dit in de juiste categorie aan de creditzijde. 

Voorbeeld van een bedrijfsbalans

Er bestaat geen standaard balans want elke onderneming heeft andere bezittingen nodig. Een snackbar heeft bijvoorbeeld geen bedrijfsauto nodig, maar een koeriersbedrijf wel.

crediteuren = het bedrag wat de onderneming nog te betalen heeft aan haar leveranciers (gekocht op rekening) 

Inventaris = de waarde van alle kleinere kapitaalgoederen bij elkaar die langer dan één jaar of één productieproces meegaan. Voorbeelden: een kassa, laptop, toonbank, kast, bureau etc.

De balans 

Debet = bezit

Credit = hoe is het bezit gefinancierd? 

Vermogen zit vast in stenen

Vermogen kan direct gebruikt worden

Vermogen hoeft nooit terugbetaald te worden 

Vermogen = schuld moet snel terugbetaald te worden (aflossing)

Kost geld: rente

= gestort door eigenaar +/- winst en verlies 

Als je een gebouw huurt, komt deze dan op de balans te staan?

Debet = bezit

Credit = hoe is het bezit gefinancierd? 

Vermogen zit vast in stenen

Vermogen kan direct gebruikt worden

Vermogen hoeft nooit terugbetaald te worden 

Vermogen = schuld moet snel terugbetaald te worden (aflossing)

Kost geld: rente

= gestort door eigenaar +/- winst en verlies 

Als je een gebouw huurt, komt deze dan op de balans te staan? Nee, het is niet jouw bezit

Debet = bezit

Credit = hoe is het bezit gefinancierd? 

Vermogen zit vast in stenen

Vermogen kan direct gebruikt worden

Vermogen hoeft nooit terugbetaald te worden 

Vermogen = schuld moet snel terugbetaald te worden (aflossing)

Kost geld: rente

= gestort door eigenaar +/- winst en verlies 

Balansposten

• Inventaris - één post waar alle kleinere vaste activa onder vallen 
  Voorbeeld bij een winkel; de kassa, toonbank, kledingrek, hangertjes
• Debiteuren - het bedrag wat door klanten nog aan de onderneming betaald moet worden. (vordering = bezit) 
  Herkennen: "verkocht op rekening" of "wordt na 14 dagen betaald..."
• Crediteuren - het bedrag wat door de onderneming betaald moet worden aan leveranciers (= schuld) 
  Herkennen: "gekocht op rekening" of "Moet na 14 dagen betaald worden.."

Opgave 3.1 - gezamenlijk

Teken balans op het bord, kris kras door de klas punten indelen in juiste categorie en overnemen in de balans 

Opgave 3.2 maken 

Antwoorden opgave 3.2

Liquide middelen

Eigen vermogen

Kort vreemd vermogen

Lang vreemd vermogen

Vaste activa

Vlottende activa

Liquide middelen

Vaste activa

Vlottende activa

Eigen vermogen

Kort vreemd vermogen

Lang vreemd vermogen

Gebouw

Bedrijfsterrein

Rabobank rekening

Kas

Debiteuren

Aandelen

Lening (5 jaar)

Hypothecaire lening

Crediteuren

Lening (<1 jaar)

Onder welke categorie valt een bedrijfsauto?

1. Liquide middelen
2. Eigen vermogen
3. Vlottende activa
4. Vaste activa

Wat is de beste omschrijving van vlottende activa?

1. Activa die langer dan één periode of jaar meegaan
2. Activa die minder dan één periode of jaar meegaan
3. Activa die precies één periode of jaar meegaan
4. Activa die één periode meegaat

Balansmutaties

Veranderingen van balansposten

Balansmutaties

• Bij iedere wijzing een nieuwe balans compleet opstellen is te veel werk.
• Wijzigingen verwerken we daarom per financieel feit in de vorm van balansmutaties. 
• Bijvoorbeeld eens per maand stellen we een complete balans op met behulp van de balansmutaties die sinds de laatste balansdatum hebben plaatsgevonden. 

Voorbeeld 

Saldo debet- en creditzijde altijd in balans

noteer altijd een + of - teken

De balans moet in balans blijven

Een verandering van een balanspost heeft gevolgen

• Een balanspost aan de debet kant daalt en de balanspost aan de credit kant daalt met zelfde bedrag (balans nog steeds in evenwicht).
• Een balanspost aan de credit kant stijgt en de balanspost aan de debet kant stijgt met zelfde bedrag (balans nog steeds in evenwicht).
• OF de verandering vind binnen de debet of credit zijde plaats met een zelfde bedrag.

Voorbeeld

Een bedrijf koopt voorraad voor €1.000,- en betaalt cash.

Verandering activa €0 en verandering passiva €0

 

 

 

Voorbeeld

Een bedrijf koopt voorraad voor €1.000,- en betaalt op een later moment. (Ze koopt op rekening)

Verandering activa €1.000,- en verandering passiva €1.000,-

 

 

 

Voorbeeld

Een bedrijf koopt voorraad voor €1.000,-. Ze betaalt cash  €250,- en koopt de rest op rekening. 

 

Verandering activa +€750 en verandering passiva +€750

 

 

Welke balansmutaties vinden er plaats?
Als:
De onderneming verkoopt goederen op rekening voor €14.200. De inkoopwaarde is €9.400.

1. Debiteuren +€14.200 Voorraad -€9.400 Eigenvermogen+€4.800
2. Debiteuren -€14.200 Voorraad -€9.400 Eigenvermogen+€4.800
3. Debiteuren +€14.200 Voorraad -€14.200
4. Debiteuren +14.200 Voorraad -€9.400 Eigenvermogen-€4.800

Hoe ziet dit eruit?

Verschil tussen verkoop en inkoop = brutowinst

Dit komt terecht in het eigen vermogen.

Welke balansmutaties vinden er plaats?
Betaling per bank aan crediteuren €14.000.

1. Kas -€14.000 Crediteuren +€14.000
2. Kas -€14.000 Crediteuren -€14.000
3. Bank -€14.000 Crediteuren -€14.000
4. Bank -€14.000 Crediteuren +€14.000

Hoe ziet dit eruit?

Betaling dus bank daalt.

Crediteuren (schuld) daalt, want er wordt afgelost.

Welke balansmutaties vinden er plaats?
Per kas gekocht goederen €1.400.

1. Voorraad -€1.400 Kas -€1.400
2. Voorraad +€1.400 Kas -€1.400
3. Voorraad -€1.400 Crediteuren -€1.400
4. Voorraad -€1.400 Crediteuren +€1.400

Hoe ziet dit eruit?

Betaling via kas, dus kas daalt.

Er wordt voorraad gekocht, dus voorraad stijgt. 

Welke balansmutaties vinden er plaats?
Betaald per kas diverse kosten €2.200.

1. Kas -€2.200 Eigen vermogen -€2.200
2. Kas -€2.200 Kosten +€2.200
3. Kas -€2.200 Vreemd vermogen +€2.200
4. Kas +€2.200 Kosten -€2.200

Hoe ziet dit eruit?

Kosten betaald per bank, dus kas daalt.

Opbrengsten en kosten komen in het eigen vermogen terecht. Bij kosten, daalt het eigen vermogen.

Opgave 3.3 - gezamenlijk 

Eigen vermogen 

• Neemt toe door opbrengsten
• Daalt door kosten 

Opgave 3.4 maken 

Klaar? Ga verder met  opgave 3.5

Antwoorden opgave 3.4 a

Antwoorden opgave 3.4 b + c

Winst- en verliesrekening

• Overzicht van kosten en opbrengsten
  
• Het resultaat van een Winst- en verlies rekening is gelijk aan de verandering van het eigen vermogen
• Bij een positief resultaat (winst) stijgt en het eigen vermogen
• Bij een negatief resultaat (verlies) daalt het eigen vermogen

scontrovorm

Deze T- vorm noem je ook wel scontrovorm

Links komen de kosten en rechts de opbrengsten. Deze is altijd in evenwicht. Bij de kosten komt de winst en bij de opbrengsten verlie

             Kosten                                                        Opbrengsten

            Inkoopwaarde.             € 100                Omzet        € 250

             loonkosten.                    €   50

             winst                                  € 100                verlies

             Totaal                                 € 250.             Totaal.        € 250

Paginavorm

Bij de pagina vorm komen eerst de opbrengsten en daar onder de kosten:

Opbrengsten:                           

- Omzet                                                                      € 250,-

Kosten:

- Inkoopwaarde                                                      € 100,-                                             -       

brutowinst:                                                   € 150,-

- Loonkosten.                                                          €  50,-                                                -                                                                                              

Resultaat netto winst/verlies                  € 100,-

Opgave 2.7 - gezamenlijk

Aan de slag!

Maken opgave 2.8 maar dan aangepast..

Maak van de financiële feiten mutatiebalansen en een winst en verlies rekening. 

Liquiditeitsoverzicht

• Overzicht van uitgave en inkomsten
  
• Het resultaat van een liquiditeitsoverzicht is gelijk aan de verandering van de liquide middelen (bank en kas samen)
• Bij een positief resultaat (meer inkomsten dan uitgave) stijgen de liquide middelen 
• Bij een negatief resultaat (meer uitgave dan inkomsten) dalen de liquide middelen

Opgave 3.8 maken

Klaar?  Maak dan opgave 3.10