De leraar @ 21E

• De leraar @ 21E
• Hoger onderwijs

De leraar @ 21E: Principes

Britney Temmerman

BOSO 1B2

Principe 6: stimuleer de ontwikkeling van vertrouwen in eigen studiesucces

Principe 6 & ICT

Zelfvertrouwen en goede verwachtingen stimuleren en indien mogelijk verder ontwikkelen: 

• Leeromgeving en elektronische leeromgeving optimaal ingericht

Wijze waarop oefeningen, toetsen en feedback worden aangeboden:

• Grote invloed op de ontwikkeling van zelfvertrouwen

Om het zelfvertrouwen en goede verwachtingen bij de leerlingen te stimuleren en indien mogelijk verder te ontwikkelen dient de leeromgeving en dus ook de elektronische leeromgeving, optimaal te zijn ingericht. De wijze waarop oefeningen, toetsen en feedback worden aangeboden, is van grote invloed op de ontwikkeling van zelfvertrouwen.

Beginsituatie inschatten d.m.v. een (online) instaptoets

• Regelmatig leerstof oefenen -> leerdoelen 
• Aansluiten bij niveau
• Bepaald bij (online) instaptoets

Door regelmatig te oefenen met de leerstof maken leerlingen zich de leerdoelen eigen. Belangrijk is daarbij wel dat de oefeningen aansluiten bij het niveau van de leerling. Dit niveau kan bij de start van een vak of opleiding bepaald worden met behulp van een (online) instaptoets.

Remediëring

• Te laag instapniveau
• ICT gerelateerd lesmateriaal
• Op eigen houtje

Voor leerlingen met een te laag instapniveau kan remediërend ICT gerelateerd lesmateriaal worden ingezet welke de leerlingen op eigen houtje doornemen.

Geleidelijke opbouw en motivatie vasthouden

• Zelfvertrouwen stimuleren: moeilijkheidsgraad oefeningen oplopen
• Voldoende uitdaging 
• Motivatie vasthouden

Een andere manier om zelfvertrouwen te stimuleren is om de moeilijkheidsgraad van oefeningen geleidelijk aan te laten oplopen, waarbij elke oefening wel steeds voldoende uitdaging moet bieden om de motivatie vast te houden.

Studieaanwijzingen

Oefeningen en toetsen voorzien van studieaanwijzingen:

• Aangeven wat te kennen 
• Welke wijze aanpakken
• Voor de toets leren
• Kwaliteitscriteria voldoen

= Zelfvertrouwen gestimuleerd

Door oefeningen en toetsen te voorzien van studieaanwijzingen waarin wordt aangegeven wat leerlingen precies moeten leren, op welke wijze zij het beste de oefening kunnen aanpakken of voor de toets kunnen leren, en aan welke kwaliteitscriteria moet worden voldaan, wordt het zelfvertrouwen verder gestimuleerd.

Verder moet rekening worden gehouden met een realistische werkdruk van de leerlingen

Optimaliseren leerproces d.m.v. feedback

• Bij oefeningen en af toetsen van doelstellingen -> leerproces optimaliseren
• Feedback = sleutelwoord

ICT belangrijk instrument:

• Digitaal portfolio -> feedback proces en opgeladen product

• Feedback: inzicht studievoortgang, leerproces bijsturen en onjuistheden corrigeren

Tot slot moet bij oefeningen en het aftoetsen van de doelstellingen voldoende aandacht besteed worden aan het optimaliseren van het leerproces. Hierbij is feedback het sleutelwoord. Opnieuw kan ICT een interessant instrument zijn hierbij. Denk bijvoorbeeld aan een digitaal portfolio van de leerling waar de leerkracht feedback bij het proces en het opgeladen product geeft. Dit is een doelgerichte en stimulerende actie. Feedback geeft de leerlingen immers inzicht in de studievoortgang, kan het leerproces van de leerlingen bijsturen en onjuistheden corrigeren.

Optimaliseren leerproces d.m.v. feedback

Goede feedback = geven van informatie over de leerling aan de leerling

• Op goede weg
• Welke onderdelen zijn begrepen en welke niet
• Welke wijze eigen leerproces bijsturen 

• Andere leerlingen inzetten voor feedback
• ICT: nieuwe manieren mogelijk -> automatisch door de digitale technologie gegenereerde feedback

Goede feedback bestaat uit het geven van informatie over de leerling aan de leerling. Is de leerling op de goede weg, welke onderdelen begrijpt de leerling wel en welke onderdelen nog niet, op welke wijze kan de leerling zijn eigen leerproces bijsturen. Je kan tevens andere leerlingen inzetten om feedback te geven. Door ICT zijn nieuwe manieren van feedback mogelijk, bijvoorbeeld automatisch door de digitale technologie gegenereerde feedback.

Principe 7: wees benaderbaar en zichtbaar voor leerlingen

De motivatie en het leerproces van de leerlingen wordt bevordert door het reduceren van de fysieke en psychologische afstand tussen de leerkracht en de leerling. 

Naarmate de leerkracht meer toegankelijk en zichtbaar is wordt de afstand verkleind.

Toegankelijk = leerkracht is bereikbaar en staat open voor vragen, discussie en suggesties.

Zichtbaar = de leerlingen zien dat de leerkracht aanwezig is.

Principe 7 & ICT

• Opkomst ICT in het onderwijs -> verandering communicatie
• Het aanvullen van face to face onderwijs en met ICT -> verhoogd mogelijkheden (e-mail, discussie-platform, chat)
• Betekent niet dat leerkracht toegankelijker is: krijgt waarde wanneer communicatiemiddelen op adequate wijze en met regelmaat gebruikt worden

• Zichtbaarheid = belang in digitale leeromgeving
• Lange tijd 'niets gebeurt': gevoel van niet betrokkenheid bij leerproces -> zelf passieve houding ten aanzien van leerproces

De opkomst van ICT in het onderwijs bracht ook een verandering in de communicatie met de leerkracht teweeg. Het aanvullen van face to face onderwijs met de ICT verhoogt het aantal mogelijkheden om te communiceren met een leerkracht. Leerlingen kunnen een leerkracht nu immers ook via e-mail, discussie-platform en chat bereiken.

Toch hoeft ook dit niet automatisch te betekenen dat een leerkracht toegankelijker is. Deze communicatiemiddelen krijgen pas hun waarde wanneer een leerkracht deze middelen op adequate wijze en met enige regelmaat gebruikt.

Zichtbaarheid is met name van belang in een digitale leeromgeving. Wanneer leerlingen zien dat er al een tijd lang ‘niets gebeurt’ (er worden geen mededelingen gedaan, geen nieuwe documenten toegevoegd), lijkt het voor leerlingen alsof de leerkracht nooit aanwezig is in de digitale leeromgeving.

Leerlingen kunnen hierdoor het gevoel krijgen dat de leerkracht niet betrokken is bij hun leerproces, met als gevolg dat zij meer geneigd zijn zelf (ook) een passieve houding aan te nemen ten aanzien van hun eigen leerproces.

Aandachtspunten bij de voorbereiding

• Verwelkomen in digitale leeromgeving
• Goede afspraken maken:
• 1) Aangeven hoe vaak je aanwezig bent
• 2) Aangeven op welke manier bereikbaar

Aandachtspunt bij de uitvoering

Te 'zien' zijn in de digitale leeromgeving:

• Mededeling, plaatsen van nieuw document of discussiebijdrage 
• Afhankelijk hoe jij digitale leeromgeving inzet