Examenbundel theorie 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Theorie 3 blz.46

Verbanden tussen zinnen en alinea's

ook

1. tegenstellend
2. opsommend
3. toelichtend
4. concluderen

om te...

1. concluderend
2. redengevend
3. vergelijkend
4. doel-middel

eens

1. voorwaardelijk
2. toelichtend
3. chronologisch
4. opsommend

doordat

1. redengevend
2. oorzakelijk
3. voorwaardelijk
4. toegevend

Tekstverbanden

• Zinnen en alinea's bestaan niet los van elkaar,
  maar staan met elkaar in verband.
•  Verbindingswoorden of Signaalwoorden geven je een teken welk verband er is.
  
• Voorbeelden van een verband: oorzaak, gevolg,
  opsomming, overeenkomst, tegenstelling, voorbeeld enz...

Tekstverbanden vinden

Zoek altijd naar verbindingswoorden in een tekst. Door het verband tussen alinea's en zinnen te herkennen is de tekst begrijpelijker, en kun je het makkelijker samenvatten.

Leer de verbindingswoorden en de bijbehorende tekstverbanden en check in de tekst of je het verband herkent.

Opdracht

Oefening 3.1 maken blz. 49

Antwoorden

1. kan gezien worden als, ...zoals.., zou hier kunnen worden vertaald als= vergelijkend verband

2. om... te  = doel: grondwater moet drinkwater worden

middel= reiniging in een zuiveringsinstallatie

doel-middel verband

3. oorzaak= de weg naar het witte circuit

gevolg= een positief effect

oorzakelijk verband

4. als.... dan..... voorwaardelijk verband

doel: tekst snel begrijpen

middel: de rode draad , de tekstlijn

want = redengevend verband

5. bovendien = opsommend verband

immers= redengevend verband

volgende, daarna daarna = opsommend verband

dus= samenvattend verband

6. dan= vergelijkend verband

ook= opsommend verband

opsommend tekstverband

concluderend tekstverband

tegenstellend tekstverband

redengevend tekstverband

uitleggend/voorbeeldgevend tekstverband

oorzaak-gevolg tekstverband

samenvattend tekstverband

dus

en

toch

zodat

zoals

maar

kortom

daarom

vervolgens

immers

daarentegen

niet alleen...maar ook

dan ook

alles bij elkaar

dat wil zeggen

want

Sleep de signaalwoorden naar de bijpassende tekstverbanden. 

opsomming

voorbeeld

tegenstelling

conclusie

onder andere

bovendien

kortom

daarom 

zo

dus

toch

ten eerste

echter 

Opsommend tekstverband

Tijdsvolgorde

Tegenstellend tekstverband

Concluderend tekstverband

Samenvattend tekstverband

Oorzaak/gevolg

Wat zijn tekststructuren?

1. Logische opeenvolgingen van functies
2. Inleiding, middenstuk, slot
3. Standpunt, argument
4. Anekdote, uitleg, samenvatting

Functiewoorden

 Functiewoorden

Veelvoorkomend

Dit is echt leerwerk!

Vandaag begint voor de meeste universiteiten het academisch jaar. Met plechtig ritueel openen de universiteiten het collegejaar. Op het programma staan tradities, lezingen, muzikale intermezzo’s en het uitreiken van prijzen.

Echter, sommigen zijn niet in de wieg gelegd om altijd maar door te studeren. Zij kunnen niet meedoen aan de studentenverenigingscultuur. Laatst zat ik in de trein met een medewerker van de NS. Hij was storingsmonteur en vertelde over de opleiding die hij had gedaan. Bij het opleidingsinstituut van de NS had hij geleerd hoe onderdelen van treinen vervangen moesten worden. Een mbo niveau twee opleiding.

Dit wordt in onze samenleving helaas te weinig onderkend. Als je niet zo ‘slim’ bent, moet je naar het (v)mbo of praktijkonderwijs. Zogenaamd ‘minderwaardige’ onderwijsvormen. Na die scholen word je immers ‘lager’ of ‘middelbaar’ opgeleid, en daarmee minder goed dan ‘hoger’ opgeleiden. Te vaak leeft onder de leerlingen en hun ouders het idee dat zij nooit succesvol zullen worden. Daarom streven ouders naar een havo- of vwo-opleiding voor hun kind, want dat is wél goed voor zijn of haar toekomst. Dit terwijl 71 procent van de beroepsbevolking lager of middelbaar opgeleid is. Is het niet verschrikkelijk dat we zo’n grote groep op deze manier wegzetten?

anekdote

conclusie

aanleiding

probleemstelling

voorbeeld

verklaring

argument

definitie

oplossing

weerlegging

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

stelling

argument

weerlegging

samenvatting

conclusie

aanleiding

definitie

voorbeeld

constatering

uitwerking

reden om nu een tekst te schrijven over het onderwerp

omschrijving van wat er met een bepaald verschijnsel wordt bedoeld

beschrijving van één concreet geval

er wordt een verschijnsel/ontwikkeling vastgesteld

er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp

Iemand doet een bewering over het onderwerp (niet feitelijk)

reden waarom iemand iets vindt

argument van ander wordt ontkracht

beknopte navertelling

slotgedachte obv voorgaande

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

stelling

argument

aanbeveling

samenvatting

conclusie

aanleiding

definitie

voorbeeld

constatering

uitwerking

reden om nu een tekst te schrijven over het onderwerp

omschrijving van wat er met een bepaald verschijnsel wordt bedoeld

beschrijving van één concreet geval

er wordt een verschijnsel/ontwikkeling vastgesteld

er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp

Iemand doet een bewering over het onderwerp (niet feitelijk)

reden waarom iemand iets vindt

goedbedoelde raad

beknopte navertelling

slotgedachte obv voorgaande

WAAR

NIET WAAR

Als een tekst een duidelijke, vaste tekststructuur heeft, 

zijn verbinding- of signaal-woorden overbodig.

Een achtergrondartikel

 leent zich minder goed voor een verklaringsstructuur 

dan een nieuwsbericht.

Een opiniestuk leent zich beter voor een argumentatiestructuur 

dan een nieuwbericht.

Een nieuwbericht heeft vaak een aspectenstructuur.

In een nieuwsbericht 

valt de schrijver vaak 

met de deur in huis:

het belangrijkste nieuws.

In een tekst met een probleem-maatregelstructuur

 wordt nooit de oorzaak van het probleem besproken.

0

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

onderwerp

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Sleep de juiste kern naar de juiste tekststructuur

verleden-heden-toekomststructuur

probleem-oplossings-structuur

verklaringsstructuur

argumentatiestructuur

situatie vroeger

situatie nu

kenmerken/voorbeelden

redenen/

oorzaken

argumenten voor en tegen

weerleggingen

verdere beschrijving van het probleem/oorzaken/

gevolgen/ oplossingen