3W6 Het spijsverteringsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

6

Het spijsverteringsstelsel

Na deze les...

1 Noem je de oorzaken, symptomen en behandeling van in de les voorkomende darmaandoeningen

5.5 Malabsorptie

Bij malabsorptie kan de dunne darm niet voldoende voedingsstoffen opnemen uit het voedsel.

Gevolg is...

• een tekort aan voedingsstoffen
• het slijmvlies verandert

Teams opdracht instructies:

• maak groepjes van 4 (blauw, paars) of 3 (grijs)
• verdeel de onderwerpen onder elkaar
• elke student leest zijn onderwerp uit het boek
• stel je voor: je hebt klachten van deze aandoening en gaat ermee naar de arts. Daar aangekomen vind je in de wachtkamer een folder over deze aandoening en geïnteresseerd ga je lezen
• maak met behulp van je boek en zo nodig internet zo'n folder met daarin:
• 1 hoe heet het en wat is het?
• 2 hoe kom ik eraan?
• 3 welke klachten geeft het?
• 4 hoe kan de arts het vaststellen?
• 5 hoe kom ik er vanaf?

Een folder is drukwerk dat bestaat uit één blad dat een of meer malen is gevouwen, vaak tot een boekje. Het bevat korte teksten met veel plaatjes erbij. Folders dienen vaak voor reclame of neutrale informatie, voor een algemeen publiek Het meest gebruikte papierformaat voor een folder is A4.

5.5 Malabsorptie

Oorzaken van malabsorptie kunnen zijn...

• voedingsallergie (overgevoelig reageren bepaalde stoffen, zoals bij coeliakie)
• voedingsintolerantie (een voedingsstof wordt niet afgebroken, zoals bij lactose-intolerantie)

Teams opdracht instructies:

• maak groepjes van 4 (blauw, paars) of 3 (grijs)
• verdeel de onderwerpen onder elkaar
• elke student leest zijn onderwerp uit het boek
• stel je voor: je hebt klachten van deze aandoening en gaat ermee naar de arts. Daar aangekomen vind je in de wachtkamer een folder over deze aandoening en geïnteresseerd ga je lezen
• maak met behulp van je boek en zo nodig internet zo'n folder met daarin:
• 1 hoe heet het en wat is het?
• 2 hoe kom ik eraan?
• 3 welke klachten geeft het?
• 4 hoe kan de arts het vaststellen?
• 5 hoe kom ik er vanaf?

Een folder is drukwerk dat bestaat uit één blad dat een of meer malen is gevouwen, vaak tot een boekje. Het bevat korte teksten met veel plaatjes erbij. Folders dienen vaak voor reclame of neutrale informatie, voor een algemeen publiek Het meest gebruikte papierformaat voor een folder is A4.

5.5 Malabsorptie
coeliakie

Coeliakie (of glutenallergie) is een allergische reactie op de aanwezigheid van gluten in de dunne darm.

• hierdoor worden antistoffen tegen gluten gemaakt

5.5 Malabsorptie
coeliakie

Coeliakie (of glutenallergie) is een allergische reactie op de aanwezigheid van gluten in de dunne darm.

• hierdoor raakt het gebied ontstoken en neemt het aantal gezonde darmvlokken sterk af

5.5 Malabsorptie
coeliakie

Symptomen van coeliakie zijn...

• diarree
• buikpijn, opgezette buik
• geen trek en/of afvallen
• moe, uitgeput zijn

Behandeling is het volgen van een glutenvrij dieet.

5.5 Malabsorptie
lactose-intolerantie

Bij lactose-intolerantie wordt het melksuiker (lactose) niet verteerd, omdat een enzym ontbreekt.

• hierdoor komt lactose in de dikke darm terecht
• darmbacteriën gaan lactose gebruiken > klachten

5.5 Malabsorptie
lactose-intolerantie

Symptomen van lactose-intolerantie  zijn...

• buikpijn, opgezette buik
• winderigheid
• diarree

Behandeling is het volgen van een lactosevrij dieet.

5.6 Chronische darmontstekingen

Symptomen van lactose-intolerantie  zijn...

• buikpijn, opgezette buik
• winderigheid
• diarree

Behandeling is het volgen van een lactosevrij dieet.

5.6 Chronische darmaandoeningen

Chronische darmaandoeningen zijn ziektebeelden, waarbij de darm langdurig ontstoken is.

IBD staat voor inflammatory bowel diseases

Bij de IBD horen...

• ziekte van Crohn
• colitis ulcerosa

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

Kijk eerst naar deze video over de ziekte van Crohn.

Geef antwoord op de vraag...

• waar komt het voor?
• waar komt het door?

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

De dikke darm checkt zelf welke bacteriën aanwezig zijn...

• afweercellen houden contact met de de eigen darmcellen en de buitenwereld

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

Bij de ziekte van Crohn worden per ongeluk antistoffen gemaakt tegen de eigen darmcellen...

• darmcellen sterven af
• gevolg > bacteriën komen binnen > ontstekingsreactie

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een auto-immuunziekte (het lichaam valt eigen materiaal aan in plaats van vreemd)...

• hierdoor ontstaat een chronische ontsteking
• verandert de darmwand...

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

De ontstekingen zitten op meerdere plaatsen in het maagdarmkanaal

• met gezonde delen, afgewisseld met ontstoken delen
• door de ontsteking is de darmopening vernauwd

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

Andere oorzaken en risico's zijn...

• erfelijke factor (familiair)
• leeftijd, vaak eind tienerleeftijd
• een stedelijke omgeving
• roken
• sommige medicijnen
• ziekteverwekkers

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

Klachten zijn...

• afvallen, geen trek hebben
• koorts
• moe zijn
• buikpijn
• diarree
• bloed bij de ontlasting

5.6 Chronische darmaandoeningen
ziekte van Crohn

Behandeling van de ziekte gebeurt door...

• operatie (stuk darm verwijderen)
• medicatie
• dieet

5.6 Chronische darmaandoeningen
colitis ulcerosa

Kijk eerst naar deze video over colitis ulcerosa.

Geef antwoord op de vraag...

• waar komt het voor?
  
• waar komt het door?

5.6 Chronische darmaandoeningen
colitis ulcerosa

Bij colitis ulcerosa sterft het slijmvlies af. Hierdoor...

• ontstaan zweertjes

De oorzaak van de zweervorming is niet bekend, vermoedelijk hetzelfde als de ziekte van Crohn.

5.6 Chronische darmaandoeningen
colitis ulcerosa

• colitis ulcerosa komt alleen in de dikke darm voor
• de ontsteking begint in de endeldarm en kan zich verder uitbreiden door de dikke darm.

5.6 Chronische darmaandoeningen
colitis ulcerosa

Klachten zijn afhankelijk van hoeveel ontstoken is...

• diarree (soms 10, 20 keer/etmaal)
• bloed en slijm bij de ontlasting
  
• buikpijn, buikkrampen
• vermoeidheid
• soms koorts
• geen honger

5.6 Chronische darmaandoeningen
colitis ulcerosa

Behandeling van de ziekte gebeurt door...

• operatie (stuk darm verwijderen)
• medicatie
• dieet

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen

De dikke darm onttrekt het vocht en dikt de ontlasting in. Bij IBS is dit verstoord. IBS staat voor irritable bowel syndrome.

De oorzaak is niet bekend...

• erfelijke aanleg
• de communicatie tussen darm en hersenen 

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
prikkelbaar darmsyndroom

Bij het prikkelbaar darmsyndroom (PDS) maakt de darm teveel of te weinig bewegingen...

• hierdoor ontstaan spasmen (onwillekeurige, pijnlijke samentrekkingen)

spasme

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
prikkelbaar darmsyndroom

Gevolg van deze spasmen zijn...

• diarree of verstopping
• buikpijn, opgezette buik
• winderigheid

Behandeling

• medicatie
• dieet

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
winderigheid

• ophoping van gas in de darm
• komt door eten van bepaald voedsel of door de werking van de darmflora op dit voedsel
• eerder een klacht, dan een ziekte

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
verstopping

• moeite hebben met het verplaatsen van ontlasting naar buiten (obstipatie), komt door...
• lage frequentie
• harde ontlasting

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
verstopping

• eerder een klacht, dan een ziekte
• klachten zijn: buikpijn, opgezette buik, (overloop)diarree, moeten persen

Behandeling: vezels eten, bewegen,  goed drinken en medicijnen

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
chronische verstopping

Een langdurige verstopping komt door...

• niet kunnen poepen door medicatie, darmaandoening, verkeerde voeding
• niet willen poepen (reflex negeren)

5.7 Buikklachten door functionele stoornissen
diarree

• waterdunne ontlasting, dat vaak komt.

Oorzaken zijn...

• darmontsteking, voedselinfectie
• malabsorptie, IBD of IBS
• obstipatie
• darmkanker

Na deze les...

1 Noem je de oorzaken, symptomen en behandeling van in de les voorkomende darmaandoeningen

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Noem je de oorzaken, symptomen en behandeling van in de les voorkomende darmaandoeningen

zelf maken

H5 Het spijsverteringsstelsel

• Opdracht 19 t/m 22