Scoliose

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-3

Scoliose

Wat wil je leren?

Scoliose

Scoliose is een 3D zijdelingse verdraaiing en verkromming van de wervelkolom. Er ontstaat een bocht in de wervelkolom en deze draait om zijn eigen as. De wervelkolom kan naar één kant krom groeien (verkromming), waardoor er één bocht ontstaat, maar meestal ontstaan er twee bochten. De verdraaiing van de wervelkolom veroorzaakt op borsthoogte aan de rugzijde een bolling van de ribben. Die bolling wordt gibbus genoemd.

Gevolgen

Door scoliose kun je de wervelkolom moeilijker bewegen en soms beperkt dat ook de werking van de longen. Vooral op latere leeftijd kan scoliose leiden tot pijn en vermoeidheid.

Daarnaast vinden patiënten het lastig dat hun rug er anders uit ziet dan die van anderen.

Structurele scoliose is in te delen in vier soorten:

– Idiopathisch (oorzaak onbekend),

– Congenitaal (aangeboren)

– Neuromusculair (door spier/zenuwaandoening) en

– Degeneratief (door veroudering).

Idiopatische scoliose

Idiopathisch betekent zonder bekende oorzaak. In de meeste gevallen (ongeveer 80%) vindt men geen oorzaak voor de scoliose, wat niet wil zeggen dat er geen oorzaak is.

De oorzaak is door de wetenschap nog niet ontdekt.

Er zijn wel aanwijzingen dat er sprake is van meerdere oorzakelijke factoren, waaronder een erfelijke factor, mogelijk in de vorm van verzwakking van het bindweefsel en een neurologische factor in de vorm van een stoornis in het centrale zenuwstelsel.

Bij de idiopathische scoliose lijken de spieren en wervels aanvankelijk normaal aangelegd, maar ontwikkelt er zich tijdens de groei een vervorming/kromming.

Congenitale scoliose

Congenitaal betekent aangeboren. De congenitale scoliose ontstaat door één of meerdere aangeboren wervelafwijkingen, zoals halve wervels, of wervels die aan één kant aan elkaar vastgegroeid zijn. Veel congenitale afwijkingen zitten op meer dan één plaats in de wervelkolom.

Deze afwijkingen ontstaan tijdens de eerste weken van de zwangerschap, en dat betekent (in tegenstelling tot de idiopathische scoliose) dat ze bij de geboorte al aanwezig zijn.

Een oorzaak is bijna nooit bekend.

Sommige congenitale scolioses blijven vrijwel onopgemerkt, andere leiden tot ernstige lichamelijke gebreken en cosmetische afwijkingen. Circa 20% van de mensen met congenitale scoliose heeft ook een congenitale afwijking aan hart of urinewegen/nieren.

Neuromusculaire scoliose

Neuro betekent zenuw, musculus betekent spier. Neuromusculaire scoliose ontstaat door het krachteloos of verlamd zijn van spieren of spiergroepen.

In de Engelstalige literatuur wordt ermee bedoeld alle zenuw- en spierziekten (bv spasticiteit, spina bifida, spierziekten).

In Nederland wordt in het algemeen meer specifiek de spierzwakte groep bedoeld, dat wil zeggen spierziekten als de ziekte van Duchenne en de Spinale Musculaire Atrofie.

Degeneratieve scoliose

Er zijn twee typen degeneratieve scoliose

1. Degeneratie (slijtage) van een scoliose die al lang bestaat, bijvoorbeeld een idiopathische scoliose.

2. Een nieuw ontwikkelde scoliose op volwassen leeftijd (meestal > 45 jaar) bij mensen die als kind en jong volwassene een normale wervelkolom hadden. Een degeneratieve scoliose ontstaat in de volwassenheid door veroudering en slijtage (artrose) waarbij bijvoorbeeld een wervelverschuiving optreedt, er een inzakking van een tussenwervelschijf ontstaat en soms bij osteoporose. Deze scoliose betreft doorgaans de lendenwervels en leidt vaak tot pijn en bewegingsbeperking. Meestal gaat dit gepaard met vernauwing van het wervelkanaal met zenuwbeknelling en pijn.

Een degeneratieve scoliose kan snel in ernst toenemen.

Houdingsscoliose

Naast ‘echte’ (structurele) scoliose, bestaat (niet-structurele) houdingsscoliose. Deze verkromming ontstaat door een verkeerde houding. Vaak komt het doordat je benen niet even lang zijn. Je rug probeert het lengteverschil te compenseren en groeit daarom scheef. Om dit te verhelpen, krijgen patiënten speciale houdingstherapie en -oefeningen.

Oorzaken

Scoliose is soms al bij de geboorte aanwezig, maar openbaart zich meestal tijdens de groei van baby naar volwassene. In 10-15% procent van de gevallen is de ziekte aangeboren. Vaak wordt de kromming pas zichtbaar als kinderen rond de tien jaar zijn. Soms wordt de scoliose veroorzaakt door afwijkingen van het bot, de zenuwen, de spieren of het bindweefsel.

Prevalentie

2-4% van de bevolking in Nederland; 4.000-4.500 gevallen per jaar

Gemiddeld 1 op de 25 kinderen heeft scoliose

Jaarlijks 8.500 behandelingen in het ziekenhuis waarvan er 800-900 worden geopereerd.

Behandeling scoliose

• Observatie door orthopeed
• Oefentherapie
• Operatie
• Doel is corrigeren en stabiliseren van wervelkolom met behulp van staven en schroeven.

Oefentherapie

Brace

n een aantal gevallen kan een brace worden voorgeschreven voor de behandeling van scoliose. Dit gebeurt vooral bij jongeren die in de groei zijn, met een idiopatische scoliose. Het doel hiervan is om verergering van de scoliose te stoppen.

Operatie

Vragen?