module 2 les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Retorische middelen deel 2

Litotes

Een bijzondere vorm van een understatement is de litotes. Daarmee ontken je het tegenovergestelde.

Voorbeeld:  Ze zijn niet onbemiddeld.

Je bedoelt: Ze zijn rijk.

• 
  

Understatement

Het tegenovergestelde van overdrijving.
Vaak om iets grappig te maken.

Mijn steenrijke oom heeft een stulpje aan de Rivièra gekocht.

• 
  

Hyperbool

Een hyperbool is een sterke overdrijving.

Als je je erg inspant:

"Ik ga dood!!"

• 
  

Eufemisme

Verzachtende omschrijving die een beetje verstopt wat iets eigenlijk betekent. Vaak met een taboe.

Voorbeelden voor dood:

heengaan

inslapen

naar een betere wereld gaan

etc.

Pleonasme

Bij een pleonasme wordt een eigenschap die al onlosmakelijk aan een begrip verbonden is, ook benoemd door een ander woord. Voorbeelden van pleonasmen zijn een houten boomstam, gele boterbloemen, de hete zon en de uiterste limiet.

Het gaat meestal om een combinatie van een bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord, maar ook combinaties als weer hervatten, een verbetering ten goede, verplicht zijn autogordels te moeten dragen, in staat zijn een brief te kunnen schrijven en gehandhaafd blijven worden pleonastisch genoemd.

Tautologie

Bij een tautologie wordt hetzelfde begrip tweemaal genoemd. Vaak gaat het daarbij om twee BN, twee ZN of twee BW. Voorbeelden:

Misschien hebben ze wellicht een oplossing.

Natuurlijk zullen we vanzelfsprekend snel reageren.

Vermoedelijk moet je misschien een ander nummer bellen.

Ik ben haast bijna op kantoor.

Voordat u zich inschrijft, moet u eerst de voorwaarden lezen.

Maar dat is echter niet waar.

Tot dusver hebben we dit niet eerder gezien.

kruisstelling (ABBA), grammaticaal of inhoudelijk

De bruidegom was de lentezon

en Holland was de bruid.

een zilveren ketting en een broche van goud

Chiasme

Chiasme

Je moet niet leven (A) om te werken (B), maar werken (B) om te leven. (A)

Hij was lekker van ver, maar ver van lekker.  

Parallellisme

Zinnen verlopen op dezelfde manier. Vaak beginnen ze hetzelfde.

retorische vraag

Een retorische vraag is een vraag waarop geen antwoord word verwacht. Je kan het antwoord zelf namelijk al invullen 

Zijn we niet allemaal mensen van vlees en bloed?

Waarschijnlijk wordt deze president vermoedelijk niet herkozen bij de volgende verkiezingen.​

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Nadat Jan Janssen was aangesteld als voorzitter, escaleerden de zaken uit de hand.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Het hek voorkwam dat de kinderen niet van de trap konden vallen.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Dat heb je niet onaardig gedaan. (tegen een jongen die een 10 had voor zijn toets)

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Ik verveel me dood.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Mijn oom bezit een stulpje in Monte Carlo.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

We hebben onze hond in moeten laten slapen.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Hyperbool

Understatement

Eufemisme

Litotes

Dat vind ik echt geen verkeerd plan!

Tekenen is niet mijn grootste talent.

In Nederland regent het 320 van de 365 dagen.

Karin werkt als interieurverzorgster.

Climax

Een climax is een opsomming die naar een hoogtepunt voert.

Voorbeeld:

Hij werd kwaad, woedend, nee, witheet toen hij dat zag.

Anticlimax

Bij een anticlimax neemt de kracht of de spanning juist af.

Het is schitterend, prachtig, mooi, eigenlijk best aardig.

Het begrip 'anticlimax' wordt ook wel gebruikt als het einde van een verhaal, roman of film nogal teleurstellend is.

Anti-Climax

anti-climax