DV22 - blok 10 - Voortplanting - les 1

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

DV22 - blok 10 - les 1

Voortplanting hond en kat

Wat ga je leren dit blok?

• Bronstseizoen en bronstcyclus
• Mannelijk en vrouwelijk geslachtsorgaan van honden en katten
• Paringsgedrag
• Dracht
• Bevalling
• Socialisatie pups en kittens
• Levensfasen van hond en kat

Doelen van deze les

• Aan het eind van de les kun je de verschillende fasen van de bronst benoemen
  
  
• Aan het eind van de les herken je het vrouwelijke geslachtsorgaan van de hond en kat.
  
  
• Aan het eind van de les kan je de onderdelen benoemen van het vrouwelijke geslachtsorgaan van de hond en de kat.
  
  
• Aan het eind van de les kan je de functies van de onderdelen van het vrouwelijke geslachtsorgaan van de hond en de kat uitleggen.

Wat weet je over
voortplanting bij dieren?

Naslagwerk voor deze les

• De informatie van deze les kan je halen uit de online module van Animalis.
• Module: bronstseizoen en bronstcyclus.
  
• Les: het bronstseizoen en e bronstcyclus van zoogdieren.
  

Bronstseizoen

• Periode waarin de dieren drang hebben te paren.
• Per dier verschillend. Andere benaming.
• Wordt aangewakkerd door hormonen:
  Hormonen worden beïnvloed door veranderingen in de leefomgeving. 

Bronstverschijnselen

• Ander gedrag te zien. Vooral bij de vrouwtjes. Mannelijke dieren reageren hierop doordat de vrouwtjes feromonen afscheiden.
  
  
• Naast gedragsverandering ook uiterlijke veranderingen aan lichaam.

Bronstcyclus

• Cyclus heeft een begin en een eind, start daarna opnieuw.
• Bronstcyclus is vruchtbare periode die duurt tot de volgende vruchtbare periode bij vrouwelijke dieren.
• In deze bronstcyclus is het vrouwelijke dier NIET de hele tijd vruchtbaar, maar een beperkte tijd.
• Per diersoort afhankelijk of het dier 1 cyclus heeft, of meerder cyclussen in het bronstseizoen.

Mono-oestrus

• Mono-oestrus dieren hebben slechts één oestruscyclus per jaar. Dit betekent dat ze slechts één keer per jaar vruchtbaar zijn. 
  
  
• Dit komt vaak voor bij wilde dieren zoals wolven, beren en vossen, waarbij de voortplanting is aangepast aan seizoensgebonden omstandigheden.

Poly-oestrus

• Poly-oestrus dieren hebben meerdere oestruscycli per jaar, waardoor ze meerdere keren per jaar vruchtbaar kunnen zijn. 
  
  
• Dit komt voor bij dieren zoals koeien, varkens en katten, die zich onder gunstige omstandigheden het hele jaar door kunnen voortplanten.
  
  
• Daarnaast bestaan er seizoensgebonden poly-oestrus dieren, zoals paarden en schapen, die meerdere cycli per jaar hebben, maar alleen in specifieke seizoenen.

Fases

• Wordt aangestuurd door verschillende hormonen en bestaat uit verschillende fasen.
  
  
• Pro-oestrus
• Oestrus
• Metoestrus
• Anoestrus

Fases

Pro-oestrus

Voorbereiding op de vruchtbare periode. (Bij teef: vulva zwelt op, krijgt bloederige afscheiding en gedraagt zich onrustig. Dit duurt een paar dagen tot twee weken)

Oestrus

Dier ovuleert en is dus vruchtbaar. (bij teef: afscheiding neemt af en teef is bereid te paren.) Dit duurt zo'n 4 tot 15 dagen)

Metoestrus

Niet meer vruchtbaar. (bij teef: staat geen dekking meer toen. Bij paring is kans op dracht. Lichaam gaat langzaam terug naar rusttoestand, dit duurt zo'n 6 tot 10 weken.)

Anoestrus

Rusttoestand van de cylcus. (bij Teef: duurt ongeveer 100 tot 150 dagen) hierna begint de Pro-oestrus weer.

Zet de fases in de juiste volgorde:

1

2

3

4

Anoestrus

Metoestrus

Pro-oestrus

Oestrus

Bronstcyclus

• Geactiveerd door hormonen.
  
  
• Deze starten bij een bepaalde leeftijd.
  
  
• Geslachtsrijp

Wat is het verschil tussen geslachtsrijp en fokrijp?

Hormonen

• Eicellen van vrouwelijke dieren rijpen in de eierstokken.
  
  
• Gebeurt door FSH (follikel stimulerend hormoon) laten de blaasjes waar eicellen inzitten rijpen tot ze open knappen. 

Opdracht

• Maak een tekening van het vrouwelijke geslachtsorgaan van een teef en een kat.
• Benoem de onderdelen van het vrouwelijke geslachtsorgaan.
• Schrijf op de achterkant van je tekening de functies van de onderdelen.

Animalis

• Maak de online module van Animalis.
  
• Module: bronstseizoen en bronstcylus van zoogdieren
  
• Les: bronstseizoen en bronstcylus hond en kat